پایگاه خبری تحلیلی فردا؛ احسان سهرابی (دانش آموخته دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری)- چه دوران مبارزات سیاسی که همزمان با فعالیت های علمی و فرهنگی بود و چه پس از پیروزی انقلاب و عضویت در شورای انقلاب و کوشش های فراموش نشدنی در مجلس بررسی نهایی قانون اساسی هیچکدام نتوانست بارزتر از سمت رییس دیوانعالی کشور، شهید بهشتی (رضوان الله تعالی علیه) را در چشم ملت مشهور نماید. تا جایی که روز شهادتش روز قوه قضاییه شد، هرچند محل شهادتش دادگستری نبود.
با آن همه خدمات ارزنده تنها «معمار قوه قضاییه» عنوانی است که این روز برای آن مرد بزرگ به فراوانی استعمال می شود.
اینکه ایشان اولین رییس دیوانعالی کشور پس از انقلاب بوده اند و از آن حیث گام های فراوانی در اسلامی سازی تشکیلات و قوانین قوه قضاییه برداشتند، نمیتواند علت عمده عنوان « معمار قوه قضاییه » را باشد چرا که این خود تنها گوشه ای ناچیز از آن عنوان بزرگ است که شاید هرکس دیگری هم نخستین رییس قوه قضاییه انقلاب می بود در همین راه گام بر می داشت.
به قول حافظ: فیض روح القدس ار باز مدد فرماید / دگران هم بکنند آنچه مسیحا می کرد
پس اگر از آن همه خدمات از دوران مبارزات تا شهادت ایشان غافل شویم که هستیم، عنوان «معمار قوه قضاییه» نمی تواند شایسته آن «ملتِ ملت» باشد. پس ناگزیر باید وجه تسمیه این عنوان را در اموری دیگر جست وجو نمود.
در اوایل انقلاب تفکر مقدسی در ذهن بسیاری از مسئولان و انقلابیون جهت کادرسازی برای مناصب مدیریتی و سیاسی و ... کشور شکل گرفته بود که تا حد زیادی منتج به ثمرات و برکات فراوان شد. راه اندازی دانشگاه ها، مجامع و کلاس های اسلامی گونه هایی از اقدامات در جهت همان هدف بوده است.
در همین راستا شهید بهشتی (رضوان تعالی علیه) در رأس قوه ای مهم قرار گرفته بودند که به شدت با کمبود قاضی مواجه بود لذا اولی ترین اقدام در آن زمان تربیت و جذب افراد مومن و متعهد برای پرکردن این خلأ بود و تدبیر شهید این چالش را با تأسیس دانشکده ای به بهترین نحو و تا سرحد امکان حل نمود و این دانشکده زیربنایی برای قوه تازه مستقل شده قضاییه که معمارش شهید بود.
«داشتم سابقه آموزش قوه قضاییه را مرور میکردم که چشمم به پوشه‌ای خورد که روی جلد آن نوشته بود «دانشکده علوم قضایی وابسته به وزارت دادگستری» . آن روزها شهید بهشتی اهتمام ویژه ای داشتند به اینکه از بین فارغ التحصیلان متعهد و فاضل دانشگاه های کشور تعدادی برای منصب قضا جذب شوند. من با خوشحالی این سابقه را با خود بردم و صبح روز بعد که خدمت ایشان رسیدم وارد اتاق که شدم دیدم حضرت آیت الله جوادی آملی، شهید باهنر و برخی از بزرگان آنجا بودند.
به شهید بهشتی عرض کردم من خبر خوشی برای حضرتعالی آورده ام که بعد پوشه را تقدیم کردم. وقتی مطالعه کردند خیلی خوشحال شدند و یک لبخندی بر چهره مبارکشان نشست و خطاب به آیت الله جوادی آملی فرمودند که دستور بدهید که این دانشکده که تلفیقی از حوزه و دانشگاه باشد راه اندازی شود.» (آقای عسگری٬ معاون سابق دادستان انتظامی در امور ارزشیابی قضات، در همایش سی امین سالگرد تاسیس دانشگاه علوم قضایی)
بی تردید این خاطرات پاسخ سوال ما برای یافتن فلسفه اصلی لقب «معمار قوه قضاییه» را در خود نهفته است. دانشکده ای که به دستور شهید بهشتی برای تربیت قضات دادگستری و کادرسازی در آن قوه راه اندازی شد و امروز راه خود را پس از 30 و چند سال فعالیت با همان هدف اولیه و پس از طی فراز و فرود ادامه می دهد همان دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری است که مرجعیت تربیت قاضی در کشور است.
در شرایط خاص اول انقلاب مدبری می باید که چنین دستوری را برای راه اندازی چنین مرجعی صادر نماید و این تدبیر جز از دانشمند و مدیری مدبر و حازم چون شهید بهشتی بر نمی آید چرا که شرایط زمان اقتضای راه اندازی دانشکده ای که در آینده نیروهای خود را به دستگاه قضایی بفرستد، نداشت. از اینروست که شهید بهشتی (رضوان الله تعالی علیه) معمار قوه قضاییه می شود چون موجبات راه اندازی مرجعی برای تربیت نیروی متعهد و متخصص در قوه قضاییه فراهممی آورد و این نهاد همچنان پابرجاست.
