سکوت در بحرین و دخالت در یمن!

فارس: شورای امنیت سازمان ملل روز یکشنبه، قطعنامه‌ای را علیه جنبش انصارالله یمن صادر کرد که از این جنبش خواسته بود تا نهادهای دولتی را تخلیه کند. در چندین نوشته به این موضوع پرداخته‌ایم و درخواست شورای امنیت را از انصارالله مورد بررسی قرار داده‌ایم که اساسا، یمن نه در دست جنبش انصارالله، بلکه توسط شورای ریاستی و مجلس ملی انتقالی که منبعث از قانون اساسی جدید این کشور است، اداره می‌شود. در نوشته حاضر، به این موضوع می‌پردازیم که چرا عواملی باعث شد تا شورای امنیت، در جریان نقض گسترده حقوق بشر در بحرین، هیچ اقدامی انجام ندهد و حتی در طول سرکوب انقلابیون، هیچ یک از اعضای دائم و غیر دائم آن، درخواستی را برای مطرح شدن در جلسات شورا، نکنند. در طول 70 سالی که از عمر شورای امنیت می‌گذرد، سیستم این شورا، به نحوی بوده که همواره از فرایندهای قدرت و روندهای سیاسی تأثیر پذیرفته است. حضور 5 عضو دائم با داشتن حق وتو، گویای همین واقعیت است. اگر سؤال کنیم چرا شورای امنیت در موضوع بحرین ورود پیدا نکرد، اما در بحث یمن، تاکنون دوبار برای جلوگیری از تغییرات انقلابی در این کشور، دخالت کرده، پاسخ روشن است: منافع اعضای شورای امنیت در دخالت در یمن و سکوت در قبال بحرین نهفته است. (در این‌جا به یک نتیجه زودهنگام نائل شده‌ایم که طرح مباحثی از قبیل حفظ صلح و حقوق بشر، صرفا یک ابزار برای پیشبرد منافع است). سؤال اصلی‌تر که این نوشته، به آن خواهد پرداخت این است که این منافع کدام است که به بحرین اجازه می‌دهد، اکثریت 70 درصدی شیعیان را سرکوب کند و به یمن اجازه نمی‌دهد، بر طبق قانون اساسی جدید خود، اقدام به نهادسازی کند. حضور ناوگان پنجم آمریکا در بحرین، احتمال افزایش قیمت نفت، رهبری عربستان و تلاش این کشور برای حل منطقه‌ای بحران بحرین از جمله عوامل سیاسی موثر بر عدم طرح مسأله بحرین در شورای امنیت است. موقعیت حساس بحرین و وابستگی خاندان حاکم بر آن به کشورهای غربی، حتی از طرح موضوع نقض حقوق بشر در این کشور نیز جلوگیری کرده است. در ماههای ابتدایی شروع انقلاب بحرین که حجم کشتارها، بسیار بالا بود، «نستار اوسوریو» رئیس دوره‌ای شورای امنیت، در مورد عدم رسیدگی به موضوع بحرین گفت: هیچ درخواستی برای طرح موضوع بحرین در شورای امنیت نشده است. در سپتامبر 2014 نیز چهار کشور اروپایی، از جمله، دانمارک، ایسلند، ایرلند و نروژ خواستار طرح موضوع بحرین در شورای امنیت به دلیل نقض گسترده حقوق بشر در این کشور شدند که اعتنایی به آن نشد. انقلابیون این کشور و نهادهای حقوق بشری نیز بارها از شورای امنیت خواسته‌اند تا در مسأله بحرین ورود پیدا کند. اما در موضوع یمن، منافعی از جمله، موقعیت جغرافیایی ممتاز این کشور، قرار گرفتن در کریدور نفتی از جمله خلیج عدن و آبراه بسیار مهم باب‌المندب و مطرح شدن موضوع بسیار مهمی به نام امنیت انرژی، حضور گسترده القاعده در جنوب یمن و تأثیرگذاری بر امنیت شبه جزیره عربستان، روی کار آمدن متحدان ایران در یمن؛ همه این دلائل موجب شده است، تا عربستان و کشورهای غربی سرسختانه در مقابل هرگونه تغییر وضع موجود در یمن ایستادگی کنند. دخالت غرب در موضوع یمن، ابتدا در طرح موسوم به «ابتکار خلیجی» (مبادره خلیجیه) نمود پیدا کرد که طبق این طرح «علی عبدالله صالح» برکنار و «عبد ربه منصور هادی» معاون وی به عنوان رئیس‌جمهور منتصب شد و بار دیگر یمن در آغوش غرب و عربستان قرار گرفت، در اتفاقا اخیر و حضور جنبش انصارالله در پایتخت، این کشورها بار دیگر نگران منافع خود شده و پای شورای امنیت را به میان کشیده‌اند. در انتها باید گفت شورای همکاری خلیج فارس، به رهبری عربستان، روز یکشنبه، از شورای امنیت خواست تا تحت فصل هفتم شورای امنیت، (تحریم یا اقدام نظامی) در موضوع یمن وارد شود که تشکیل جلسه شورای امنیت پس از آن و صدور قطعنامه علیه جنبش انصارالله، به خوبی تأثیرپذیری شورای امنیت از منویات عربستان و دیگر اعضای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) را اشکار می‌کند.