سال ۹۳ سال نه چندان خوب برای مسکن مهر/ ادامه دار شدن ضد و نقیض‌ها در خصوص زمان تحویل خانه‌های مهر

گروه اقتصادی فردا : مسکن و خانه دار شدن مدت هاست برا طبقه متوسط و ضعیف جامعه شهرنشینی به رویا تبدیل شده است و دولت‌ها نیز آمده‌اند و رفته‌اند اما تغییری اساسی در خصوص این مشکل به وجود نیامده تا همچنان گلایه‌های مسکنی مردم ادامه داشته باشد. شاید به همین دلیل باشد که برای پاسخگویی به تقاضای فراوان مسکن طی پنج دهه گذشته برنامه‌های مختلفی از سوی دولت‌ها انجام شد که یکی از این برنامه‌ها برای سامان دهی و رفع مشکل مسکن، طرح مسکن مهر بود که به واسطه آن قرار شد با تخصیص زمین با هزینه صفر و تسهیلات قرض الحسنه و تبدیل واسطه مالکیتی به مدیریتی در فرایند ساخت در دستور کار دولت نهم و دهم قرار گرفت تا فرصت خانه دارشدن نیازمندان واقعی مسکن شهری را با متوسط آورده ۱۵ میلیون تومان در طول دوره ساخت ایجاد کند. اگرچه با آغاز اجرایی شدن مسکن مهر امید فراوانی در دل آنهایی که خانه دار شدن برایشان آرزو بود، به وجود آمد ولی سنگ‌های پیش پای این طرح آنچنان زیاد بود که حتی امروز هم پس از گذر سال‌ها از اجرایی شدن آن دل افراد متقاضی پشت صف دریافت واحد‌ها را به لرزه می‌اندازد. با روی کار آمدن دولت یازدهم، زمزمه‌های پایان دادن به این طرح به دلیل آنچه که برخی وزرای دولت یازدهم ضعف‌های ساختاری و تخلفات ذکر کرده بودند به راه افتاد و در ‌‌نهایت هم عباس آخوندی، وزیر مسکن و شهرسازی در ابتدای ورود به کابینه حسن روحانی خواستار پایان دادن به این طرح شد و سرانجام هم اعلام کرد، دولت یازدهم تنها پروژهای باقی مانده مسکن مهر را پیگیری می‌کند و بعد از آن پرونده مسکن مهر بسته خواهد شد. پروژه‌های که البته پرونده ان‌ها در سال ۹۳ هرگز بسته نشد و ضد و نقیض گویی‌های دولتی‌ها در خصوص آن ادامه دار شده است. ضد و نقیض‌های مسکن مهری اوایل سال ۹۳ بود که قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در مسکن مهر گفت: پرونده مسکن مهر تا پایان سال ۹۴ بسته می‌شود. احمد اصغری مهرآبادی با بیان این مطلب گفت: در مجموع قرارداد ۲ میلیون و ۳۲۰ هزار واحد مسکن مهر در سطح کشور منعقد شده که کار ساخت یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد به اتمام رسیده است. وی افزود: از این تعداد یک میلیون و ۱۲۶ هزار واحد افتتاح شده و ۱۴۴ هزار واحد دیگر نیز آماده افتتاح است. قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در مسکن مهر تصریح کرد: طبق برنامه زمانبندی وزارت راه و شهرسازی قرار است تا پایان سال ۹۴ کل پروژه مسکن مهر به اتمام برسد و پرونده مسکن مهر بسته شود. با این حال ۱۹ شهریور ماه، رییس کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن پیش‌بینی کرد که اتمام واحدهای مسکونی‌مهر تا پایان سال ۹۵ طول بکشد. ایرج رهبر در این خصوص گفت: در حال حاضر برنامه‌ریزی‌های خدماتی صورت می‌گیرد و اگر بودجه‌های پیش‌بینی شده در اختیار قرار گیرد، می‌گویند اتمام برسد تا پایان سال ۹۴ به اتمام می‌رسد، ولی من فکر می‌کنم پروژه‌هایی که دیر شروع شده بود مثل پردیس، اتمام آن‌ها تا پایان