حضور غول‌های آمریکایی زیر سایه نرخ خودروهای داخلی/ خودروساز‌ها با ورود خودروهای باکیفیت چه خواهند کرد؟

سرویس اقتصادی فردا: سوار شدن خودروی خوب و با کیفیت، مانند داشتن مسکن مدت‌ها است که آرزوی ایرانی هاست. به همین دلیل است ایرانی‌هایی که مدت هاست با پراید و پژو سر و کله می‌زنند و خودروهایی را سوار می‌شوند که فقط شکل ظاهری آن‌ها بعضا تغییر می‌کند و موتور و قطعات‌‌ همان است که بود، با شنیدن اخبار مربوط به ورود غول‌های خودرو سازی آمریکایی و اروپایی به ایران بعد از بیانیه لوزان ذوق زده شده‌اند و خود را چند قدم به رویاهای خود نزدیک‌تر می‌بینند. هر چند که به نظر نمی‌رسد نرخ خودروهای آمریکایی و اروپایی درجه یک، در صورت ورود و حتی ساخته شدن در ایران، آنقدر ارزان باشد که قشر متوسط بتوانند از این خودرو‌ها استفاده کنند اما در حال دیده شدن آن‌ها در خیابان‌های کلان شهر‌ها به جای انواع ماشین چینی و پراید و پژو می‌تواند چشم نواز باشد. حالا هم اخبار از ورود شرکت‌های خودرو ساز امریکایی به کشور رنگ و بوی جدی تری به خود گرفته تارویای کادیلاک و کرایسلر و شولت بار دیگر در خیابان‌های کشور تحقق یابد. هنوز از یاد‌ها نرفته است که در ۹۳ و بعد از توافق ژنو رسانه‌ها از عزم غول‌های صنعتی آمریکا از جمله کرایسلر، جنرال موتورز و بوئینگ برای ورود جدی به بازار ایران پس از برداشته شدن تحریم‌ها خبر می‌دادند و حالا با امضای تفاهم لوزان این شایعات رنگ و بوی جدی تری به خود گرفته است. در نخستین روزهای ۹۳ بود که خبرگزاری رویترز از ارائه مجوز فروش قطعات هواپیما توسط وزارت دارایی امریکا به دو شرکت بزرگ امریکایی بوئینگ و جنرال الکتریک خبرداد. این مجوز بر اساس بندی که در توافقنامه سوم آذر ماه سال گذشته ژنو به تصویب ایران و گروه ۱+۵ رسیده ارائه شد تا صنعت هواپیمایی ایران که بیش از سه دهه تحت شدید‌ترین تحریم‌ها قرار داشت بتواند بخشی از نیازهای ضروری خود را تأمین کند. هر چند این خبر به صنعت خودروسازی کشور ارتباطی نداشت اما تحلیلگران ان را نشان از این مساله دانستند که راه ورود شرکت‌های آمریکایی به ایران هموار شده است. در هر حال، نکته اینجاست که پس از انقلاب رابطه صنعت خودرو ایران و آمریکا هر روز تیره و تیره‌تر شد، تا اینکه پس از تسخیر سفارت آمریکا روابط کاملا قطع شد. این تیرگی روابط به‌قدری بود که هر شرکتی که بخشی از آن توسط شرکت‌های آمریکایی خریده می‌شد همکاری‌اش را با ایران قطع می‌کرد. یک نمونه از این اتفاق، قطع همکاری دوو با کرمان‌خودرو پس از خریدش توسط جنرال موتورز بود اما حالا گفته می‌شود رایزنی‌های جدی برای ورود آمریکایی به ایران صورت گرفته است. چرا حضور غول‌های خودروسازی امریکایی در ایران جدی‌تر شد؟ ماجرای حضور آمریکایی‌ها در صنعت خودرو سازی ایران اما وقتی جدی‌تر شد که محمدرضا نجفی‌منش، عضو شورای سیاستگذاری خودرو با بیان اینکه خودروسازان آمریکایی رایزنی‌هایی را با خودروسازان و مسئولان ایرانی برای حضور در بازار خودروی ایران خبرداد و گفت: هر حضوری که باعث ارتقای تکنیک و مجهز شدن خودروسازان ایرانی به تکنولوژی روز شود، بسیار مناسب به نظر می‌رسد و ایران از آن استقبال می‌کند، این در حالی است که قرارداد‌ها باید به سرمایه‌گذاری مشترک و صادرات بیانجامد. عضو شورای سیاستگذاری خودرو افزود: نکاتی در مورد عقد قرارداد با خودروسازان آمریکایی حتما لحاظ خواهد شد که نمونه آن، منافع ملی باید در این قرارداد‌ها لحاظ شود و صنعت داخلی باید در یک قرارداد جوینت ونچر «برد- برد»، تولید مشترک با خودروساز آمریکایی داشته و بخشی از تولیدات را صادر کند. وی تصریح کرد: آمریکایی برای حضور و سرمایه‌گذاری در بازار ایران ابراز علاقه کرده‌اند و منتظرند تا بیانیه لوزان به یک توافق‌نامه تبدیل شوند و به بازار ایران ورود کنند، اما هم اکنون رایزنی‌هایی صورت گرفته که باید اجازه داد ریزه‌کاری‌های آن، در یک زمان مناسب‌تر اطلاع‌رسانی شود. این در حالی است که ساسان قربانی، سخنگوی شورای سیاستگذاری خودرو نیز در این رابطه اعلام کرد: نباید بازار بزرگ ایران را نادیده گرفت، به خصوص اینکه کشورهایی که