آزادپز شدن نانوا‌ها بلای جان سفره خانوارهای کم درآمد ایرانی/ مردم چه باید بکنند؟

گروه اقتصادی فردا: هنوز از یاد‌ها نرفته است که گزارش رسمی وزارت صنعت در سال گذشته نشان می‌داد، در دی‌ماه ۹۳ بالا‌ترین میزان شکایت مردمی در بخش کالا‌ها از نان بوده است. گزارشی که مهر تاییدی می‌زد برگرانی و بی‌کیفیتی نان در نانوایی‌ها آن هم در حالیکه از آذر ماه سال گذشته نرخ نان ۳۰ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده بود. حالا هم زمزمه‌های آزاد پز شدن نانوایی‌ها بسیار جدی‌تر شده و با توجه به شرایط همه نانوا‌ها نیز دوست دارند آزاد پز شوند! آزاد پز شدنی که به آن‌ها اجازه می‌دهد نان را بر اساس کیفیت و کمیت گران‌تر بفروشند اما نکته اینجاست که تجربه آذر ماه نشان داد، گرانی هم نمی‌تواند از دادن نان سوخته و خمیر به مردم جلوگیری کند. در هر حال، خوب یا بد، در حالیکه بسیاری از نانوایی‌ها با وجود بهره‌مندی از آرد دولتی و لزوم رعایت نرخ رسمی نان، این محصول را با قیمت آزاد به مردم می‌فروشند و تخلفات در این خصوص بسیار رخ می‌دهد و نظارت آنچنانی نیز وجود ندارد، رئیس اتاق اصناف کشور اعلام کرده که به‌زودی همه نانوایی‌ها آزادپز می‌شوند. این مقام تصمیم‌گیر صنفی تاکید کرده که از سه ماه دیگر قرار است همه نانوایی‌ها نان خود را با قیمت آزاد به مردم عرضه کنند. خبری نگران کننده برای خانوارهای متوسط و ضعیف پرجمعیتی که قوت غالب آن‌ها نان است و درآمد ثابت دارند. تاکید بر آزادسازی قیمت نان از تیرماه به این ترتیب بود که رئیس اتاق اصناف ایران از برنامه‌ریزی برای حذف یارانه نان خبر داده است. علی فاضلی بیان می‌کند که چون نان قوت غالب مردم به‌ویژه قشر آسیب‌پذیر است، به دنبال راهکاری هستیم که با کمترین آسیب یارانه نان را در آینده‌ای نزدیک حذف کنیم. او از احتمال حذف یارانه نان تا سه ماه آینده خبر داده و می‌گوید که باید به این سمت حرکت کنیم، تا نان به‌صورت غیریارانه‌ای در کل جامعه توزیع شود، چراکه یارانه در این بخش به نانوایی‌ها جز ایجاد رانت غیرمعقول چیزی در پی ندارد. مضاف بر آنکه دولت بودجه‌ای را برای کاهش قیمت نان درنظر می‌گیرد، اما در این بین برخی نانوایی‌ها با فروش آرد یارانه‌ای به قنادی‌ها و نانوایی‌های آزادپز تمام این زحمات را هدر می‌دهند. فاضلی با اشاره به اینکه در عین حال هدف ما در کنار قیمت معقول حفظ کیفیت نان است، نه آنکه هر چه یارانه بدهیم، دوباره از وزن چانه نان و کیفیت آن هم کاسته شود، تاکید می‌کند که با آزادپزشدن نانوایی‌ها دیگر بهانه‌ای برای فشارهای افزایش هزینه نیروی انسانی و حامل‌های انرژی وجود نخواهد داشت. رئیس اتاق اصناف ایران در پاسخ به این سوال که برای خانواده‌های پرجمعیت و مناطق آسیب‌پذیر که روزانه تعداد قابل توجه نان مصرف می‌کنند، چه فکری شده، می‌گوید: همین مسئله باعث شده تا مسئولان عجله‌ای برای انجام این کار نداشته باشند و در جلسات مختلف به دنبال برنامه‌ریزی و ارائه راهکار کار‌شناسی در این راستا هستند که یکی از آن‌ها افزایش یارانه قشر آسیب‌پذیر برای تهیه نان است. مردم چه باید بکنند؟ در این میان نکته اینجاست که هر چند اقتصاد آزاد و رسیدن به آن راهی دشوار برای کشورهایی است که اقتصاد تک بعدی دارند، مانند ایران که سال هاست با اقتصاد نفتی ارتزاق می‌کند، اما در هر حال نمی‌توان منکر این امر شد که این راهی است که دیر یا زود باید طی شود و در این میان بی‌تردید فشارهایی نیز به مردم وارد می‌شود. اما نکته اساسی اینجاست که اقتصاد آزاد بر اساس بازارهای رقابتی رقم می‌خورد و از آنجایی که در صورت آزاد سازی قیمت نان نه تغییری در تعداد نانوایی‌ها ایجاد می‌شود و نه از نیازهای مردم برای خرید نان کم می‌شود، به این ترتیب نانوا‌ها نیازی نمی‌بیند که برای فروش بیشتر، کیفیت و کمیت را افزایش دهند ودر نتیجه‌‌‌ همان نان‌های سوخته، خمیر، بی‌کیفیت و کوچک شده نصیب مردم خواهد شد کما اینکه این اتفاق با گرانی نان سنتی در آذر ماه نیز رخ داد. از سوی دیگر، خانوارهای پر جمعیت شهری و روستایی که غذای اصلی ان‌ها با توجه به گرانی‌های سبد غذایی، نان است، با گرانی‌های اینچنین بی‌حساب و کتاب با مشکلات جدی اقتصادی رو به رو خواهند شد و حتی اگر کیفیت نان‌ها بسیار بهتر شود، این مساله‌ای نیست که بتوان ساده از ان گذشت و باید برای آن چاره‌ای جدی اندیشیده شود.