سال ۹۵ طول می‌کشد. تا بهاین ترتیب در زمان بندی تحویل مسکن مهر هنوز هم تناقض وجود داشته باشد. بعد از آن اما قائم‌مقام وزیر راه‌وشهرسازی از دستور رییس‌جمهور برای مطرح‌شدن طرح مسکن مهر در شورای اقتصاد، برای رفع موانع پیشرفت آن خبر داد و گفت: قطعا با تاکید رهبرمعظم‌انقلاب تکمیل پروژه‌های مسکن مهر تسریع می‌شود. احمد اصغری‌مهرآبادی اظهار کرد: مقرر شده هر هفته در استان‌ها، مدیران وزارت راه وشهرسازی با مدیران وزارت نیرو جلسه داشته باشند و پیشرفت فیزیکی را صورتجلسه کرده و به وزرای راه و نیرو اعلام کنند. در ۵ اسفند سال ۹۳ نیز، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور مسکن مهر اعلام کرد: برنامه وزارت راه و شهرسازی اتمام پروژه مسکن مهر تا پایان سال آینده است اما به احتمال فراوان بیش از ۹۰ درصد این واحد‌ها تا پایان سال ۹۴ تکمیل می‌شوند و مقدار باقی مانده در سال ۹۵ تکمیل خواهد شد و این طرح به اتمام می‌رسد. احمد اصغری مهرآبادی گفت: سیاست دولت یازدهم، تکمیل پروژه مسکن مهر است و رئیس جمهور هم بر کمک همه برای اتمام این پروژه تاکید دارد اما وزارت راه و شهرسازی به تنهایی قادر نیست این حجم از کار را انجام دهد. وی با بیان اینکه قانون اساسی، دولت‌ها را برای فراهم کردن زمینه خانه‌دار شدن مردم مکلف کرده است، تاکید کرد: در طول فعالیت دولت تدبیر و امید و طی یک سال و نیم اخیر ۴۵۰ هزار واحد مسکن مهر تکمیل شده و در مجموع تا پایان امسال به بهره برداری می‌رسد که جمعیتی نزدیک به یک و نیم میلیون نفر تحت پوشش این واحد‌ها قرار می‌گیرند. تا به این ترتیب بالاخره زمان دقیق تحویل مسکن مهر‌های نیمه کاره مشخص نشود هر چند که سال ۹۵ نقطه اشتراک انبوه سازان و وزارت مسکنی‌ها است. در این میان مشکلات مسکن مهر همچنان به قوت خود باقی هستند. مسکن مهر در گیر مشکلات بی‌پایان در حالی که اوایل آبان ماه بود که خبر رسید، کمیته سه جانبه‌ای با حضور نمایندگان وزارت راه و شهرسازی، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری و وزارت نیرو ایجاد شده و جلسه‌هایی نیز برای شناسایی نقاط ضعف و قوت وضعیت مسکن مهر در ۳۱ استان کشور تشکیل داده است تا روند تکمیل مسکن مهر‌های باقی مانده تسریع شود. با این حال، برای تکمیل واحدهای مسکن مهر از زمان کلید خوردن آن تاکنون مشکلات بسیار زیادی وجود داشته که بسیاری از آن‌ها در گرو همکاری سایر وزارتخانه‌ها یا سازمان‌های دیگر است که تا کنون این همکاری به صورت همه جانبه صورت نگرفته است. به بیان دیگر اگر سایر ارگان‌ها در پروژه مسکن مهر همکاری لازم را نداشته باشند نمی‌توان به آینده این مساله امیدوار بود. به عنوان مثال در خبر‌ها آمده است که تکلیف حداقل نیم‌میلیون واحد مسکونی‌مهر در مناطق مشخصی از کشور، به‌خاطر بحران آب و خشکسالی، بین مردم و انبوه‌سازان سرگردان مانده و چون هنوز نه منشأ بحران شناسایی شده و نه عملیات موثری برای رفع آن به اجرا درآمده است، هیچ چشم‌انداز روشنی از تحویل این آپارتمان‌ها به پیش‌خریداران در دسترس نیست. بعد از آن هم هم وزیر راه‌وشهرسازی اعلام کرد: مسکن مهر هنوز به بودجه‌هایی کلان و بالغ بر ۴۰ و ۵۰هزارمیلیاردتومان نیاز دارد که امکان تامین آن وجود نخواهد داشت. زلزله خانه‌های مهر را تهدید می‌کند از سوی دیگر، مهدی زارع دانشیار پژوهشکده زلزله‌شناسی، مسکن مهر را تهدید حال حاضر برای شهرهایی مثل تهران دانسته و معتقد است اگر تا چند سال دیگر روند ساخت و ساز به همین صورت پیش برود خسارات زلزله دوچندان خواهد شد. وی با بیان تدابیر مورد نیاز برای پیشگیری از زلزله، مسکن مهر را بافت فرسوده خوانده و گفته است: برای پیشگیری از زلزله در ایران نباید بافت فرسوده به آن اضافه کنیم. مهدی زارع منظور از بافت فرسوده را ساختمان‌های مسکن مهری عنوان کرده و گفته است: ساختمان‌های مسکن مهری که در خیلی از شهرهای ایران می‌سازند، در حال حاضر یک نوع اضافه کردن بافت فرسوده است. سوال مهمی که مطرح است و تا به حال به جواب آن نرسیدیم این است که چند هزار هکتار مسکن مهر ساخته شده است و چند هکتار آن بافت فرسوده است. از الان تا ۵سال دیگر یک درصد مهمی داریم به بافت‌های فرسوده‌مان اضافه می‌کنیم تا مردم رااز خانه‌های روستایی و حاشیه‌ها بیرون آورده و آن‌ها را به آپارتمان‌های فرسوده بیاوریم. اگر اتفاقی نیز بیفتد قبلا یک خانه ویلایی یک طبقه خراب می‌شد در حالی که الان تخریب یک آپارتمان پیش روست. با این اوصاف و با توجه به اینکه ایران یکی از زلزله‌خیز‌ترین کشورهای جهان با گسل‌های فراوانی است که حدود ۹۰٪ مساحت آن را می‌پوشاند، به نظر می‌رسد خطر زلزله نیز جان مسکن مهری‌ها را تهدید می‌کند. مکان یابی غلط مسکن مهر بلای جان مردم در این میان اما مشکل دیگری که برای مسکن مهر مطرح است، جانمایی‌های نادرست آن است. در واقع می‌توان گفت، جانمایی‌های نادرست مسکن مهر موجب شده است که اغلب متقاضیان در برخی از شهرهای جدید تمایلی به سکونت در واحدهای خود نداشته باشند. به گفته کار‌شناسان، مسکن مهرهای ۹۹ ساله در مناطقی ساخته شده که با مشکلات جدی برای تامین آب، برق و گاز روبرو است و حتی حمل و نقل مناسبی هم برای آن پیش بینی نشده است و شباهتی به یک شهر ندارند. در واقع در شهرهای جدید اطراف تهران هم هنوز حمل و نقل سریع و ایمنی که جوابگوی تمام نیاز متقاضیان باشد پیش بینی نشده و ساکنان مجبورند هزینه‌های بالایی را صرف پرداخت کرایه تاکسی کنند در حالی که در دیگر شهرهای جدید این مشکلات حاد‌تر است. متقاضیان معتقدند هنوز با گذشت چندسال از آغاز پروژه مسکن مهر، خدمات روبنایی مناسبی در سایت‌ها وجود ندارد و مردم برای خریدهای روزانه باید کیلومتر‌ها مسافت را طی کنند. در کنار همه این مشکلات اما دریافت پول اضافی از مردم برای تکمیل پروژه‌های نیمه تمام نیز معزل بزرگ دیگری است که متقاضیان مسکن مهر را شاکی کرده است. در هر حال آنچه مسلم است، مسکن مهر یک طرح دولتی و ملی است و دولتی‌ها وظیفه دارند مشکلات مربوط به خانه‌های مهر را از هر طریقی حل کنند. وقتی این خانه‌ها نه آب دارند و نه برق بی‌تردید وزارت نیرو در تخصیص آب و برق به این خانه‌ها مسئولیت جدی دارد و وزارت مسکن نیز وظیفه دارد در این خصوص با وزارت نیرو همکاری جدی داشته باشد. باید منتظر ماند و دید مشکلاتی که در طول سال ۹۳ حل نشد در سال ۹۴ حل می‌شود یا خیر؟