تفاوت گزینه‌های «روی میز» و«زیر میز»

خرابکاری هسته ای؛ مهم ترین گزینه آمریکایی

پرونده «جفری استرلینگ» یکی از ماموران سازمان سیا که در ماجرای خرابکاری هسته ای در ایران دست داشته دوباره این موضوع را در محافل خبری و رسانه ای طرح کرده است که آیا واقعا آمریکا در رفتار خود در برابر ایران صداقت دارد؟ این مامور آمریکایی در ارتباط با افشای اطلاعاتی محکوم شده که در کتاب یکی از خبرنگاران نیویورک تایمز منتشر شده است. در این کتاب به پروژه سازمان سیا برای ارائه اطلاعات نادرست و فروش تجهیزات دستکاری شده به ایران اشاره شده است. اطلاعات و تجهیزاتی که با هدف آسیب زدن به تاسیسات هسته ای به جمهوری اسلامی داده شده است.

جالب اینجاست که پس از انتشار این کتاب و مطالب مربوط به این پرونده، دادگاهی در آمریکا موضوع را پیگیری کرد و در اظهارنظرها درباره این ماجرا گفته شد پیگیری مطالب منتشر شده در این کتاب از آن رو در دستور کار دولت آمریکا قرار گرفته که از برخی عملیات و تاکتیک های سازمان سیا و به طور کل ایالات متحده در ارتباط با پرونده ایران پرده برداشته است. ماجرایی که بیش از همه نشان می داد این دستی که با پوشش دستکش مخملی برای تعامل به سوی ایران دراز شده به اصطلاح همان دست چدنی است و سیاست های پیشین هنوز در دستور کار اتاق های پنهان کاخ سفید برای خرابکاری هسته ای در ایران قرار دارد.

وسواس دولت آمریکا در پیگیری این پرونده و محکومیت این عامل سازمان سیا نشان داد این اسناد از اهمیت بالایی در روابط خارجی آمریکا برخوردار است و نه تنها ایران می تواند از آنها برای اثبات ادعاهای خود در ارتباط با آمریکا استفاده کند بلکه به چهره این کشور در جامعه جهانی نیز ضربه وارد می کند.در این کتاب به معامله ای اشاره شده است که از سوی سازمان سیا طراحی می شود و براساس آن به جای اطلاعات مورد نیاز ایران قرار بوده است اطلاعات لازم برای ساخت سلاح هسته ای به این کشور انتقال داده شود و از این طریق با انتشار اسناد این معامله خودساخته، جمهوری اسلامی به تلاش برای ساخت سلاح هسته ای متهم شود. حالا با رو شدن دست آمریکایی ها دوباره موضع منتقدان رفتار سیاست خارجی آمریکا تقویت شده است و بیش از پیش بر این اصل تاکید می شود که هیچ گاه نمی توان روی صداقت آمریکایی ها حساب باز کرد. در این کتاب به ابعاد دیگری از عملیات سیا برای خرابکاری هسته ای در ایران اشاراتی شده است.

رونمایی ویکی لیکس از جریان پشت مذاکرات

البته این موضوع برای ایرانی ها تازگی نداشت. رهبر معظم انقلاب در سخنرانی های خود در جریان مذاکرات هسته ای مدام بر این نکته تاکید می کردند که ما به آمریکایی ها اعتماد نداریم. برخلاف آنچه از سوی غرب به عنوان فرآیند اعتمادسازی برای استفاده صلح آمیز ایران از انرژی هسته ای یاد می شد، ایران نیز همواره درباره اعتماد به طرف های مذاکره نکاتی را بیان می کرد. در حالی که ایرانی ها گام های مهمی را برای اعتمادسازی بر می داشتند خبرهای خوبی از طرف مقابل به گوش نمی رسید.

روزنامه کریستین ساینس مانیتور تیتر جالبی در این باره به کار برده بود: «رهبر ایران حق داشت». این جمله را اسکات پیترسون، تحلیلگر امور ایران گفته بود. جایی که این روزنامه به نقل از او نوشت: «اسناد منتشر شده در ویکی لیکس بر بدگمانی رهبر عالی دینی ایران نسبت به صداقت دولت آمریکا صحه می گذارد. در حالی که آیت الله خامنه ای رهبر معظم ایران دست دوستی آمریکا را که باراک اوباما آن را دراز شده به سوی ایران خوانده بود دستی چدنی درون دستکشی مخملی خوانده بود اسناد درز کرده به سایت ویکی لیکس نشان داد که تلاش آمریکا برای تعامل با ایران همراه با دودلی و بی میلی بوده است.»

این روزنامه به انتشار اسنادی از سوی ویکی لیکس اشاره داشت که نشان می داد « همان زمان که آمریکا به طور علنی از تعامل و گفت وگوی بدون پیش شرط با ایران صحبت می کرد دولت اوباما در نشست های خصوصی بر اروپاییان فشار می آورد که تحریم ها را علیه ایران تشدید کنند و همچنین بپذیرند سامانه دفاع موشکی علیه ایران در اروپای شرقی تعبیه شود.»

