دانستنی‌های مهم درباره سنگ عقیق

باشگاه خبرنگاران: مردم دوست دارند بدانند برای تقویت قوای معنوی و جسمی، بهتر است از چه نوع سنگی در زیورآلات خود استفاده کنند، به همین واسطه، بعضی سنگ‌های کمتر شناخته شده‌ هم رایج شده‌اند. با این حال سنگ‌های نام‌آشنایی مانند عقیق، همچنان بازار گرمی دارند. عقیق از دیرباز با توجه به روایات نقل شده از اهل‌بیت (ع) به‌-عنوان یکی از «احجار کریمه» از اقبال عمومی خوبی برخوردار بوده‌است. حالا حتی مقاله‌های علمی بسیاری هم درباره خواص و انرژی این سنگ در قالب علم سنگ‌‌شناسی و سنگ‌درمانی نوشته‌ شده ‌است. سفارش‌های دینی و تحقیقات علمی نوین کمک کرده که امروز بسیاری از ما در بازار متنوع سنگ‌های زینتی همچنان دغدغه خرید عقیق را داشته باشیم. یکی از ۴سنگ آشنا متأسفانه در کشور ما شناخت عمومی مردم از انواع سنگ‌‌ها چندان مطلوب نیست. شاید بتوان گفت که بیش از ۹۰درصد مردم تنها با ۴ نوع سنگ عقیق، فیروزه، زمرد و الماس آشنا هستند. در این بین عقیق نام‌آشنا‌تر از ۳نوع دیگر است. شاید این مسئله ریشه در باورهای مذهبی ما دارد چراکه عقیق جزو «سنگ‌های کریمه»؛ (سنگ‌های سفارش‌شده در اسلام و روایات است. روایات) متعددی داریم که اهل ‌بیت (ع) به خواص معنوی، فرامادی و درمانگر عقیق اشاره کرده‌اند. حتی روایتی وجود دارد که برای مومن نشانه‌هایی قائل شده است و یکی از این نشانه‌ها استفاده از انگشتر عقیق است. ایجاد آرامش، تقویت اعتماد به‌نفس، غلبه بر انرژی‌های منفی و دفع فقر تنها چند خاصیت از خواصی است که برای این سنگ گفته می‌شود. عقیق انواع مختلفی دارد. مثلا نوع سلیمانی آن یا باباقوری، طبق باورهای عمومی برای کسب قدرت و دفع چشم‌زخم مفید است. حتی عده‌ای از خریداران و فروشندگان عقیق سلیمانی معتقدند که نگین انگشتر حضرت سلیمان (ع) هم از این نوع بوده و به همین دلیل چنین نامی دارد. ویژگی فیزیکی عقیق از اقسام کوارتز است که طبق جدول سختی‌‌شناسی کانی‌های معدنی موهس سختی معادل ۷ دارد. بین کانی‌‌ها الماس با سختی ۱۰ بالا‌ترین درجه سختی را دارد و مقاوم‌‌ترین به‌شمار می‌رود و گرافیت (مغز مداد) هم سختی معادل یک دارد. عقیق اصل با ۳درجه اختلاف نسبت به الماس، سختی مناسبی دارد. همین سختی، یکی از راه‌های قیمت‌گذاری عقیق و تشخیص اصل از نوع بدل آن ‌است. برای مثال اگر یک انگشتر عقیق‌ مصنوعی داشته باشید و پارچه پشمی زبری را روی آن بمالید روی آن خش می‌‌افتد اما سطح عقیق اصل با این کار جلای بیشتری پیدا می‌کند. تنوع رنگی عقیق عقیق انواع مختلفی دارد که بیشتر ما با انواع قهوه‌ای مایل به قرمز یا نهایتا مشکی آن آشنا هستیم، درحالی‌که عقیق جزو متنوع‌ترین سنگ‌های زینتی به‌شمار می‌رود. عقیق‌ آبی، قهوه‌ای، توده‌ای، سلیمانی، سبز و سرخ از انواع عقیق هستند. عقیق زرد هم یکی از رایج‌ترین انواع عقیق بین ما ایرانی‌هاست که با عنوان شرف‌الشمس خرید و فروش می‌شود، درحالی‌که این نام دعای حک شده روی آن است نه خود عقیق. این نوع عقیق معادن فراوانی دارد به همین دلیل چندان گرانقیمت نیست. یک سنگ یک‌در ۲سانتی‌متری عقیق زرد از ۵ تا ۱۵هزار تومان به فروش می‌رسد. حک کردن دعای شرف‌الشمس هم بسته به سنگفروشی که به آن مراجعه می‌‌کنید از ۵تا ۲۵هزار تومان هزینه می‌‌برد. عقیق سبز و آبی هم از انواع دیگر عقیق هستند که ممکن است بعضی فکر کنند با زمرد و فیروزه اشتباه گرفته می‌شود. عقیق آبی حالتی بلورین دارد ولی بافت فیروزه دقیقا توده‌سنگی و مات است. فیروزه بعد از تراش و صیقل معمولا کمی جلا می‌‌گیرد اما باز هم بلورین و شفاف نیست. عقیق سبز هم به اندازه زمرد درخشان نیست و بافت مولکولی آن ساده‌‌تر از زمرد است. از کجا عقیق بخریم؟ متأسفانه در کشور ما تعداد مراکزی که برای تعیین اصالت و قیمت سنگ و جواهرات وجود دارد، بسیار کم است. معمولا هریک از مراکز فروش براساس معیارهای خود، قیمت سنگی یا جواهری را که می‌خرید، تعیین می‌‌کنند. خوشبختانه در مرکز زمین‌‌شناسی دانشگاه تهران، واحدی فعال است که برای سنگ‌‌ها و جواهرات قیمتی شما از جمله عقیق شناسنامه اصالت سنگ صادر می‌کند. سنگ عقیق قهوه‌ای گرد در ابعاد آویز گردنی کوچک از دانه‌ای ۳هزار تومان در بازار وجود دارد و بسته به ابعاد و تراش آن ممکن است این قیمت بالا‌تر هم برود. اگر تمایل دارید عقیق مرغوب مانند یمانی داشته‌ باشید بد نیست بدانید که ارزان‌‌ترین نوع این عقیق معمولا حدود ۵۰هزار تومان فروخته می‌شود و قیمت انواع مرغوب‌‌تر هم از ۵۰هزار تومان به بالاست. انواع تسبیح عقیق هم از ۴۵هزار تومان تا ۲۰۰هزار تومان و حتی بالا‌تر به فروش می‌‌رسند. حکاکی روی عقیق هم بسته به سختی آن ممکن است از ۱۵هزار تومان به بالا هزینه داشته باشد. بهترین مراکز فروش عقیق تهران، راسته تکیه دولت بازار است. شاید بد نباشد بدانید که بیشتر جواهرفروشی‌های تهران، سنگ‌های مورد نیاز خود را از این بازار تهیه می‌‌کنند. بعضی از مغازه‌های این راسته تکفروشی هم دارند. بازار سنگ شهری ری، نیشابور، خراسان رضوی و قزوین هم از دیگر بازارهای عرضه معتبر عقیق هستند. عقیق جزو سنگ‌های نیمه‌قیمتی خرید و فروش می‌شود. چطور اصالتش را بفهمیم برای اینکه بدانید عقیقی که می‌خرید اصل است یا نه، بهترین راه، توجه موقع خرید است. بهترین راه چاره هم این است که برای خرید به مغازه یا فردی مراجعه کنید که روی او شناخت دارید و مطمئن هستید خودش هم شناخت خوبی درباره سنگ‌ها دارد. عقیق اصل رگه‌های نقطه‌ای، سوزنی، ابری و پر مانند دارد. حتی ممکن است این رگه‌ها از رنگ دیگری هم باشد. رگه‌های ایجاد‌شده در عقیق‌های مصنوعی ساختگی بوده و مثل رگه‌های معدنی، طبیعی و دلنشین نیست. اگر ۲عقیق داشته باشید، یکی اصل و یکی مصنوعی، عقیقی که سنگین‌‌تر است، اصل و سنگ سبک‌تر مصنوعی است. عقیق فقط ۳درجه سختی‌اش از الماس کمتر است، بنابراین مقاومت سنگ آن باید بالا باشد و با یک ضربه کوچک نشکند یا ترک برندارد. اگر انگشتری یا گردنبندی خریده‌اید که نگین آن با یک ضربه کوچک خش برداشته، متأسفانه احتمال تقلبی‌بودن آن زیاد است. اگر موقع خرید، فروشنده بیش از حد با ظرافت و حساسیت نسبت به سنگی که به شما نشان می‌‌دهد برخورد کرد، همین مسئله هشدار خوبی برای توجه بیشتر شما خواهد بود. عقیق اصل طبیعت متضاد با فصل دارد؛ تابستان خنک و زمستان گرم است، درصورتی که نوع صنعتی آن متناسب با تغییرات دما تغییر می‌کند. عقیق قرمز طرفداران بسیاری دارد و نمونه طبیعی آن کمتر از بقیه انواع آن است. بعضی مراکز عقیق اصل را حرارت می‌دهند و بعد رنگ سرخ بعضی فلز‌ها مانند زنگ آهن را به آن تزریق می‌‌کنند. تشخیص این نوع عقیق کار هر کسی نیست و نیاز به ابزار و تخصص دارد. نگهداری از عقیق فیروزه اگر در برابر مواد شوینده و مواد چرب مانند کرم قرار بگیرد، کیفیت خود را از دست می‌‌دهد و سبز لجنی بدرنگ می‌شود و به‌اصطلاح می‌‌میرد. در واقع این سنگ زنده خواص گذشته را نخواهد داشت اما خوشبختانه عقیق به‌دلیل بافت کوارتزی خود به اندازه سنگ‌فیروزه حساس نیست؛ یعنی موقع شست‌وشوی معمول ظرف یا استحمام می‌تواند همراه شما باشد. با این حال بهتر است سنگ عقیق را کمتر در معرض مواد شوینده، تغییرات دمایی و ضربه قرار دهید. برای شارژ و تقویت خواص سنگ هم کافی است آن را ۲ساعت در آب زلال قرار دهید و بعد به اندازه ۳دقیقه و نه بیشتر زیرتابش مستقیم نور آفتاب بگذارید. اگر از عقیق به‌خوبی محافظت کنید می‌توانید مطمئن باشید که موقع فروش ارزش آن کم نمی‌شود.