از ادعای مطالبه پول و سیاه‌نمایی تا واقعیت روی آنتن /تلویزیون، نمایشگاه کتاب را چگونه پوشش داد؟ + تصاویر
شاید دلیل ناخوشایندی مسؤولان نمایشگاه کتاب از رسانه ملی نیز در همین باشد، چرا که به عنوان مهمترین وجه تمایز امسال به جای فوتبالیست ها و بازیگرها و مسئولان اتوکشیده همیشگی، این خاک کاغذخورده‌های نشر بودند که بر روی آنتن صداوسیما رفتند و از دغدغه‌های‌شان حرف زدند.
سرویس فرهنگی فردا - بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم پایان یافت. بهاری دیگر برای کتاب‌دوستان که این‌بار با شیوه جدید مدیریتی در شیوه اجرا همراه بود. شیوه‌ای که تنها خروجی مشخص‌اش، واگذاری ثبت و پذیرش ناشران توسط اتحادیه ناشران تهران بود. بودجة تخصیص یافته برای برگزاری نمایشگاه به‌صورت محسوسی کاهش یافت و این امر بدون حاشیه برای نمایشگاه نبود. حذف سالن یاس، تخصیص مشکوک یارانه کتب بین‌المللی برای خرید نسخه‌های ارجینال خارجی، بحث همیشگی استراحت بازدیدکنندگان و ... همه به‌کنار؛ ناهماهنگی مدیریت برگزاری نمایشگاه با صداوسیما از جدیدترین مشکلات بود.
***
ادعای موضع منفی رسانه ملی نسبت به نمایشگاه
تا روز سه‌شنبه، افتتاحیه بیست‌وهشتمین دوره نمایشگاه کتاب، هیچ هماهنگی مشخصی بین کمیته روابط عمومی نمایشگاه و معاونت سیمای رسانه ملی انجام نگرفت و نتیجه آن شد که امیرمسعود شهرام‌نیا، قائم مقام و معاون اجرایی نمایشگاه نهایتا در 25اردیبهشت‌ماه اینگونه موضع‌گیری کند: «امسال مسئولان نمایشگاه تصمیم گرفتند تا برخلاف هر ساله که بخشی از درآمد نمایشگاه را بابت پوشش خبری به صداوسیما می‌دادند، این هزینه را حذف کنند و به همین دلیل صدا و سیما نیز در واکنش به این حرکت موضعی کاملا منفی را نسبت به نمایشگاه کتاب احراز کرد که این جای تاسف دارد چرا که پوشش چنین رخداد مهمی وظیفه رسانه ملی است.»
وی که در نشست «آموزه‌ها و دستاوردهای بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران» صحبت می‌کرد، نیروی انتظامی را هم از انتقاداتش بی‌نصیب نگذاشت و افزود: « البته نیروی انتظامی نیز برای برقراری امنیت نمایشگاه نیز مانند صداوسیما عمل کرد و مبالغی را درخواست کرد اما باز هم به نسبت نرم‌تر عمل کرده و تا حدی مسئولیت حفظ امنیت و آرامش در نمایشگاه را به سرانجام رسانده است.»
***
چرخش 180درجه‌ای بعد از پاسخ صداوسیما
این صحبت‌ها در هیاهوی خبری نمایشگاه، تنها به گوش مسؤولان روابط عمومی صداوسیما رسید و آنها پاسخ دادند که :
«جريان‌سازي خبري و اطلاع‌رساني براي نمايشگاه كتاب در رسانه ملي از روزهاي قبل از برگزاري اين رويداد فرهنگي در شبكه‌هاي مختلف راديويي و تلويزيوني با گزارش‌هاي خبري از آماده‌سازي نمايشگاه آغاز شد و در طول برگزاري نمايشگاه نيز تا روز پاياني آن، با ويژه برنامه‌هاي راديويي و تلويزيوني و تهيه گزارش‌هاي خبري در بخش‌هاي مختلف خبر در شبكه‌هاي سراسري و شبكه خبر ادامه يافت . »
قائم‌مقام نمایشگاه کتاب در اصلاح صحبت‌های خود، در آخرین روز نمایشگاه گفت: « آقای جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی چند ماه قبل از نمایشگاه کتاب کتباً اعلام و ابلاغ کرده بود که پرداخت هر گونه وجه به رسانه‌ها که وظیفه ذاتی‌شان پرداختن به نمایشگاه کتاب است ممنوع است و دوستان از قبل در جریان این موضوع قرار گرفته بودند. انتقادی که من در این خصوص مطرح کردم این بود که هر فعالیتی بزرگی اقتضائات خاص خودش را دارد و دوستان ما هم در رسانه ملی خوب می‌دانند که برگزار کردن نمایشگاه بزرگی با این ابعاد در جایی که مکانی استاندارد برای نمایشگاه کتاب نیست، محدودیت ها و همچنین الزاماتی برای ما بوجود می آورد . »
فارغ از چرخش ناگهانی موضع‌گیری علیه صداوسیما از سوی مسؤولان برگزاری، از درخواست پول تا مطالبه نکردن از سوی آنها؛ گویا آنچه که آنها را ناراحت کرده است، پوشش اشکالات برگزاری نمایشگاه توسط رسانه ملی بوده است.