در پایان ذکر چند نکته در باب جایگاه و فعالیت های یادگار شهید بهشتی درخور می نماید:
دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری به موجب ماده ۳۵ اصلاح پاره‌ای از قوانین دادگستری مصوب سال ۱۳۵۶ به منظور تامین نیروی انسانی متخصص و متعهد مورد نیاز قوه قضائیه، رفع نیازهای دادگستری در زمینه‌های حقوقی، قضایی و اداری تاسیس شد و با دستور و تلاش شهید بهشتی (رضوان الله تعالی علیه) و پس از شهادت ایشان در سال ۱۳۶۱ به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.
از ابتدا که این دانشگاه تاسیس شد تنها دانشکده‌ای برای تربیت قضات بود و به مرور زمان و با تخصصی شدن رشته‌ها گسترش پیدا کرد در نتیجه تخصصی شدن رشته‌های حقوقی این ضرورت را ایجاب کرد که این دانشکده از سال ۱۳۸۹ به دانشگاه ارتقا پیدا کند.
مهمترین دستاورد دانشگاه علوم قضایی در سه دهه فعالیت پرافتخار تأمین بخش قابل توجهی از کادر قضایی قوه قضائیه است. دانش آموختگان این دانشگاه در دادسراها و دادگاه ها و به ویژه در مناسب مدیریتی دستگاه قضایی خوش درخشیده و همواره جز نیروهای مورد اعتماد نظام بوده اند. جایگاه و تعداد این افراد در بخش های مختلف قوه قضائیه در سال های مختلف یکسان نبوده است. جدول زیر بر اساس آمار مأخوذه از کارگزینی قضات و دادگستری کل استان ها وضعیت موجود و سهم دانش آموختگان دانشگاه علوم قضایی را در ساختار قضایی کشور نشان می دهد.
|
|
علوم قضایی
|
سایر
|
|
۱
|
کل قضات کشور
|
۳۲%
|
۶۸%
|
|
۲
|
دادستان های کل کشور
|
۴۳%
|
۵۷%
|
|
۳
|
روسای دادگستری شهرستان ها
|
۴۱%
|
۵۹%
|
|
۴
|
قضات دادگاه های تجدیدنظر
|
۴۳%
|
۵۷%
|
|
۵
|
معاونین روسای دادگستری استان ها
|
۵۴%
|
۴۶%
|
|
۶
|
روسای کل دادگستری استان ها
|
۵۵%
|
۴۵%
|
|
۷
|
دادگاه و دادسرای انتظامی قضات
|
۶۰%
|
۴۰%
|
|
۸
|
سازمان بازرسی کل کشور
|
۳۸%
|
۶۲%
|
|
۹
|
دیوان عدالت اداری
|
۴۲%
|
۵۸%
|
|
۱۰
|
دیوان عالی کشور
|
۳۵%
|
۶۵%
|
از لحاظ علمی دانشگاه دارای رشته علوم قضایی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد پیوسته و نزدیک به 20 گرایش در کارشناسی ارشد ناپیوسته و دو گرایش حقوق خصوصی و حقوق جزا و جرم شناسی در مقطع دکتری است.
آمارها نشان می دهد قضات فارغ التحصیل دانشگاه علوم قضایی جز پاک ترین و ماندگارترین قضات تاریخ قوه قضائیه می باشند.
باید متذکر گردید که اکثر فارغ التحصیلان دانشگاه در پست های قضایی مشغول به تحصیل می باشند؛ اما از بین آنها شخصیت های ممتاز در حوزه حقوقی-قضایی نیز وجود دارد که حجت الاسلام خلفی رئیس حوزه ریاست قوه قضائیه، دکتر محمدجواد شریعت باقری رئیس فعلی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، دکتر سیامک ره پیک عضو حقوقدان و معاون اجرایی و امور انتخابات شورای نگهبان ، آقای تویسرکانی رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک، آقای عزیزی معاون رئیس جمهور دولت دهم ، آقای مجید دوست علی قائم مقام سابق وزارت کار, تعاون و امور اجتماعی ، آقای مژده ای پور رئیس سابق سازمان تعزیرات حکومتی، آقای
جعفری دولت آبادی دادستان تهران، آقای ناصر سراج رئیس سازمان بازرسی کل کشور ،آقای امیری قائم مقام وزارت کشور، آقای رحیمی رئیس دیوان محاسبات، آقای ابراهیمیان عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان از جمله این افراد می باشند.
در آستانه سالگرد شهادت شهید بهشتی(رضوان الله تعالی علیه) ضمن درود به روح ملکوتی آن شهید و با توجه به هدف والای کادرسازی مناصب قضایی و مدیریتی در دستگاه قضایی، ارتقا و توسعه همه جانبه دانشگاه علوم قضایی به عنوان یادگار آن شهید امری غیر قابل اغماض است. لذا به نظر می رسد با توجه به ظرفیت و توان بالای دانشگاه علوم قضایی، این دانشگاه میتواند نقش خود را در تربیت نیروی قضایی به عنوان بازوی علمی قوه قضاییه ایفا کند و قوه قضاییه از طریق این ظرفیت عظیم تمامی فعالیت های خود را در حوزه ی آموزش و پژوهش از طریق این دانشگاه به انجام رساند. ارتقای دانشگاه به عنوان معاونت
آموزش قوه قضاییه و تعیین رئیس آن به عنوان «معاون آموزش قوه قضاییه و رئیس دانشگاه جامع علوم قضایی و خدمات اداری» و حضور ایشان در جلسه مسئولان عالی قوه قضاییه بی تردید بیش از پیش موجبات ارتقای دستگاه قضایی کشور را فراهم خواهد ساخت، از سویی دیگر ارتباط و تعامل درون سازمانی دانشگاه با ارکان قوه قضائیه رشد چشمگیری خواهد داشت.