مسافران نان برنجی گیلان رافراموش نکنند

یکی از استان‌های سرسبز شمالی ایران است که علاوه‌بر جاذبه‌های گردشگری و طبیعی فراوان آن که شهره عام و خاص می‌باشد، غذاها، نان‌ها و شیرینی‌های محلی و سنتی این استان نیز از محبوبیت زیادی برخوردار است.

یک از سوغات‌های غرب گیلان و یکی از مهم‌ترین منابع درآمد قسمت بزرگی از اهالی خصوصاً در زمان حاضر نان برنجی و نان لاکو است.

به گفته‌ی بسیاری از مسافران اگر در سفرها نتوانید غذاهای محلی را مزه کنید مانند آن است که هیچ کاری انجام نداده‌اید. خوردن غذاهای هر منطقه ما را با فرهنگ و نوع خوراک آن‌ها آشنا می‌کند.

بدون شک یکی از خاطره انگیزترین مراحل سفر، بخش خوراکی‌هاست. همه گردشگران در مسافرت‌ همیشه می‌خواهند مزه‌های مختلف را با طعم محلی هر شهر تجربه کنند.

گیلان به‌علت تنوع قومی و فرهنگی و در نهایت متفاوت بودن معیشت ساکنان این خطه از لحاظ نوع زندگی دارای رسم‌های خاصی است. که علاوه‌بر پوشش و مناسبات خاص از لحاظ آشپزی نیز با شهرهای مجاور متفاوت بنظر می‌رسد. به‌عنوان مثال شامی رودبار که با روغن زیتون تهیه می‌شود زبانزد است یا سیرواویج که نوعی غذا با سیر و تخم‌مرغ محلی است. البته این تفاوت و تنوع منحصر به غذا نمی‌شود بلکه شامل شیرینی‌های محلی نیز می‌شود. گرچه ظاهر برخی شیرینی‌ها در شهرهای مختلف گیلان ممکن است یکی باشد اما از لحاظ طعم و کیفیت با هم فرق دارد. گاهی اوقات در برخی مناطق تهیه این شیرینی‌ها در زمان‌های خاص انجام می‌شود.

به‌عنوان مثال در مناطق مختلف استان ساخت نان محلی، حلوا و حبوبات بو داده که جملگی با نوع مشابه خود در مناطق دیگر متفاوت است صرفاً در ایام عید یا روزهای تعطیل زمانی که فرزندان یا اقوام که هریک در شهرهای دیگر زندگی می‌کنند به منزل بزرگترها می‌روند برای شب‌نشینی یا دور هم بودن این شیرینی‌ها تهیه می‌شود تا ساعاتی را در کنار هم بوده و گپ و گفتی داشته باشند.

این نوع نان که توسط آرد برنج و به‌روش غالباً نیمه سنتی تهیه می‌شود. نان برنجی نانی به رنگ نارنجی و در دو نوع کاملاً ترد و نوع نرم آن است و نان لاکوی نانی گرد و کمی کلفت‌تر از نان برنجی و به رنگ سفید و کاملاً نرم و بسیار خوشمزه است.

خصوصیت منحصر به فرد نان برنجی خشک این می‌باشد که به مدت ماه‌ها در جای خشک سالم و قابل استفاده باقی می‌ماند.

مواد اولیه، آرد برنج، آرد گندم، روغن، مقداری آب و در صورت لزوم اندکی زعفران یا زرد چوبه.

ابزار ساخت، میز پایه کوتاه مستطیلی (خَط)، گمج بزرگ (لاوک)یا (دیزَه )، فوکو(شبیه به گوشت کوب یا کفی پهن‌تر و از جِنس گِل پخته)، دیگ بزرگ برای جوشاندن آب ، سینی بزرگ لبه دار و اجاق.

طریقه ساختن لاکو،

ابتدا مقداری آب در داخل دیگ ریخته، آن را روی اجاق گذاشته تا به جوش آید. سپس آرد برنج را در داخل سینی لبه‌دار ریخته و هر بار با ریختن یک لیوان آب و دست زدن(مالش دادن) سعی می‌کنیم تا آن را خمیر کنیم (مثل خمیر نانوایی). سپس خمیر را کاملاً ورز می‌دهیم تا به شکل دایره‌هایی ضخیم و نه چندان بزرگ در آمده (به ضخامت یک سانتی‌متر و به قطر 4 تا 5 سانتی‌متر) و آن‌ها را در داخل آب جوش قرار می‌دهیم تا کاملاً پخته شود.

برای پی بردن به پخت کامل خمیر یکی از دایره‌های خمیری را از آب جوش بیرون آورده و داخل آنرا نگاه کرده که پخته شده یا نه. در صورت پخته شدن، آن‌ها را از آب خارج کرده و در ظروفی ریخته و مقداری آرد گندم روی آن می‌پاشیم و خوب ورز می‌دهیم و به‌صورت گلوله‌ای بزرگ در آورده (آرد گندم باعث شیرین شدن خمیر و مانع چسبیدن به دست می‌شود) در این مرحله آن را لاسو گویند(خمیر پخته شده = سو ندیده)

سپس خمیر را به‌صورت تکه‌های کوچک گلوله‌ای شکل در آورده و با استفاده از فوکو و کوبیدن این وسیله روی گلوله‌ی خمیری کوچک که روی میز پایه کوتاه مستطیلی(خَط) گذاشته شده است اقدام به پهن کردن خمیر گلوله‌ای شکل می‌کنیم(روی میز پایه کوتاه قدری روغن می‌ریزیم تا خمیر به آن نچسبد) که به شکل دایره‌هایی به ضخامت یک یا دو میلی‌متر و به قطر 25 تا 30 سانتی‌متر که نقش ته فوکو روی سطح خمیر پهن شده حک شده است تا خوب آب آن رفته و پخته شود سپس آن را می‌خورند.

در گذشته لاکو را با فسنجان خشک (لاکو کباب) و یا در ایام رغائب( جمعه اول ماه رجب) با حلوای تر می‌خورند اما بیشتر اوقات موقع عید اقدام به ساخت لاکو می‌کردند.