مهاجران افغانستان و دردسرهای تحصیلی فرزندانشان/ مدیر مدرسه: شما افغانی‌ها را چه به درس خواندن!
یک جا را هیچ‌وقت یادش نمی‌رود، آنجایی که مدیر مدرسه جلوی پسرش به او گفته بود شما افغانی‌ها را چه به درس خواندن. برید بیلتان را بزنید و نمی‌دانست که من ملایی بودم در سرزمینم و جانم را هم می‌دهم که پسران و دخترانم درس بخوانند و حالا لنگ چند صد هزارتومان باید می‌شنیدم که مای افغانی را چه به درس خواندن؟!
28 سالش است و 26 سال از این 28 سال را در ایران گذرانده، 2 سال است که دیگر در ایران نیست. هنوز هم امیدوار است که روزی روزگاری، دوباره ایران را ببیند. اگر راهش بدهند، خودش می‌گوید. کوچه پس‌کوچه‌های تهران را هم دیگر بلد است. می‌گوید چشمت را ببند، جایی می‌برمت و رهایت می‌کنم اگر راه خانه‌ات را پیدا کردی مرد نیستم. بچه‌های مهاجر افغانستانی اگر قانونی باشند و بخواهند تحصیل کنند باید پول تحصیلشان را ابتدای سال به مدرسه بدهند. حالا اگر خانواده عیالوار باشد، که معمولا هم هستند رقم بالا می‌زند. یک میلیون، دو میلیون، یکجا برای یک کارگر مهاجر افغان آن هم در این روزها زیاد است. می گوید همه چیز در ایران دیده است، اما یک جا را هیچ‌وقت یادش نمی‌رود، آنجایی که مدیر مدرسه جلوی پسرش به او گفته بود شما افغانی‌ها را چه به درس خواندن. برید بیلتان را بزنید و نمی‌دانست که من ملایی بودم در سرزمینم و جانم را هم می‌دهم که پسران و دخترانم درس بخوانند و حالا لنگ چند صد هزارتومان باید می‌شنیدم که مای افغانی را چه به درس خواندن؟! مدارس می‌گویند بخشنامه به دست ما نرسیده است! تحصیل کودکان افغان در ایران یکی از مسائلی بوده که فراز و نشیب‌های بسیاری داشته و یکی از مسائل مورد تاکید فعالان حقوق کودک بوده است. کودکانی که براساس برخی گزارش‌ها، حدود ۸۰ درصد دانش‌آموزان خارجی در ایران را تشکیل می‌دهند. بر مبنای مصوبه آموزش اتباع خارجی در کشور سال ۱۳۸۸، به تحصیل رایگان اتباع افغان در کشور خاتمه داده شد و این افراد موظف به بازپرداخت یارانه‌های دولت شدند و این ماجرا همچنان ادامه داشت تا اینکه ماه گذشته اعلام شد در بخشنامه‌ای که از سوی قائم مقام وزیر آموزش و پرورش در امور بین‌الملل صادر شد، با توجه به نامه دفتر ریاست‌جمهوری در مورد شهریه دانش‌آموزان اتباع خارجی و ضرورت بررسی بیشتر آن، فعلا از دریافت هرگونه وجهی از دانش‌آموزان اتباع خارجی بابت ثبت‌نام در مدارس خودداری شود. البته این دستور در رابطه با اتباع فاقد کارت هویتی و ایرانی‌های فاقد شناسنامه قابل اجرا شدن نیست. همچنین، در این بخشنامه آمد تا تعیین تکلیف نهایی فقط به اخذ تعهد پرداخت از کسانی که واجد شرایط معافیت نیستند، اکتفا شود.بر اساس این بخشنامه، تنها مرجع صدور برگه آموزشی است و شرکت دانش‌آموزان اتباع خارجی در مسابقات رسمی ورزشی و فرهنگی منوط به نظر و تصویب کار گروه استان است.با این حال، به گفته نماینده سمن‌های فعال حقوق کودک در اتاق فکر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بعضی مدارس به صورت کاملا خودمختار از اجرای این بخشنامه امتناع می‌کنند. طاهره پژوهش، عضو هیأت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان از دریافت وجه برای ثبت‌نام کودکان مهاجر در مدارس خبر داد و گفت: مدارس برای ثبت نام از کودکان مهاجر افغانستانی از خانواده‌ها پول دریافت می‌کنند این در حالی است که آموزش و پرورش بخشنامه‌ای را به مدارس ابلاغ کرده تا فعلاً در هنگام ثبت‌نام از دانش‌آموزان اتباع هزینه دریافت نکنند اما مدارس می‌گویند که این بخشنامه به دست ما نرسیده است! یک دستور از رهبر انقلاب: هیچ دانش‌آموز افغانستانی، از تحصیل بازنماند؛ حتی غیرقانونی سرانجام موعد رسانه‌ای شدن یکی از مهمترین تصمیمات عالی نظام جمهوری اسلامی در تاریخ سی و چند ساله حضور مهاجرین افغانستانی در ایران فرا رسیده است. صحبت‌های ضمنی مبنی بر اعلام این تصمیم در تمام طول این یکی دو سال شنیده می‌شد. اما سرانجام مشخص شد که به‌صورت مشخص و واضحی این دستور از سوی عالی‌ترین مقام نظام جمهوری اسلامی ایران، مقام معظم رهبری صادر شده است: "هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرینی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آنها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند". این البته برای همه کسانی که روش و منش رهبر معظم انقلاب سر مسئله « مهاجرین افغانستانی» را دنبال می‌کنند مسئله عجیبی نیست. مرور فقط همین 2 سال اخیر نشان می‌دهد که رهبر انقلاب با دستور به «تکریم همه مهاجرین افغانستانی» و بیان جمله «تهران؛ خانه افغانستانی‌هاست»، مشخص کرده بودند که سیاست عالی نظام جمهوری اسلامی در مواجهه با مهاجرین افغانستانی، همچنان طبق آرمان‌های اولیه انقلاب تدوین می‌شود و کم‌کاری‌ها و بدکاری‌های مدیریت بی‌آرمان و بوروکراتیکی که مهاجرین را به‌چشم «بیگانگان» نگاه می‌کند، انحراف از آرمان‌های انقلاب است و شخص رهبری جلوی این انحراف ایستاده است. و حالا این دستور، سند تضمین‌شده دیگری بر اولویت نگاه انسانی و اسلامی، در تصمیم‌گیران اصلی نظام جمهوری اسلامی است. به نظر می‌رسد با این تصمیم، یکی از مهمترین موانع رشد و پرورش جامعه مهاجر در ایران به‌زودی برداشته خواهد شد. مدارس ایرانی از این پس از دانش‌آموزان مهاجر افغانستانی، بدون اینکه قرار باشد کاغذها و مهرها و مدارک روی آنها ارزش‌گذاری کند ثبت‌نام به عمل خواهند آورد و سال تحصیلی جدید، یک سال تاریخی و شیرین برای همه مهاجرین افغانستانی خواهد بود.