اقدامات اورژانسی ترومای قلبی

فارس: سید محمدحسن کلانتر معتمدی، متخصص جراحی قلب و عروق و ‏مدیر گروه جراحی عروق دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درخصوص انواع ترومای قلب گفت: به طور کلی ترومای ‏قلبی به دو صورت صدمات غیرنافذ و صدمات نافذ است. صدمات ناشی از اشیای تیز مانند خنجر، چاقو، تیر و ترکش ‏جزء صدمات نافذ محسوب می‌شوند در حالی که صدمات غیرنافذ عواملی مانند ضربات ناشی از تصادفات و یا سقوط از ‏بلندی را شامل می‌شود.‏ این متخصص قلب و عروق گفت: شایع‌ترین صدمات نافذ، آسیب‌های حاصل از اشیا تیز و برنده مانند چاقو، دشنه، ‏خنجر و وسایلی از این دست است که در نزاع‌ها و درگیری‌ها به بروز صدمه به قلب منجر می‌شود و یکی از شایع‌ترین ‏علایم ظاهری آن خونریزی‌های شدید است. وی ادامه داد: در این خونریزی‌ها، پرده احاطه شده دور قلب که به طور طبیعی حاوی ‏مقدار کمی مایع است پر از خون شده و به قلب فشار وارد می‌کند. این فشار مانع از کارکرد صحیح قلب می‌شود و به ‏دنبال آن فرد دچار افت فشار خون شده و اصطلاحاً دچار شوک می‌شود و در صورتی که فشار خون فرد به زیر 50 ‏میلیمتر جیوه برسد خطر مرگ مغزی و مرگ آنی را در پی خواهد داشت که در این حالت فرد مصدوم باید هر چه ‏سریع‌تر به اتاق عمل منتقل شود‎. کلانتر معتمدی گفت: شایع‌ترین صدمات غیرنافذ به قلب، صدمات ناشی از سوانح رانندگی هستند که برخورد شدید ‏خودروی در حال حرکت با یک مانع باعث می‌شود فرد به جلو پرتاب شود و به فرمان خودرو یا داشبرد برخورد کند و ‏منجر به وارد آمدن ضربه به ماهیچه قلب شود. همچنین در سقوط فرد از بلندی، ضربه‌ شدید به ماهیچه قلب وارد ‏می‌شود و فشرده شدن قلب میان استخوان ستون فقرات و جناغ سینه باعث ایجاد صدمات مختلفی به قلب می‌شود ‏که این صدمات به ۳ دسته تقسیم می‌شوند‎.‎ وی ادامه داد: یک دسته از این صدمات آنهایی هستند که به عناصر داخلی قلب آسیب وارد می‌کنند به طور مثال ‏دریچه‌ قلب را پاره می‌کند. در نوع دیگر دیواره بین بطنی یا دیواره بین دهلیزی یا دیواره آزاد قلب، دچار پارگی ‏می‌شود. این نوع صدمات معمولاً کشنده است و فرد زنده به بیمارستان نمی‌رسد‎.‎ کلانتر معتمدی گفت: اما صدماتی مانند پارگی دریچه قلب یا پارگی دیواره بین دو بطن یا دیواره بین دو دهلیز از ‏شدت آسیب کمتری برخوردار هستند و معمولاً فرصت کافی برای انتقال مصدوم به بیمارستان وجود دارد که باید ‏مصدوم سریع تحت عمل جراحی قرار گیرد‎.‎ این جراح قلب به دسته دیگری از صدمات غیرنافذ اشاره کرد و گفت: دسته دیگر صدماتی هستند که معمولاً به دنبال ‏تصادفات و سقوط از بلندی رخ می‌دهد و در آن به عضله قلب و ماهیچه قلب صدمه وارد می‌شود که کنتوزیون یا ‏ضربه شدید نامیده می‌شود. وی گفت: در این حالت معمولاً به دیواره آزاد قلب ضربه وارد می‌شود و به طور شایع در دیواره ‏قدامی بطن راست اتفاق می‌افتد زیرا این قسمت در مجاورت استخوان سینه و در معرض آسیب و صدمات قرار دارد و ‏این نوع صدمات قلبی خود را مانند سکته قلبی نشان می‌دهد به طوری که در فرد علایمی مثل ضعف، بی‌حالی و درد ‏شدید در ناحیه قلب بروز می‌کند و حتی مانند یک سکته می‌تواند باعث افزایش آنزیم‌های قلبی شود‎.