در همسایگی ایران به سر می‌برند، خود یک پتانسیل بسیار بزرگ برای خودروسازانی هستند که اقدام به شراکت در صنعت خودروی ایران می‌کنند. این در حالی است که البته ایران هم این نکته را نادیده نگرفته و بار‌ها و بار‌ها در شروطی که برای قراردادهای خارجی خود با خودروسازان بین‌المللی در نظر گرفته، به این نکته اشاره کرده که باید حتما ۳۰ درصد از تولیدات مشترک، به سمت بازارهای صادراتی روانه شود. در این میان، اسدالله عسگراولادی، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین هم اعلام کرده که خودروسازان آمریکایی برای شراکت با ایرانی‌ها قرار است راه جاده مخصوص را در پیش گیرند، تا به این ترتیب شایعه حضور امریکایی‌ها در ایران جدی‌تر شود. البته، عسگراولادی در حالی خبر از حضور خودروسازان آمریکایی برای مذاکره با همتایان ایرانی خود می‌دهد که بر این نکته تاکید دارد که نباید از دیدن غربی‌ها و آمریکایی برای حضور در بازار پرمنفعت ایران، ذوق‌زده شد. به همین دلیل است که می‌گوید بازار ایران باید به نحوی در اختیار آمریکایی قرار گیرد که بتوانیم بابت این تحویل بازار به آن‌ها، خدمات زیادی را هم از آن‌ها دریافت کنیم، نه اینکه بازار را به صورت مجانی و با حاشیه سود بالا در اختیار آن‌ها قرار دهیم. حضور غول‌های خودرو سازی زیر سایه نرخ خودروهای داخلی در این میان اما در حالی که بازار حضور خارجی‌ها در صنعت خودروسازی کشور داغ شده، شرکت‌های خودروسازی داخلی بی‌توجه به تحولات اخیر همچنان بر طبل گرانی می‌کوبند و حتی ورود سازمان حمایت هم نتوانسته جلوی این افزایش نرخ‌ها را بگیرد. خودروسازهای ایرانی بعد از افزایش مالیات بر ارزش افزوده از ۸ درصد به ۹ درصد، افزایش قیمت تولیدهای خود را آغاز کردند، به این افزایش قیمت قانع نیستند و افزایشی حداقل ده درصدی را خواستار شده‌اند که گویا در حال بررسی در شورای رقابت است. این در حالی است که برای همین افزایش قیمت یک درصدی که به دلیل افزایش مالیات بر ارزش افزوده رخ داد، بسیاری از مردم قشر متوسط که حقوق بگیران با درآمد ثابت هستند با مشکل مواجه شده‌اند. در این میان در حالی که وحید منایی معاون سازمان حمایت مصرف‌کنندگان از طرح ویژه این سازمان برای نظارت بر بازار خودروهای داخلی خبرداد ه بود و با اشاره به ورود سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به بازار خودرو گفته بود: قیمت کارخانه‌ای خودرو‌ها افزایشی نداشته، این در حالی است که افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده و عوارض شماره‌گذاری، گرانی خودرو محسوب نمی‌شود، اما به هرحال سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان بر بازار نظارت کافی را خواهد داشت تا قیمت خودرو‌ها، بیش از نرخ‌های مصوب مالیات بر ارزش افزوده و عوارض شماره‌گذاری، افزایش نیابد، حالا مدیرکل دفتر نظارت بر کالاهای فلزی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان گفته: رشد اخیر قیمت خودرو به میزان یک درصد به معنی گران کردن کالا نیست. این در حالی است که در لیست اعلام شده از سوی خودروساز‌ها افزایش نرخ خودرو‌ها بین دویست هزار تومان تا یک میلیون و ۶۵۰ هزار تومان است اما نکته اینجاست که یک درصد از قیمت خودرو‌ها باید در گران‌ترین خودرو تولید ی ۸۰۰ هزار تومان باشد. به این ترتیب است که، این موج از افزایش قیمت به بهانه‌های مختلف از سوی خودروساز‌ها که منتظر علتی برای دامن زدن به گرانی‌ها هستند، و اعلام ارائه درخواست افزایش حداقل۱۰ درصدی نرخ خودرو که پیش از این توسط نعمت‌زاده وزیر صنعت نیز مطرح شده بود و مورد مخالفت مجلس قرار گرفته بود، در آینده نزدیک در بازار تاثیر گذاشته و فروشنده‌ها از هم اکنون افزایش احتمالی در آینده را بر نرخ خودرو‌ها اعمال کرده‌اند. افزایش قیمتی که به معنای نارضایتی بیشتر مردم و چشم انتظاری آن‌ها برای ورود غول‌های خودروسازی جهاناست هر چند که تجربه نشان داده حضور غول‌های خودرو سازی در کشور نیز بدون افزوده شدن به علم و دانش و تغییر رویه تولید از مونتاژکاری به تولید واقعی تاثیر گذار نخواهد بود و دوایی برای درد صنعت خودروی کشور نمی‌شود.