چرا «پایتخت» با بقیه خیلی فاصله دارد؟

روزنامه جوان: سریال «پایتخت» تنها مجموعه تلویزیونی است که به‌رغم تولید در چند سال پیاپی نه‌تنها از کیفیت تولید آن کاسته نشده، بلکه هرچه جلوتر می‌رویم بر قوام سریال و پخته‌تر شدن کاراکتر‌ها افزوده می‌شود. توجه به سبک زندگی ایرانی- اسلامی از همان سری اول این مجموعه تلویزیونی شروع شد و در فصل‌های بعدی این میزان توجه ابعاد تازه‌تری پیدا کرد. شبکه اول سیما در نوروز سال ۹۰ مجموعه «پایتخت» را به عنوان سریال نوروزی خود انتخاب کرد. «پایتخت» داستان مهاجرت یک خانواده علی‌آبادی به تهران و دردسرهای آنها برای اقامت در پایتخت کشور بود. پخش این سریال با استقبال خارج از تصوری همراه بود به طوری که بعد از سال‌های متمادی که شبکه سوم سیما یا شبکه تهران پربیننده‌ترین سریال‌های نوروزی را از آن خود می‌کردند، این بار شبکه یک رقبای خود را با شکست مواجه کرد. استقبال از«پایتخت» باعث شد تا این مجموعه در سال‌های بعد نیز ادامه پیدا کند و هر بار نیز خانواده «معمولی» که محوریت داستان را دارند با حوادث مختلفی روبه‌رو شدند. خانواده «معمولی» همانطور که از انتخاب هوشمندانه نام خانوادگی آنها مشخص است، یک خانواده معمولی ایرانی هستند، خانواده‌ای که سبک زندگی عادی مردم را دارند، زندگی‌شان یک زندگی معمولی و براساس آداب و سنن است که در اکثر خانواده‌های ایرانی دیده می‌شود. دغدغه‌های این خانواده نیز چیزی فراتر از سبک زندگی ایرانی نیست. معمولی بودن یکی از امتیازات برجسته «پایتخت» در سه فصل قبلی و فصل چهار است که برای رمضان سال ۹۴ تولید شده است. یک سریال خیلی خوب به‌رغم برخی مخالفت‌های محدود در مناطق شمالی با ساخت سریال «پایتخت» که اکثراً فاقد دلایل محکمی هستند، مقام معظم رهبری در دیدار هنرمندان با ایشان از این سریال با عنوان سریال «خیلی خوب» و «یک فیلم ایرانی» نام برده‌اند و می‌فرمایند: من همیشه اعتراضم به هنرمندان این است که حتی دیالوگ‌ها را از روی کپی‌های فرنگی انتخاب می‌کنید. این خب خیلی غلط و بد است. این نه، یک فیلم ایرانی کامل و درست است. مقدم که در این دیدار حضور داشت درباره نظر رهبر انقلاب درباره پایتخت می‌گوید: ایشان گفتند که پایتخت‌ها را پیگیری کرده‌ام و روابط سالم بین خانواده‌های ایرانی و شئونات یک خانواده ایرانی در این سریال‌ها رعایت شده است. به مسئولان صداوسیما هم گفته‌ام که این سریال‌ها الگوی خوبی برای سریال‌سازی است. از مردمی بودن سریال هم تعریف کردند که من خیلی خوشحال شدم. با وجود تأکید مقام معظم رهبری بر الگو بودن سریال‌هایی مانند «پایتخت» در ساخت سریال به غیر از ادامه تولید این سریال که گاهی با سنگ‌اندازی‌های سیاسیون نیز روبه‌رو می‌شود، سریال‌های موفق دیگری که بتواند در حد «پایتخت» ظاهر شوند بسیار معدود هستند. در عوض سیل سریال‌هایی که هیچ قرابتی با فرهنگ ایرانی ندارند در شبکه‌های مختلف سیما جاری هستند. سریال «پایتخت» تلاش دارد تا استحکام خانواده ایرانی را به نمایش بگذارد، احترام به بزرگ‌تر‌های خانواده به‌رغم اشتباهات و مشکلات، صله رحم، توجه به آداب مذهبی مانند حضور در نماز جماعت و تأکید کارگردان بر نمایش اقامه نماز را می‌بینیم. توجه به نماز در این سریال در حالی صورت می‌گیرد که در الگوهای غیررسمی سریال‌سازی در تلویزیون هیچ‌گاه پرداختن به شئونات مذهبی پررنگ نبوده و نماز خواندن در اکثر مواقع مخصوص مادربزرگ‌هاست و تصویر کلی ارائه شده از نماز چیزی بیشتر از پیرزنی که روی سجاده نشسته و برای خوشبختی دختر دم‌بخت خود یا سر به راه شدن پسرش دعا می‌کند، نیست! چرا «پایتخت» می‌تواند باقی نه؟! پیش از آغاز سری چهارم «پایتخت» مجموعه‌هایی مانند «شمعدونی» و «جاده قدیم» پخش‌شان از تلویزیون به پایان رسید. در این سریال‌ها تا چه حد می‌توان ردپای زندگی ایرانی- اسلامی را دنبال کرد؟ سریال « شمعدونی» درست در نقطه مقابل «پایتخت» قرار دارد. اولی با زیر پا گذاشتن بسیاری از هنجار‌های خانواده‌های ایرانی سعی در ایجاد موقعیت طنز داشت و دومی اتفاقاً با نشان دادن این هنجار‌ها، زندگی ایرانی را به نمایش گذاشت. «جاده قدیم» نیز با وجود اینکه حامی دولتی ثروتمندی را همراه خود داشت، هیچ نشانه‌ای از ایرانی بودن را نداشت و همانگونه که مقام معظم رهبری گلایه کردند حتی دیالوگ‌های آن نیز برای ایجاد موقعیت طنز! از سریال‌های خارجی کپی شده بود. تفاوت پایتخت با این‌گونه سریال‌ها این است که «ایرانی» بودن در آن بر بسیاری از مسائل دیگر اولویت دارد.