کودتای سفید "سدیری‌ها" در دربار

تسنیم: سلمان بن عبد العزیز پادشاه جدید عربستان اواخر وقت پنج شنبه (9بهمن ) در کمتر از یک هفته بعد از اعلام خبر مرگ ملک عبدالله پادشاه فقید این کشور با صدور 40 فرمان حکومتی به تغییرات گسترده در کابینه و دولت جدید این کشور دست زد. برخی از این تغییرات علیه انتصاب‌های ملک عبدالله پادشاه فقید این کشور است که بر اساس آن دو فرزند وی از قدرت برکنار شدند و طبق برخی خبرها خالد التویجری رئیس دفتر سابق دربار سعودی تحت بازداشت خانگی قرار گرفته است. برخی دیگر از تغییرات علیه افراد و نهادهای امنیتی این کشور است که تا پیش از این تحت سیره و کنترل افرادی چون بندر بن سلطان و خالد بن بندر بوده است و به نظر می‌رسد پادشاه جدید با ایجاد این تغییرات کوشیده است اعتماد غربی ها را بدست آورد. همچنین طبق برخی دیگر از احکام برخی از وزارتخانه‌ها از جمله آموزش و پرورش و آموزش عالی ادغام شده و در عین حال حقوق کارکنان افزایش یافته است. دامنه این تغییرات حتی در سطوح پایین تر به روسای شبکه‌ها و مطبوعات عربستان نیز رسیده است. جزئیات بیشتر از خانه تکانی گسترده پادشاه جدید به روایت شبکه العربیه پادشاه جدید عربستان دو وزارت آموزش و پرورش و وزارت آموزش عالی را ادغام و به یک وزارتخانه تبدیل کرد. شیخ صالح آل الشیخ به عنوان وزیر امور اسلامی عربستان انتخاب شد. پادشاه ملک سلمان عادل الطریفی را نیز به عنوان وزیر فرهنگ و اطلاع رسانی تعیین کرد. شاهزاده مشعل بن عبدالله امیر مکه نیز از سمتش برکنار و شاهزاده خالد الفیصل جانشین وی و همچنین به عنوان مشاور پادشاه انتخاب شد. پادشاه جدید عربستان همچنین شاهزاده فیصل بن بندر را به عنوان امیر ریاض و شاهزاده فیصل بن مشعل را به عنوان امیر القصیم برگزید. یکی دیگر از تغییرات مهم برکناری شاهزاده بندر بن سلطان از ریاست شورای امنیت ملی عربستان است. خالد بن بندر نیز از ریاست دستگاه اطلاعات عربستان برکنار و ارتشبد خالد الحمیدان جانشین وی شد. خالد بن بندر بعد از برکناری از ریاست دستگاه اطلاعات عربستان به عنوان مشاور پادشاه انتخاب شد. ملک سلمان در تصمیمی دیگر حازم زقزوق را به عنوان رییس امور ویژه دربار تعیین کرد. فهد السماری نیز مشاور دربار شد.پادشاه جدید عربستان در حکمی دیگر محمد حلوه،فهد السماری و عبدالله المحیسن را به عنوان مشاوران دربار منصوب کرد. تمیم السالم نیز دستیار منشی ملک سلمان شد. ملک سلمان دستور تشکیل دو شورای امور اقتصادی و سیاسی و امنیتی را نیز صادر کرد. محمد العجاجی نیز رییس کمیته کارشناسان در کابینه شد. پادشاه عربستان شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان را به سمت معاون وزیر نفت انتخاب کرد. خالد المحیسن نیز رییس کمیته مبارزه با فساد و ماجد القصبی وزیر امور اجتماعی عربستان شد. ملک سلمان محمد عبدالله الجدعان را رییس کمیته بورس کشورش کرد. عبدالرحمن السند رییس کمیته امر به معروف شد. ولید الصمعانی نیز ریاست وزارت دادگستری را بر عهده گرفت. نبیل العمودی رییس موسسه بنادر شد. پادشاه عربستان همچنین دستور پرداخت دو ماه از حقوق کارکنان دولت ، دانشجویان ، بازنشستگان و افراد تحت پوشش بیمه اجتماعی و معلولان را صادر کرد. ده میلیون ریال نیز به هر انجمن ادبی کمک مالی کرد. 20 میلیارد ریال نیز به حمایت از بخش آب و برق کشور اختصاص یافت. زندانیانی که شاکی خصوصی ندارند ( الحق العام ) نیز عفو شدند. ملک سلمان عبداللطیف بن عبدالملک آل الشیخ را نیز به عنوان وزیر امور شهرداری ها تعیین کرد. کمیته سیاست گذاری آموزش و شورای خدمات مدنی نیز منحل شد. غرامت همه زندانیانی که کمتر از پانصد هزار ریال بود پرداخت شد. آنسوی لاپوشانی‌ها از خانه تکانی گسترده در خاندان سعودی همچنانکه ملاحظه می شود گزارش العربیه به گونه‌ای تنظیم شده که ذهن مخاطب را به مسائل غیر سیاسی اعم از آموزشی، اجتماعی و معیشتی سوق دهد و از توجه به لایه‌های زیرین منحرف کند. اما با اینحال چند نکته مهم و سیاسی در این تغییرات و خانه تکانی گسترده وجود دارد که در اغلب رسانه‌های غیر سعودی نیز به آن اشاره شده است: نخست اینکه در این تغییرات پادشاه جدید در راستای انتقال مجدد قدرت به جناح سدیری ها دو پسر ملک عبدالله پادشاه فقید را از ریاست مکه و ریاض یعنی دو پایتخت سیاسی و دینی برکنار کرد و پیش از این نیز برخی از منصوبان وی