تفاوت استغفار برای معصومان و مومنان

آیت‌الله جوادی‌آملی با بیان این‌که «میان استغفار معصومان(ع) و غیرمعصومان تفاوت ماهوی وجود دارد» به تبیین موضوع بیرون آوردن مومنان از ظلمت پرداخت. این مفسر قرآن در درس تفسیر خود در مسجد اعظم گفت: سفارشات و توصیه‎های خداوند به پیامبران(ع) و اولیای الهی هر کدام به شیوه خاصی است که درک آن برای ما انسان‌ها نیازمند پیش نیازهایی است. وی افزود: یکی از آنها در خصوص سفارش خداوند به برخی از پیامبران در خصوص گذر از ذنب و استغفار است که در اینجا معنی ذنب و استغفار، با آن ذنبی که در مورد انسان بار می‎شود تفاوت دارد. این مرجع تقلید گفت: استغفار برای ما بندگان به معنی آن است که در گناه وارد شده‎ایم و می‎خواهیم خارج شویم ولی برای انبیا و ائمه این مفهوم به معنی رد است یعنی اصلا وارد نشوید؛ در واقع استغفار برای ائمه به معنی دفع و برای ما به معنی رفع. وی گفت: همانگونه خداوند در سوره بقره فرمودند که ما مومنان را از ظلمت بیرون کردیم و به عالم نور آوردیم به این معنی نیست که از ابتدا مومنان در نار بودند بلکه به این معنی است که خداوند اجازه نداده است که آنها وارد ظلمت شوند. این مفسر قرآن کریم بیان کرد: وقتی خداوند وعده یاری مومنان را می‎دهد در واقع به آنها وعده یاری دین را می‎دهد که در یاری دین رستگاری مومنان نیز لحاظ می‎شود؛ همانگونه که در کربلا خداوند وعده یاری دارد و دین را یاری داد و شهدای کربلا نیز ماندگار و رستگار شدند. وی گفت: به همین خاطر است که خداوند به ما توصیه کرده است که هر گاه که دچار وسوسه شیطان شدیم باید استعاضه کنیم که این استعاضه به معنی پناهگاه است نه اعوذبالله؛ اعوذبالله لفظی است که با سخن لفظی کسی به پناهگاه نمی‎رسد. آیت‌الله جوادی‌آملی خاطرنشان کرد: انسان جانشین خداست پس خلیفه است و نباید خود را جایگزین خدا بداند؛ این دیدگاه جایگزینی، دیدگاه ماتریالیستی است که باعث می‎شود که خداوند انسان را پایین‎تر از کوه‌ها و دریاها و... معرفی کند. وی گفت: انسانی که خود را خلیفه خدا می‎داند ابتدا حرف او را می‌شوند، به او ایمان می‎آورد، روح خود را پالایش می‎کند و این آموزه را به رفتار تبدیل می‎کند و سپس دیگران را هدایت می‎کند. این استاد حوزه خاطرنشان کرد: اگر انسان خود را جایگزین خدا معرفی کرد در واقع خداوند به او خطاب می‎کند اگر به غرور و بزرگی خود می‎نازد درختان نیز از او بزرگتر هستند پس نباید با این ابعاد مادی خود را خلیفه خدا بداند.