خیز ملک سلمان برای مرحله سوم کودتا

مهر: در حالی که هنوز ۴۸ ساعت از مرگ پادشاه سابق سعودی نگذشته بود، ملک سلمان بلافاصله «خالد التویجری» رئیس دفتر و مشاور پادشاه سابق را به همراه دیگر فرزندان و پسران عبدالعزیز از سمت خود برکنار کرد اما «مقرن بن عبدالعزیز» را به سمت ولیعهدی خود باقی گذاشت. در مرحله دوم کودتای داخلی دربار، «شاهزاده مقرن بن عبدالعزیز» به علت مخالفت با جنگ یمن از سمت خود عزل شد و «محمد بن نایف» جایگزین وی گردید. این در حالی بود که مطابق منشور عبدالعزیز و توافقی که در دوران حیات ملک عبدالله میان شورای بیعت صورت گرفته بود، هیچ کس حق نقض ولیعهدی مقرن بن عبدالعزیز را نداشته است. از سوی دیگر، انتخاب محمد بن سلمان به عنوان جانشین ولیعهد، به معنای تعیین تکلیف ملک سلمان برای چگونگی انتقال قدرت به نسل بعدی فرزندان عبدالعزیز بوده است. به عبارت بهتر، حتی اگر شاهزاده مقرن در قید حیات باشد، پس از مرگ ملک سلمان و محمد بن نایف قدرت به محمد بن سلمان خواهد رسید. این در حالیست که در بخشی از منشور عبدالعزیز صراحتا آمده است: «تا زمانی که پسران من زنده باشند قدرت به فرزندان آنها نخواهد رسید.» در هر حال از زمان مرگ عبدالله بن عبدالعزيز، شاه سابق، در ژانويه گذشته، سلمان، جانشين وي، تاکنون دوبار تغييرات عمده در کابينه و حاکميت ايجاد کرده است که تنها فرد مهم باقي مانده از دوره عبدالله، پسر او متعب در سمت رياست گارد ملي است که در مرتبه وزير قرار دارد. با این حال شواهد موجود نشان دهنده تلاش محمد بن سلمان برای برکناری متعب بن عبدالله از ریاست گارد ملی است. این روزها، در حالی که آثار و تبعات ناشی از شکست در یمن روز به روز اختلافات سران و شاهزادگان سعودی را تشدید کرده است، ملک سلمان به کمک فرزند خود محمد در صدد ترسیم شرایط دربار پس از شکست در یمن بر آمده است. ملک سلمان به این نتیجه رسیده است که در صورت اعلام پایان جنگ در یمن، آن هم بدون هیچ گونه دستاوردی برای آل سعود، هزاران شاهزاده درباری (از میان حدود ۱۵ هزار شاهزاده سعودی) علیه وی و محمد بن سلمان خیز خواهند برداشت. از این رو مشاوران ملک سلمان به وی توصیه کرده اند تا قبل از وخیم تر شدن اوضاع یمن ( به ضرر آل سعود )، مرحله سوم و گسترده تر کودتای داخلی در دربار را اجرایی کند. تلاش محمد بن سلمان برای برکناری متعب بن عبدالله از سمت گاردملی در همین راستا صورت گرفته است. با این حال مرحله سوم کودتا دیگر به مانند دو مرحله دیگر، شامل برکناری افراد از قدرت نخواهد بود بلکه برخورد امنیتی و قضایی با شاهزادگان ناراضی را نیز شامل می شود. سه شاهزاده اصلی ناراضی در تیررس خشم ملک سلمان در این میان، سه شاهزاده طغیانگری که بیش از دیگران در معرض خشم ملک سلمان قرار دارند شامل «مقرن بن عبدالعزیز»، «بندر بن سلطان» و «متعب بن عبدالله» می شوند. در تاریخ ۱۰ اردیبهشت ماه امسال، پس از غیبت معنادار متعب بن عبدالله و بندر بن سلطان در مراسم بیعت با «محمد بن نایف» و «محمد بن سلمان» و انتشار اخباری مبنی بر یارگیری این دو از دیگر شاهزادگان سعودی جهت مقابله با تغییرات دربار، خشم ملک سلمان از این دو شاهزاده برافروخته شده است. از سوی دیگر، ملک سلمان دستور داده است ماجرای جلسه دو نفره مقرن بن عیدالعزیز و بندر بن سلطان جهت کودتا علیه وی به هیچ عنوان رسانه ای نشود اما پرونده های امنیتی و قضایی مربوط به این دو، تحت نظارت و مدیریت بخش امنیتی دربار تشکیل شود. در مرحله سوم کودتای دربار، قرار است برخی از شاهزادگان ضمن برکناری از تمامی سمتهای خود به حبس خانگی محکوم شوند. درا ین معادله تکلیف شاهزادگان وابسته به سه فرد مذکور یعنی «بندر بن سلطان»، «مقرن بن عبدالعزیز» و «متعب بن عبدالله» مشخص است! مطابق طرحی که مشاوران امنیتی ملک سلمان به وی پیشنهاد داده اند، طرح مقابله با مخالفان تغییرات اخیر به صورت «بالا به پایین» صورت خواهد گرفت. به این ترتیب که در ابتدا شاهزادگان مخالف محمد بن سلمان هدف قرار خواهند گرفت و سپس افراد وابسته به آنها به حبس خانگی یا تبعید اجباری محکوم می شوند. شاهزادگان چمدانهای خود را می بندند دیپلماتهای