البته درباره اسناد ویکی لیکس و انگیزه های انتشار آن دیدگاه های مختلفی وجود دارد، اما هر آنچه هست این اسناد که بعضا بر مکاتبات محرمانه وزارت خارجه ایالات متحده تکیه دارد نشان می دهد کاخ سفید همچنان همان رویه های سابق را در دستور کار دارد. این تحلیل ها نه تنها از سوی این روزنامه بلکه از طرف برخی دیگر از رسانه های آمریکایی نیز طرح شد. به دنبال انتشار 250 هزار سندی که ویکی لیکس آنها را از یادداشت ها و مکاتبات سفارتخانه ها و نمایندگی های دولت آمریکا در سراسر جهان خطاب به وزارت امور خارجه این کشور به دست آورده بود، این تحلیل ها طرح و مورد تاکید قرار گرفت.

این بار افشاگری در سایت ویکی لیکس گریبان سیاستمداران آمریکایی را گرفته بود و هر بار که سندی منتشر می شد نشان می داد، زد و بندهای پشت پرده هنوز برای آمریکایی ها یک اصل است. این رسانه که با انتشار این اسناد برای خود شهرت بسیاری دست و پا کرده بود در یکی از این موارد پرده از یکی دیگر از توطئه ها علیه ایران بر می داشت. در سندی به گفت وگوهای آمانو، دبیرکل فعلی آژانس بین المللی انرژی هسته ای اشاره شده بود که در قبال حمایت آمریکا از نامزدی او برای کسب کرسی ریاست این آژانس، تعهد می کرد باوجود حفظ استقلال خود در انظار اعضای آژانس متعهد است ایالات متحده را برای فشار بر برخی کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران همراهی کند. شاید مرور این اسناد بتواند به تفسیر بهتر اظهار نظرهای گاه و بی گاه آمانو درباره برنامه هسته ای ایران بیشتر کمک کند؛ اظهار نظرهایی که در برهه های مختلف زمانی به کمک آمریکا و اروپا آمده است تا فشار بیشتری بر ایران بیاورند.

توطئه های عبری-عربی زیر سایه آمریکا

این رفتارهای آمریکایی ها در همین موارد خلاصه نمی شود و اسنادی که آسانژ مدیر پایگاه اینترنتی ویکی لیکس منتشر کرده گویای زوایای دیگری از فعالیت آمریکایی ها برای مقابله با برنامه هسته ای ایران است. اسناد پیشین این سایت نشان می دهد، آمریکا در هماهنگی با اسرائیل برای برخورد با ایران برنامه های مختلفی را طرح ریزی کرده است. در یکی از این اسناد از قول نخست وزیر رژیم صهیونیستی آمده است: «من فکر می کنم مساله ایران نباید به معضل اسرائیل تعبیر شود، این مساله ای است که کل جهان باید به آن توجه کند.» این هماهنگی و ادامه گفت وگوهای طرفین در این دیدارها، تلاش های آمریکا را برای نشان دادن این موضوع که برنامه هسته ای ایران یک خطر برای همه جهان است بهتر توضیح می دهد و موضع این کشور در برابر پیشرفت های هسته ای تهران را قابل درک می کند.

تنها اسرائیلی ها نبوده اند که در برابر برنامه هسته ای ایران حساسیت زیادی داشته اند، بلکه برخی کشورهای عربی نیز از این موضوع عصبانی بوده و حتی در مذاکرات نیز نقش ایفا کرده اند. عربستان که به عنوان پدر بزرگ تر این کشورها از هیچ اقدامی برای تضعیف موضع ایران در مذاکرات و اتفاقات منطقه ای فروگذار نکرده است، ردپایش در این اسناد دیده می شود. اسناد زیادی نشان می دهد که آمریکا در تلاش بوده با برقراری ارتباط با کشورهای عربی، اوضاع منطقه خاورمیانه را از دست ندهد و نگذارد همزمان موضع ایران در مذاکرات و رخدادهای منطقه ای تقویت شود. ایران هراسی نقطه مشترک پروژه مذاکره مقامات آمریکایی با اسرائیلی ها و اعراب منطقه بوده است، سیاستی که اصلا با آنچه در مذاکرات و اظهار نظرهای آنان در دیدار مقامات ایرانی دیده می شود همخوانی ندارد.

یکی از همکاری های آمریکا و عربستان در این زمینه برای جلب نظر چین به منظور تقویت تحریم ها علیه ایران بوده است. چین که همیشه یکی از نگرانی هایش تامین انرژی مورد نیاز برای فعالیت های صنعتی و اقتصادی اش بوده است در مقطعی توسط این 2 کشور به همکاری برای تحریم بیشتر ایران دعوت می شود. این دعوت به همکاری با وعده تامین نفت مورد نیاز چین از سوی عربستان همراه است. ویکی لیکس در انتشار سندی که خبر از این همکاری علیه ایران می دهد، آورده است که دیپلمات های سعودی به چین گفته اند: اگر از ما نفت می خواهید باید فشار بیشتری بر ایران وارد کنید.