از جمله خالد التویجری از ریاست دربار و گارد سلطنتی برکنار شده بود. حذف این افراد که در کمتر از یک هفته از اعلام خبر مرگ ملک عبد الله صورت گرفت از کودتای سفید جناح سدیری ها علیه جناح پادشاه فقید حکایت دارد که امکان دارد در آینده نیز ادامه یابد. نکته قابل توجه دیگری که از این تغییرات استنباط می شود این است که برنامه ریزی برای این تغییرات از مدت ها قبل صورت گرفته بود و دست های دیگری در داخل و خارج خاندان سعودی در هدایت و مدیریت این تغییرات نقش دارند. به عبارت دیگر هر چند این تغییرات بنام سلمان بن عبد العزیز پادشاه جدید صورت گرفته اما با توجه به بیماری آلزایمر وی که حتی نتوانست در مراسم ختم ملک عبد الله یک متن سه دقیقه‌ای را به صورت صحیح ادا کند، دستور اینهمه فرامین از جانب وی بعید به نظر می رسد مگر اینکه تیمی کارکشته در پشت صحنه در تهیه و مدیریت اجرای این فرامین نقش داشته باشند. دوم اینکه حق سکوتی است که به مردم عادی این کشور داده است تا در قبال این تغییرات ساکت بمانند. البته ملک عبدالله پادشاه فقید نیز از همین سیاست خرید سکوت بخصوص بعد از آغاز موج خیزش های مردمی در منطقه استفاده می کرد و با اختصاص بخش ناچیزی از درآمدهای نفتی به مردم این کشور سعی می کرد از تشدید اعتراض آنها جلوگیری کند. در حال حاضر ملک سلمان نیز همین سیاست را ادامه می دهد اما سوالی که اکنون مطرح است اینکه با توجه به کاهش بهای نفت و کسری بودجه عربستان آیا پادشاه جدید قادر به تامین هزینه های خرید سکوت خواهد شد یا نه؟ سوم اطمینان گسترده‌ای است که در عرصه‌های مختلف اقتصادی و انرژی و یا حوزه های سیاست خارجی و امنیتی به غربی ها و در راس آن آمریکا داده شده است. در این راستا سعود الفیصل علیرغم کهولت سن و بیماری شدید درد کمر که حتی نتوانست در مراسم ختم ملک عبدالله حضور داشته باشد، برای چهار دهه متوالی در پست وزارت امور خارجه ابقاء شد. به همین ترتیب علی النعیمی وزیر نفت عربستان که با توسل به سیاست دامپینگ نفتی موجب کاهش بهای بی سابقه نفت در بازارهای جهانی شده است باز در سمت خود ابقاء شدکه این خیال غرب را از ادامه بهره مندی از مزایای کاهش بهای نفت برای رونق اقتصادی راحت می کند. در این راستا برکناری بندر بن سلطان و خالد بن بندر از پست های امنیتی ضمن اینکه گامی در جهت تمرکز قدرت در جناح سدیری هاست (هر چند سلطان از خاندان سدیری است اما از آنجا که بندر از مادری کنیز آفریقایی تبار زاده شده، لذا از جایگاه پایین تری در میان خاندان سدیری برخوردار بوده است) نوعی اطمینان بخشی به غرب و آمریکا در خصوص بازنگری در رویکرد گذشته عربستان در حمایت از تکفیری‌ها نیز محسوب می شود. زیرا بندر مسئولیت اجرای خیلی از پروژه های امنیتی و تروریستی را بر عهده داشته است و برای مثال طرح براندازی دولت سوریه با استفاده از تکفیری‌ها از طرح های بندر به شمار می رود. البته خطر تکفیری ها و در راس آن داعش برای عربستان از زمان اعلام خلافت اسلامی در مناطق تحت تصرف عراق و سوریه از سوی این گروه آشکار شده و همین امر عربستان را به بازنگری در رویکرد قبلی خود واداشته است. در این راستا عربستان در زمان ملک عبدالله در خط مقدم ائتلاف ضد داعش قرار گرفت و اکنون نیز به نظر می رسد سلمان بن عبد العزیز همین رویکرد را ادامه می دهد و حتی حاضر شده برای اطمینان خاطر بیشتر به غرب به همکاری در زمینه حقوق بشر نیز چراغ سبز نشان دهد. از جمله مصادیق معنادار در این زمینه می توان به تغییر رئیس هیئت امر به معروف و نهی از منکر و تعویق اجرای حکم وبلاگ نویس بازداشتی سعودی اشاره کرد که به اهرم فشار رسانه های غربی علیه عربستان تبدیل شده است. نتیجه گیری از آنچه که گفته شد مشخص می شود که خانه تکانی گسترده که در کمتر از یک هفته از اعلام خبر مرگ ملک عبدالله پادشاه فقید عربستان صورت گرفته هر چند در ظاهر بنام سلمان بن عبد العزیز اعمال می شود اما با توجه به بیماری آلزایمر وی به نظر می رسد تیمی از سدیری‌ها با پرداخت حق سکوت به مردم و کشورهای غربی و در راس آن آمریکا سرگرم اجرای پروژه بازگرداندن مجدد قدرت به جناح سدیری‌ها و تثبیت آن در نسل دوم و احتمالا نسل های بعدی است و بنا براین، سوالی که اکنون مطرح است این است کسانی که قربانی کودتای سفید سدیری ها شده‌اند آیا ساکت خواهند ماند و یا در تدارک اقدامات تلافی جویانه هستند؟