دکتر داوود نعمتی انارکی، مديرکل روابط عمومي صداوسيما با اظهار تعجب از این ادعا می‌گوید: «بدون شك، اگر ايشان فرصت لازم را براي رصد پوشش رسانه‌اي اين رويداد فرهنگي در راديو و تلويزيون مي‌يافت، منصفانه‌تر قضاوت مي‌كرد و اقدام رسانه ملي را شايسته قدرداني مي‌دانست.»
***
اما حقیقت چیست؟
آنچه مردم ایران زمین از روی آنتن شبکه‌های تلویزیونی‌شان دیدند، پوشش تصویری زنده به تعدد از شبکه‌های مختلف سیما بود. البته برنامه‌هایی که امسال تفاوت محتوایی با سال‌های پیش داشت.
شبکه‌های مختلف سیما از مصلی و شبستان زیبای آن در طول روز، حدود 10 ارتباط زنده برقرار کردند و این بجز غرفه‌های شبكه‌هاي راديويي ايران، سلامت، فرهنگ، ورزش، تهران و قرآن بود که از نمایشگاه برنامه‌های زنده پخش می‌کردند.
هر ساله برنامه‌های زنده نمایشگاه، به تصویر-موسیقی از جمعیت بازدیدکنندگان اکتفا می‌کردند و یا حداکثر یکی از مسؤولان برگزای نمایشگاه را میهمان برنامه می‌کردند تا در مورد نحوه برگزاری صحبت کند. اما تفاوت محتوایی برنامه‌های سیما که شاید دلیل ناخوشایندی مسؤولان نمایشگاه از رسانه ملی نیز در همین باشد، به میهمانان امسال برنامه‌های زنده، بر می‌گردد. امسال معاونت سیما برای ساماندهی به برنامه‌های زنده نمایشگاه، کارگروهی را برای محتوای آنها تشکیل داد و مهمترین نتیجه آن، دعوت از نویسندگان و ناشران به‌جای مسؤولان و مقامات اجرایی در برنامه‌ها بود.
بازیگران و هنرمندان و فوتبالیست‌ها، میهمانان ثابت برنامه‌های تلویزیونی در طول سال هستند، این ده روز نمایشگاه هم به مسؤولان و مقامات اجرایی اختصاص می‌یافت اما امسال، این خاک کاغذخورده‌های نشر بودند که بر روی آنتن صداوسیما رفتند و از دغدغه‌های‌شان حرف زدند.
در روزهای اخیر نیز اخبار در رسانه ها منتشر شده که از اختصاص بودجه 300 میلیونی وزارت ارشاد برای «اطلاع رسانی» نمایشگاه کتاب سخن می گوید. بودجه ای که با عدم تخصیص برای برنامه های تلویزیونی صدا وسیما معلوم نیست صرف چه امری شده است چراکه ستاد خبری نمایشگاه نیز در مدت برگزاری آنقدر عملکرد ضعیفی داشت که یک پنجم این بودجه نیز برای آن اضافه به نظر می رسید.
به هر حال اتفاقات این دوره نمایشگاه نیز در خاطره ها ثبت شد و امید است که رسانه ملی، این روند حمایتی از کتاب را بیش از پیش قوت بدهد و برای وظایف خود در حوزه فرهنگ منتظر گرو کشی های بودجه ای نهادهای دولتی نماند.