ابتکار یک دندان‌پزشک ایرانی

خبرآنلاین: همه ما لااقل یک بار در طول زندگی به دندان پزشکی رفته ایم، اما گاهی هزینه ها و گاهی هم ترس از دندانپزشکی باعث می شود تا زمانی که دندان در مرحله پوسیدگی و خرابی است، مراجعه کنیم و برای همین دندان اصطلاحا نیاز به عصب‌کشی و گاهی کشیدن دارد. اما دکتر محمد صفایی یزدی توانسته است برای حفظ و احیای دندان شیوه های جدید را به کمک همکارانش ابداع کند.

او پژوهشگر برتر در سال ۱۳۹۱، عضو بنیاد ملی نخبگان و مخترع و مبدع ۳ روش درمانی نوین دندانپزشکی در جهان است. صفایی در گفتگویی با خبرآنلاین در مورد شیوه نوین ابداعی برای حفظ حیات دندان های دارای پوسیدگی عمیق و جلوگیری از نیاز به درمان ریشه توضیح داده است. با او در مورد ایده بازسازی دندان دارای پوسیدگی عمیق با روش نوین گفت وگویی انجام داده ایم که می خوانید:

* آقای دکتر، پوسیدگی دندان چه تاثیری بر ساختار و حیات آن دارد و درمان نکردن پوسیدگی و عمیق شدن آن چه عواقبی بدنبال خواهد داشت؟

پوسیدگی، تخریب ساختار و لایه های دندانی در نتیجه فعالیت میکروارگانیسم های موجود در محیط دهان است. در صورتی که پیشرفت این تخریب که به سمت مرکز و عصب دندان ( پالپ) در حرکت است متوقف نشود، شاهد تخریب گسترده دندان و نیاز به خارج کردن عصب دندان و درمان ریشه و متعاقبا ترمیم های وسیع خواهیم بود.

* معمولا دندانهای با پوسیدگی عمیق چگونه درمان می شوند؟

به طور معمول، پوسیدگی ها به طور کامل برداشته شده و اغلب به دلیل گستردگی و عمق این پوسیدگی ها، فضای محافظت شده استریل و بسیار حساس پالپ دندان مورد تهاجم و دست اندازی قرار می گیرد. متاسفانه اغلب در این شرایط چاره ای جز خارج کردن عصب دندان و درمان ریشه نخواهد بود.

* فکر و ایده بازسازی دندان دارای پوسیدگی عمیق با روش نوین که در تحقیق گروهی شما انجام شده است از کجا نشات گرفت؟

ایده اولیه این روش درمانی نوین، حاصل تفکر مشترک اینجانب و استاد دکتر سپیده بانوا، متخصص دندانپزشکی ترمیمی بود که در ادامه در قالب یک طرح تحقیقاتی توسط گروهی سه نفره به سرپرستی دکتر بانوا و همکاری اینجانب و خانم دکتر هاله حشمت اجرایی شد. البته گروه در مراحل مختلف از نظرات و راهنمایی های تخصصی اساتید دندانپزشکی از جمله دکتر محمود صفایی یزدی، سعید عسگری، محمد جعفر اقبال پیوسته بهرمند می شد. در این هم اندیشی، همواره دغدغه یافتن روش درمانی ساده و قابل آموزش، ارزان، سریع و کارآمد را با بهره گیری از مواد موجود که بعضا در سال های اخیر با خواص مختلف و منحصر به فرد به دنیای دندانپزشکی معرفی شده بودند داشتیم. لذا بر آن شدیم تا این شیوه ابتکاری را برای اولین بار در دنیا به آزمایش بگذاریم.

* آیا درمان دندانهای با پوسیدگی عمیق بااین روش نوین جایگزین درمان ریشه می شود ؟

با در نظر گرفتن نتایج این مطالعات و پیگیری بیماران در این چند سال، می توان گفت که تا بدین جا این روش نوین جایگزین مناسبی برای درمان ریشه دندان های دارای پوسیدگی عمیق به نظر می رسد. اما نکته بسیار مهم آن است که نیاز به درمان ریشه دلایل متعددی دارد که تنها یکی از آن ها، به عصب رسیدن دندان های با پوسیدگی عمیق است. با در نظر گرفتن این نکته، باید دو مطلب را گفت؛ اول آنکه همچنان موارد متعددی وجود دارد که درمان ریشه دندان تنها و یا مطمئن ترین راه برای نگهداری دندان است، که دندانپزشکان با توجه به علائم دندان ها، بیماران را راهنمایی می کنند. لذا هرگز نباید تصور کرد که این روش نوین، به کلی جایگزین درمان ریشه در تمام موارد می شود. از سوی دیگر بیماران باید توجه داشته باشند که به لطف معرفی این روش نوین، راهی برای نجات دندان های با پوسیدگی عمیق از نیاز به درمان ریشه بوجود آمده است که البته تنها تا زمان بخصوصی قابل اجراست. لذا با مراجعه سریعتر به دندانپزشکان خود، فرصت زنده نگاه داشتن دندان را از دست ندهند.