غربی طی ماههای اخیر فاش کرده اند که بسیاری از شاهزادگان سعودی که توان مقابله با تغییرات دربار را نداشته و در عین حال نسبت به قدرت گیری محمد بن سلمان در آینده ای نزدیک و جلوس وی در مسند پادشاهی ریاض نگران هستند، یک به یک به همراه خانواده های خود ریاض را به مقصد واشنگتن، لندن یا پاریس ترک می کنند. در این میان، شاهزادگان سعودی ترجیح می دهند از حضور در کشورهای عربی خودداری کنند زیرا ممکن است هر لحظه به طعمه ای جهت معاملات امنیتی دربار سعودی و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تبدیل شوند. با این حال برخی دیگر از اعضای دربار سعودی ترجیح می دهند در ریاض مانده و در انتظار تحولات داخلی دربار بمانند.یکی از افرادی که به صورتی علنی و صریح در مقابل ملک سلمان و محمد بن سلمان موضعگیری می کند ، شاهزاده سعود بن سیف النصر یکی از نوادگان ملک سعود و عضو شورای بیعت عربستان است. وی به تازگی بیعت خود را با شاهزاده مقرن بن عیدالعزیز و محمد بن سلمان پس گرفته و اعلام کرده است که ولیعد عربستان از نظر عقلای دربار فرد دیگری است. همچنین شاهزاده سیف النصر که حضور فعالی در توئیتر دارد، در خصوص تطمیع برخی کشورهای عربی توسط آل سعود در جریان حمله به یمن اعلام کرده است: «رشوه‌هایی که به حکام برخی کشورهابرای جلب حمایت آنان(ازحمله به یمن) پرداخت وهزینه‌هایی که برای ماجراجویی‌انجام شده برای بی نیازکردن همه فقراوپرداخت بدهی‌های دولت کافی بود.» هم اکنون ملک سلمان و محمد بن سلمان نسبت به «شاهزاده سعود بن سیف النصر» و مواضع وی به شدت نگران هستند، اما عضویت وی در شورای بیعت مانع از برخورد مستقیم پادشاه آل سعود و پسرش با سیف النصر شده است. اصرار محمد بن سلمان جهت اجرای مرحله سوم کودتای دربار محمد بن سلمان که از او به عنوان عامل اصلی شکست عربستان سعودی در یمن یاد می شود، به پدر خود اصرار ورزیده است که هر چه سریع تر مرحله سوم و اصلی کودتا در دربار را عملی ساخته و برخی از شاهزادگان سرشناس را ضمن محاکمه ای غیر علنی، به حبس خانگی یا تبعید به خارج از کشور سازد. بر اساس اعلام منابع آگاه، محمد بن سلمان بارها به پدر خود و مشاوران امنیتی ملک سلمان هشدار داده است که تاخیر در اجرای مرحله سوم کودتا ، منجر به قوت گرفتن تصاعدی جناح مخالف آنها در دربار آل سعود خواهد شد. با این حال برخی از مشاوران امنیتی ملک سلمان معتقدند که تشکیل پرونده های قضایی و امنیتی برای شاهزادگان ناراضی و حبس یا تبعید آنها عواقب و تبعات خارجی سختی برای آل سعود خواهد داشت. از سوی دیگر، بسیاری از شاهزادگان سعودی به صورت مخفیانه به حبس محکوم شوند، با فشارهای ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی آزاد خواهند شد. درست مانند اتفاقی که در دوران ملک عبدالله در خصوص بندر بن سلطان سفیر سابق عربستان در واشنگتن افتاد. در آن دوران، بندر بن سلطان به جرم کودتا علیه پادشاه قبلی عربستان توسط پادشاه محبوس شد اما با فشارهای واشنگتن و تل آویو آزاد شد و حتی در مسند ریاست دستگاه امنیتی عربستان قرار گرفت! یکی از اصلی ترین اتهاماتی که محمد بن سلمان قصد دارد در کیفرخواست شاهزادگان طغیانگر مطرح کند، اعمال فشار آنها بر کشورهای عربی حاضر در ائتلاف با عربستان (در جنگ یمن) جهت کم کاری در ائتلاف است. محمد سلمان معتقد است که کناره گیری کشورهای پاکستان و مالزی از جنگ و کم کاری عامدانه کشورهای مصر و ترکیه در ائتلاف به واسطه سیگنالهایی است که مخالفان جنگ یمن در داخل دربار آل سعود به مقامات رسمی این کشورها مخابره کرده اند. حتی محمد بن سلمان معتقد است اختلافاتی که به تازگی در داخل امارات متحده عربی( به عنوان یکی از اصلی ترین شرکای ائتلافی عربستان در تجاوز به یمن) ایجاد شده است، محصول تاثیرپذیری امرا و مقامات اماراتی از برخی شاهزادگان ناراضی دربار است. منابع آگاه اعلام کرده اند که تعداد نشستهای داخلی حلقه اول ملک سلمان و مشاوران امنیتی مخصوص وی جهت نحوه و زمان اجرای مرحله سوم و تنش زای کودتای دربار طی روزهای اخیر افزایش یافته است اما هنوز نتیجه ای نهایی در این خصوص میان طرفین حاصل نشده است.