کاهش محبوبیت سیاسی دولت در صورت حذف یارانه بگیرها/ چرا دولت در آستانه انتخابات مجلس ریسک نمی کند؟

گروه اقتصادی فردا: یارانه نقدی این روز‌ها بلای جان دولت یازدهمی هاست. از یک سو دولت نمی‌خواهد در آستانه انتخابات مجلس دهم با حذف یارانه نقدی دهک‌های بالای درآمدی از محبوبیت خود کم کند و از سوی دیگر پایین امدن قیمت نفت، کسری بودجه و فشارهای مجلس برای حذف یارانه نقدی پر درآمد‌ها دولت را با چالش جدی مواجه کرده است. با این حال اما طی چند روز گذشته، کمیسیون تلفیق اعلام کرد، طبق توافق با دولت یارانه خانوارهایی که بیش از ۲. ۵ میلیون تومان در آمد دارند حذف خواهد شد. یارانه چه کسانی حذف می شود؟ سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه مجلس اعلام کرد: طبق توافق دولت و کمیسیون تلفیق مجلس یارانه خانوارهای که حقوق دریافتیشان بالای ۲. ۵ میلیون تومان باشد از سال آینده حذف می‌شود. محمدمهدی مفتح با بیان اینکه تا ۳۷ هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی موضوع ماده ۷ هدفمندی تعریف شده است، گفت: بر این اساس چهار گروه می‌توانند یارانه دریافت کنند: ۱- کلیه خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی یارانه می‌گیرند. ۲ـ‌ عشایر و خانوارهای ساکن روستا‌ها ۳ـ کلیه بازنشستگان کشوری و تأمین اجتماعی مشروط به اینکه حداکثر مستمری تا ۲. ۵ میلیون باشد. ۴ـ‌ کلیه خانوارهایی که برای سازمان هدفمندی احراز شده و درآمد ماهانه آن‌ها زیر ۲. ۵ میلیون تومان است. مفتح تأکید کرد: یارانه نقدی‌‌ همان ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان خواهد بود. در این میان با اعلام این خبر و از آنجایی که تجربه نشان داده دولتی‌ها ابزار مناسب برای شناسایی پردرآمد‌ها ندارند، مردم بیش از پیش دچار نگرانی شده‌اند که نکند این بار هم بخش خصوصی و شغل‌های آزاد که درآمد آن‌ها به آسانی قابل شناسایی نیست از دید دولت و مجلس پنهان بمانند و باز هم این کارمندان و حقوق بگیران باشند که قربانی می‌شوند و یارانه نقدی آن‌ها حذف می‌شود. قشری که با توجه به گرانی‌های اخیر کالاهای اساسی و با توجه به ثابت بودن حقوق و دستمزدشان، بیشتر به یارانه نیاز دارند. پشیمانی دولتی ها از همراهی با طرح کمیسیون تلفیق اما در حالی که محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت و رئیس سازمان مدیریت هم در جلسه کمیسیون تلفیق مجلس حضور داشته‌اند و طبق گفته محمد مهدی مفتح، مخبر کمیسیون تلفیق، نوبخت موافقت خود را با مصوبه یادشده اعلام کرده است حالا زمزمه‌های مخالفت دولتی‌ها با این طرح به گوش می‌رسد. حالا خبر رسیده است که ساعاتی پس از این جلسه تعدادی از اعضای کمیسیون تلفیق با اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی دیدار داشته‌اند که جهانگیری با تردید درباره اجرایی شدن این مصوبه سخن گفته و از نمایندگان خواسته است به پیامدهای اجتماعی اجرایی شدن مصوبه هم بیندیشند. یک عضو کمیسیون تلفیق مجلس هم با تایید این خبر، از عقب‌نشینی دولت از حذف درآمدهای بالای ۲. ۵ میلیون