ناتوانی دولت در دفاع از تولید داخلی/ بالاترین سود در ایران، در فعالیت های دلالی و احتکار است!

سرویس اقتصادی « فردا »- هیچ کشور و ملتی حاضر نیست در شرایط تحریم قرار گرفته و بدین شکل روند اقتصادی خود را با وقفه مواجه سازد، اما وقتی گروهی از کشورهای زورگو کنار یکدیگر جمع شده و ظالمانه ترین تحریم ها را علیه یک ملت در پیش گیرند، در چنین شرایطی است که راهی جز ایستادگی و مقاومت و برداشت از داشته های آن ملت باقی نمی ماند. ایران نیز در طول 35 سال گذاشته در 2 برهه مختلف، یکبار در طول دوران دفاع مقدس و یکبار نیز در طول سال های اخیر، از سوی آمریکا و همدستانش تحریم شد، اما هر چند این تحریم روند رو به رشد اقتصاد ایران را مختل کرد اما فوائدی نیز برای کشور داشت. در این باره اما ابراهیم رزاقی، کارشناس برجسته مسائل اقتصادی کشورمان در گفتگو با « فردا » در خصوص تحریم، صنایعی که در جریان تحریم پیشرفت کردند و الگویی که دولت ها در زمان تحریم باید در پیش گیرند سخن گفت. متن این گفتگو را در ادامه بخوانید. - به نظر شما مهمترین دستاوردهای کشور در دوران تحریم چه بوده است؟ یکی از مسائلی که در دوران تحریم موجب شد تا ما عزت خود را حفظ کرده و از وضعیت شکنندگی خارج شویم، توسعه صنایع دفاعی بود. صنایعی که توانست ایران را در مقابل قدرت های جهان روی پا نگه داشته و به همه جهانیان ثابت کند که ما قدرت خود را حفظ کرده ایم. از سوی دیگر وقتی ما را در فروش بنزین تحریم کردند، وزارت نفت در دولت سابق با استفاده از صنایع پتروشیمی، خودکفایی در تولید بنزین را ایجاد کرد که موجب شد از واردات بنزین بی نیاز شویم. اما متاسفانه در دولت کنونی با بهانه های مختلف از جمله سرطان زا بودن بنزین های پتروشیمی، دوباره واردات بنزین از سر گرفته شد. - به نظر شما این اقدام دولت یازدهم کار درستی بود؟ همان زمان برخی از مسئولین و نمایندگان مجلس نسبت به این اقدام دولت انتقاداتی مطرح کردند. بعدها مشخص شد که بنزین های وارداتی در دوره جدید حتی از بنزین های پتروشیمی تولید داخل نیز خطرناک تر است و مشخص شد که دولت در این مسئله اشتباه عمل کرده است. - به نظر شما چرا مسئولین دولت به این فکر افتادند که دوباره روی به واردات بنزین آورند؟ مسئولین ما در سال های اخیر آنچنان شیفته بازار آزاد سرمایه داری شده اند که به این فکر نمی کنند که بازار آزاد نمی تواند خودش را با منافع ملی تطبیق دهد. بازار آزاد در جلوگیری از رکود ناتوان است و این مسئله در تاریخ نیز ثابت شده است. امروز همین کشور آمریکا به تولید کنندگان کشاورزی یارانه می دهد تا آنها بتوانند با محصولات وارداتی در زمینه کشاورزی رقابت کنند. این فقط در زمینه محصولات کشاورزی نیست و حتی در بخش های دیگر نیز اول برای کالاهای رقیب تعرفه می گذارند و در مرحله بعد به تولید کنندگان داخلی برای ماندن در رقابت یارانه پرداخت می کنند. - به نظر شما چه عامل یا عواملی باعث شده که مسئولان اهمیتی به تولید داخل ندهند؟ در ایران به دلیل شیفتگی موجود به سرمایه داری لیبرالی، نه تنها تجربیات کشورهای سرمایه داری را نادیده می گیرند، بلکه توجهی به تجربیات خودمان هم نمی شود. ما الان در شرایطی قرار داریم که بالاترین سود در ایران، در فعالیت های دلالی و احتکار است. احتکار زمین، خانه، دلار و نمونه های این چنین موجب شده تا اقتصاد ما امروز در چنین شرایطی قرار گیرد. تا زمانی هم که شرایط این چنین است، تولید کنندگان ما سرمایه های خود را به جای فعالیت های تولیدی، در جایی هزینه می کنند که سود بالاتری برایشان داشته باشد. - عملکرد دولت را در دفاع از تولید داخلی چگونه ارزیابی می کنید؟ دولت هیچ اقدامی در دفاع از تولید داخلی نکرده است. از سوی دیگر دولت یارانه به دلار می دهد تا کالاهای ارزان قیمت وارد کشور شود. خوب معلوم است که در چنین شرایطی هیچ یک از تولید کنندگان داخلی توان رقابت را نخواهد داشت. به همین دلیل است که اکثر صنایع ما زیر ظرفیت کار می کنند. - در این مسیر چه ایراداتی در کار تولید کنندگان وجود دارد؟ کم نیستند صنعتگرانی که اگر به آنها وام و تسهیلات اعطا شود، آنها را در فعالیت های غیر تولیدی صرف می کنند. در این شرایط که بازار کاملا مختل می شود و هیچ راه نجاتی از بازار سرمایه داری لیبرال نیست، دولت باید شرایطی را به وجود آورد که در اقتصاد ایجاد شود. اما متاسفانه در حال حاضر اقدامات دولت برعکس است، به صنایع خارجی امکان ورود با دلار ارزان می دهد و صنایع موجود داخلی را هم از میدان فراری می دهند. دولتی هم که از منافع ملی دفاع نکرد، یعنی منافع ملی را قبول ندارد و دیگر نمی توان آن را یک دولت ملی نام گذاشت. - به نظر شما دوران تحریم توانست ما را به توانایی های خود مطمئن کند؟ نمونه صنایع دفاع یا همان خودکفایی در تولید بنزین و نمونه های بسیار دیگر نشان داد که ما می توانیم و این توانایی را داریم که تحریم را به یک فرصت طلایی برای استقلال اقتصادی درآوریم. این مسئله در قانون اساسی ما، در رهنمودهای امام راحل(ره) و بیانات رهبر معظم انقلاب نیز وجود داشته اما دولت ها به آن عمل نکرده اند. - به نظر شما برای کسب سود در دوران تحریم چه اقداماتی باید انجام داد؟ در درجه اول ضربه ای که به اقتصاد ما وارد می شود از دلار ارزان است. اول باید دلار ارزان را از میان برداریم. این دلار ارزان نیز جز برای واردات ماشین آلات هزینه نشود. آن هم به صورت موقتی و فقط برای ایجاد صنایعی که به تولید داخلی منجر می شوند. اما متاسفانه امروز بخش مهمی از دلار کشور صرف واردات کالاهای تجملی، سفر و واردات خودروهای لوکس می شود. مگر در دوران دفاع مقدس ما چگونه از خارج بی نیاز شدیم. هر کالایی که تحریم شد نمونه آن را در داخل تولید کردیم. امروز هم اگر عوامل داخلی را تقویت کنیم، به آن یارانه داده و کمک کنیم، در چنین شرایطی می توانیم در مسیر صنعتی شدن گام برداریم. ما می توانیم به کشاورز خود در داخل یارانه دهیم و از طرفی جلوی واردات محصولات کشاورزی از خارج را بگیریم. اما چنین اقداماتی صورت نگرفته و من معتقدم هنوز هم برای این اقدامات دیر نشده است. باید بدانیم آمریکا به این راحتی ها ما را رها نمی کند و حتی اگر توافق هم صورت بگیرد، بازهم باید خود را در شرایط تحریم بدانیم چراکه هر لحظه ممکن است تحریم جدیدی به بهانه ای جدید صورت گیرد. بنابراین چه در صورت توافق و عدم توافق، باید در مسیر حمایت از تولید داخلی گام برداریم. - به عنوان بخش پایانی گفتگو بفرمایید که با توجه به شرایط فعلی، آیا می توانیم از واردات خارج بی نیاز شویم؟ یکسری افراد در داخل کشور دائم در پی پرکردن جیب خود هستند و منتظر می مانند تا فرصتی فراهم شده و به اقدامات خود روی آورند. وقتی فضا اینگونه شود و سود در احتکار و دلالی باشد، خطر اینجاست که بازهم این افراد سودجو در پی اقدامات مناسب دولت نیز دست به فعالیت های جدید می زنند و کالاها با قیمت مناسب به دست مصرف کننده نرسد. بنابراین دولت باید در برخورد با این افراد نیز اقدامات مناسبی را انجام دهد. امروز 690 هزار میلیارد تومان نقدینگی در اختیار بخش خصوصی است که اکثر این مبلغ صرف تولید نمی شود و حتی برعکس، شرایطی فراهم شده که تولید کنندگان نیز روی به دلالی آورده اند. بنابراین تا دیر نشده دولت باید با دعوت از نهادهای مختلف، به مردم کمک کند تا تولیدات افزایش یافته و به تولید کنندگان واقعی یارانه ارائه شود. دولت باید افرادی که پای منافع ملی و منافع نظام استوار مانده اند را شناسایی کرده و آنها را تقویت کند. در چنین شرایطی می توانیم در شرایط تحریم، سربلند کرده و در کالاهای مصرفی از واردات بی نیاز شویم.