* مزایای انجام این روش چیست؟

از جمله مزایای انجام این روش می توان به حفظ انسجام ساختاری و نسج دندان، حفظ سلامتی عصب دندان، عدم نیاز به درمان ریشه،افزایش طول عمر دندان، کاهش درد بیمار، عدم تحمیل درد های دندانی رایج در حین و بعد از درمان ریشه که خود باعث ترس بسیاری مردم از دندانپزشکی است، انجام گرفتن درمان تنها در یک جلسه، هزینه به مراتب پایین تر از مجموع درمان ریشه به همراه درمان های مکمل ترمیمی بعدی و ... اشاره کرد.

* دوام درمان انجام شده با این تکنیک نوین چقدر است؟

تا به امروز بر اساس نتایج و مستندات مطالعات در پیگیری های انجام گرفته از بیماران در این پنج سال، دندان ها به حیات خود ادامه داده اند. این خود دستآورد بسیار مهمی بوده است که دندان هایی که به طور عادی باید تحت درمان ریشه قرار می گرفتند، حداقل چند سال بیشتر به حیات خود ادامه دهند. اما ادعای زمان طولانی تر از پنج سال نیازمند پیگیری ها و مطالعات طولانی تر است.

* تا کنون بر روی چند بیمار این درمان را انجام داده اید؟

در مطالعات این روش بر روی حدود ۱۰۰ نفرتحت شرایط کاملا کنترل شده و دقیق و با پیگیری طولانی مدت انجام گرفت. که پس از حاصل شدن نتایج تحقیقات و تاییدات وزارت بهداشت، این تکنیک در قالب چندین پوستر آموزشی، سخنرانی علمی و آموزش عملی به همکاران آموزش داده شد. لذا آمار دقیقی از تعداد دندان های نجات یافته با این روش در دسترس نیست اما شخصا تا کنون قریب به ۵۰۰ دندان را با این روش درمان کرده ام. در زمان مراجعه بیماران به مرکز درمانی، شرایط دندان و روش درمانی معمول به آنان توضیح داده می شد. در ادامه روش نوین درمانی و مزایای آن نیز برای آنان بازگو می شد که بدون استثنا، همگی خواستار انجام درمان جدید بودند.

* این شیوه تا چه اندازه به کاهش هزینه های درمان دندانپزشکی دندانهای با پوسیدگی عمیق کمک می کند؟

به عقیده من، هزینه را باید تفکیک کرد به هزینه هایی که دندانپزشکان متحمل می شوند و هزینه هایی که به بیماران تحمیل می شود. همچنین هزینه ها را باید مادی و معنوی در نظر گرفت.از بعد مادی هزینه انجام این درمان به مراتب پایین تر از انجام درمان ریشه به همراه درمان های مکمل ترمیمی بعد از آن است.از طرفی از آنجا که این درمان تنها در یک جلسه انجام می گیرد، به میزان زیادی در وقت بیمار و دندانپزشک صرفه جویی می شود.مهمتر از همه این تکنیک به مراتب استرس کاری کمتری را به دندانپزشک و درد کمتری را به بیمار تحمیل می کند. این روش درمانی در سال ۱۳۹۱ به عنوان یک فرایند نوین درمانی به ثبت رسید و در سال ۱۳۹۲ موفق به کسب تاییدیه از وزارت بهداشت و نیز بنیاد ملی نخبگان شد. اما در زمینه انجام این کار در کشور، در سال ۱۳۹۲ پیشنهادی از سوی یکی از مسئولین وزارت بهداشت مبنی بر شروع انجام این روش به عنوان یک طرح ملی مطرح شد که البته متاسفانه تا به امروز گام عملی در این زمینه برداشته نشده است. البته گروه ما همواره تلاش کرده است تا با آموزش این روش به همکاران دندانپزشک در کنگره های علمی تخصصی، کمکی به ارتقاء سلامت هموطنان از طریق بهرمندی از این روش کرده باشد. اما با توجه به تعداد بی‌شمار دندان هایی که در مراکز درمانی در سطح کشور به دلیل نبود امکانات کافی کشیده شده و یا به طور ناقص درمان ریشه می شوند و مشکلات عدیده ای که متعاقبا گریبانگیر مردم می شود، اهمیت آموزش این تکنیک به دندانپزشکان کل کشور در قالب یک طرح ملی بیش از پیش احساس می شود.

* چه دندان‌هایی را می توان با این روش درمان کرد؟

در این روش دندان هایی با علائم خاص که به تشخیص دندانپزشک در معاینات رادیوگرافیک پوسیدگی عمیق داشته و در صورت درمان با روش های معمول احتمالا به درمان ریشه نیاز خواهند داشت، کاندید درمان با این روش نوین قرار می گیرند. دندانپزشک پس از برداشت پوسیدگی ها به طور مینیاتوری و کاملا ظریف از نقاط مشخص، با استفاده از چند لایه مواد بخصوص، که متناسب با شرایط هر دندان انتخاب می شوند، اقدام به ترمیم دندان می کند. لازم به ذکر است که این ترمیم کاملا متفاوت با ترمیم های معمول انجام گرفته است.