اسنودن و رمزگشایی از پروژه های جاسوسی

با این شرایط باید به ایرانی ها حق داد که به رفتارهای دیپلماتیک آمریکایی ها اعتماد نداشته باشند. حتی زمانی که اوباما ایرانی ها را به طور مستقیم مورد خطاب قرار می داد و در چند نوبت به بهانه نوروز یا اتمام دوره ای از مذاکرات سعی می کرد ایرانیان را متوجه حسن نیت خود کند با واکنش های منفی نیز روبه رو می شد. شبکه های اجتماعی و حساب های ایرانی آنها بخوبی این واکنش ها را انعکاس می دادند.

نباید از یاد برد ماجرای بدگمانی های ایران به آمریکا به همین جا ختم نمی شود. ردپای برخی رفتارها و سیاست های دوگانه این کشور در برابر جمهوری اسلامی را در اظهارات یکی دیگر از افشاگران این روزهای برنامه های آمریکایی علیه کشورها نیز می توان دید. ادوارد اسنودن که روزی در دستگاه امنیتی و اطلاعاتی آمریکا فعالیت می کرد پس از فرار از این کشور دست به افشاگری زد. برخی از سندهایی که او منتشر کرد ابعاد دیگری از فعالیت های آمریکا در برابر ایران را روشن می کرد. جاسوسی های آمریکا از ایران در لایه های مختلف، یکی از محورهای این افشاگری هاست؛ جاسوسی هایی که شاید یک روال طبیعی از سوی کشورها تلقی شود اما همواره به بی اعتمادی ها دامن می زند.

ادوارد اسنودن یک سند فوق محرمانه منتشر کرده که از جاسوسی مشترک رژیم صهیونیستی، آمریکا و انگلیس از مقامات ارشد ایران حکایت دارد. براساس مفاد سند، ایران از قربانیان حملات سایبری علیه شرکت های نفتی اش در سال ۲۰۱۲ بوده است.

همچنین در یکی از اسناد منتشر شده توسط او به جاسوسی نیوزیلند از ایران و 19 کشور دیگر و به اشتراک گذاشتن اطلاعات به دست آمده با آمریکا اشاره شده است. اسنادی که در این باره منتشر شده شامل گزارش آژانس امنیت ملی آمریکا مبنی بر این است که نیوزیلند دسترسی این آژانس را به کشورهایی که دسترسی اطلاعاتی به آنها دشوار است برای آمریکا مقدور کرده است.

دلیل تغییر رویه آمریکا در برابر ایران

اگر بخواهیم به سیاست های دوگانه آمریکا در قبال ایران پی ببریم حتی لازم نیست به اسناد محرمانه و افشاگری ها رجوع کنیم بلکه مرور اظهار نظرهای مقامات آمریکایی خود به روشنی از این واقعیت خبر می دهد که نمی توان به ادعاهای این کشور برای دوستی با ایران و مردم این کشور اعتماد کرد. برای نمونه مرور صحبت های رئیس جمهور آمریکا پس از تفاهم لوزان که مهم ترین دستاورد پس از توافق ژنو برای مذاکرات ایران و 1+5 محسوب می شود، گویای این حقیقت است که وی حتی در بیان نیز نمی خواهد این اعتمادسازی را در پیش گیرد. او پس از قرائت تفاهم لوزان توسط مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر امور خارجه ایران پشت تریبون رفت و گفت ایران را حدود ده پانزده سالی از ساخت بمب هسته ای دور کرده است. تکیه او و تیم سیاست خارجی اش بر تصمیم ایران برای ساخت سلاح هسته ای و تحریم هایی که نه در ابعاد تجاری بلکه در حوزه های درمانی، بیماران ایرانی را دچار مشکلات زیادی کرده است، این رویکرد را نسبت به او و کشورش تقویت می کند که واقعا نمی توان به ایالات متحده اعتماد کرد.مرور همه این رفتارها از ابتدای شروع مذاکرات هسته ای با ایران در دولت اصلاحات تا به امروز و فراز و فرودهای آن نشان می دهد تنها قدرت و منفعت آمریکایی است که در مذاکرات و تعامل این کشور با ایران یک اصل تلقی می شود به گونه ای که هرگاه این مذاکرات به سمت دستاوردهایی برای ایران پیش رفته است از اتاق های گفت وگو این خبر بیرون آمده که مذاکرات بی نتیجه مانده است!

حال شاید بهتر بتوان درک کرد که موضع امروز آمریکایی ها در مذاکرات و تغییر رویه آنها به تحلیل رهبر معظم انقلاب به این دلیل است که شکست های خود را در منطقه جبران کنند.