تومان در ماه خبر داده و گفته: به‌رغم اینکه دولت با این پیشنهاد موافقت کرده بود اما در جلسه پنج‌شنبه شب با این تبصره مخالفت کرد. اسماعیل جلیلی، نماینده مسجدسلیمان اظهار کرده: دولت معتقد است پیشنهاد پرداخت یارانه به خانوارهای با درآمد ۲. ۵ میلیون تومان فاقد استدلال منطقی بوده و در اجرا نیز امکانپذیر نیست. وی ادامه داده: دولت اعلام کرده که امکان شناسایی خانوار‌ها با درآمد بیش از ۲. ۵ میلیون تومان را ندارد و هزینه این ریسک را نمی‌پذیرد. این درحالی است که به گفته ایرج ندیمی نماینده دولت در تمام جلسات حضور داشته است و دکتر نوبخت با این نظر که یارانه ده میلیون نفر حذف شود همراه بوده است اما گویا معاون اول رئیس‌جمهور با این نظر همراهی نشان نداده است و کمیسیون به این نتیجه رسیده است که دولت پیشنهاد خود را پس گرفته است. به این ترتیب به نظر می‌رسد نگرانی‌های دولتی‌ها در خصوص گلایه‌های مردمی در پی حذف یارانه نقدی بسیار قوی‌تر از کمکی است که حذف این یارانه‌ها می‌تواند به اقتصاد کشور داشته باشد. شناسایی پردرآمدها، چالش دولتی ها در هر حال، شواهد نشان می‌دهد برای اینکه ۳۷ هزار میلیارد تومان مصوب برای پرداخت یارانه بین خانوار‌ها کفاف هزینه‌های آن را بدهد باید حداقل ۹ میلیون نفر از سبد ۷۶ میلیونی متقاضیان کنار گذاشته شوند و حالا دولت نمی‌خواهد این اقدام را نجام دهد. مهم‌ترین بهانه دولتی‌ها در این خصوص هم سخت بودن شناسایی پر درآمد‌ها است تا جایی که حسن روحانی در آخرین سخنان یارانه‌ای خود اعلام کرده: اخیرا راجع به یارانه‌بگیر‌ها بحث می‌شود و حرف در این‌باره زیاد است، راجع به یارانه عده‌ای که نیاز ندارند نباید بگیرند و این موردنظر همه است اما چگونه این مساله را کشف کنیم که چه کسانی نیازمند هستند و چه کسانی نیازمند نیستند؟ وی اضافه کرده: شناسایی افرادی که نیازمند نیستند کار سختی است. البته ۵۰ در صد این افراد راحت شناسایی می‌شوند اما در شناسایی ۵۰ درصد دیگر مشکلات فراوانی وجود دارد و باعث قضاوت در جامعه می‌شود. روحانی با بیان اینکه عده‌ای برای دریافت یارانه شناسایی شده‌اند و حتی به آن‌ها یارانه کالایی می‌دهیم و عده‌ای نیز شناسایی نشده‌اند، خاطرنشان کرده: ‌ ما یک سیستم اطلاعاتی جامع برای ۸۰ میلیون جمعیت ایرانی نداریم، ‌ می‌گویند به ایرانیان خارج از کشور یارانه ندهید اما عده‌ای از این خارجی‌ها مریض هستند و برای درمان از کشور خارج شده‌اند یا عده‌ای دیگر کارگر یا دانشجو بوده‌اند که خارج رفته‌اند پس راحت نیست. این سخنان اما در حالی بود که علی طیب نیا، وزیر اقتصاد ۲۱ فروردین ماه و در روزهای آغاز ثبت نام برای یارانه نقدی، قاطعانه در صحن علنی مجلس از شناسایی ۱۰‌میلیون‌نفر از افراد پردرآمد خبر داد که در صورت ثبت‌نام برای دریافت یارانه، توسط دولت حذف خواهند شد. با این تفاسیر به نظر می‌رسد دولت نمی‌خواهد برای حذف یارانه بگیرهای پردرآمد پیشقدم باشد. پیشقدم شدنی که مساوی است با کاهش محبوبیت سیاسی و حالا باید منتظر ماند و دید نتیجه این ضد و نقیض‌های یارانه‌ای چه خواهد بود.