‎ وی ادامه داد: بنابراین باید مانند یک سکته قلبی حاد تحت درمان قرار گیرد و در سی سی یو بستری و تحت ‏مراقبت‌های ویژه و مانیتورینگ دقیق قلبی باشد. از آنجایی که این افراد در معرض بی‌نظمی‌های ضربان قلبی هستند ‏در هر لحظه این امکان وجود دارد ضربان قلبشان نامنظم شود و به شوک قلبی نیاز پیدا کنند. این دسته از مصدومین ‏نیازی به عمل جراحی ندارند و با درمان نگهدارنده و طبی و درمان دارویی نجات می‌یابند‎. کلانتر معتمدی گفت: دسته دیگر صدمات غیرنافذ قلب، صدمات وارده به عروق بزرگ مدیاستن است یعنی صدماتی ‏که در اثر ضربه شدید مانند تصادفات و یا سقوط از بلندی به قفسه سینه وارد و در این حالت اگر تمام لایه‌های شریان ‏آئورت یا سرخرگ آئورت پاره شود متأسفانه باعث مرگ مصدوم می‌شود و احتمال زنده رسیدن مصدوم به بیمارستان ‏و مراکز درمانی به صفر می‌رسد. وی افزود: اما اگر پارگی درتمام لایه‌ها به طور کامل رخ ندهد و تنها قسمتی از لایه‌های قلب ‏پاره شود احتمال اینکه مصدوم زنده بماند وجود دارد و باید سریع تحت عمل جراحی قرار گیرد‎.‎ شایع‌ترین صدمات قلب، صدمات غیرنافذ هستند این متخصص جراحی قلب و عروق گفت: طبق آمارها، شایع‌ترین صدمات قلب، صدمات غیرنافذ هستند که اکثراً در ‏اثر تصادفات رانندگی ایجاد می‌شوند. به طوری که 70 درصد کل تروماهای قلبی، غیرنافذ و حدود 30 درصد نافذ ‏هستند. اما به هر حال این آمارها در روستاها و شهرها متفاوت است. در شرایط جنگ آمار صدمات غیرنافذ در اثر ‏ترکش گلوله افزایش می‌یابد اما در شهرها و در زمان غیرجنگ، صدمات نافذ مانند تصادفات رانندگی شایع‌تر است‎.‎ وی در مورد زمان طلایی ترومای قلبی گفت: زمان طلایی برای تروماهای قلبی بر اساس شدت آسیب وارد شده تغییر ‏می‌کند به طوری که نمی‌توان یک زمان طلایی برای تروماهای قلبی در نظر گرفت. گاهی ممکن است صدمه خفیف ‏باشد و فرد بدون مراجعه به پزشک بهبود یابد یا شدت جراحت آنقدر زیاد باشد که که فرد در محل سانحه فوت ‏شود‎.‎ ترومای قلبی در کودکان کمتر است کلانتر معتمدی گفت: در اطفال استخوان‌ها بسیار نرم و انعطاف پذیر هستند لذا شکستگی قفسه سینه و صدمات ‏وارده به قلب از طریق آن بسیار کمتر است به طوری که به ندرت دیده می‌شود‎.‎ این متخصص جراحی قلب و عروق در مورد نحوه برخورد با مصدوم ترومای قلبی گفت: یکی از نکات در بحث ترومای ‏قلبی، نوع برخورد با مصدوم است. پزشک، پرستار یا امدادگری که در صحنه حاضر می‌شود ابتدا باید مصدوم را به ‏مکان امنی انتقال دهد. سپس مصدوم را از لحاظ داشتن هوشیاری بررسی کرده و ببیند آیا راه هوایی برای تنفس باز ‏است یا خیر؟ زیرا گاهی اوقات راه هوایی تنفس توسط اشیای خارجی مانند خاک، سنگ و یا افتادن زبان در ته حلق ‏بسته شده و مانع تنفس مصدوم می‌شود‎.‎ وی گفت: ‌در صورت عدم تنفس بلافاصله باید تنفس مصنوعی به مصدوم داده شود. در گام بعدی باید نبض ‏دست یا گردن و یا شریان کشاله ران بررسی شود. اگر نبض حس شود، نشانه این است که قلب کار می‌کند و فرصت ‏بیشتری جهت رسیدگی به وضعیت مصدوم وجود دارد. سپس فشار خون مصدوم اندازه‌گیری شود. بعد از این اقدامات ‏باید فرد از لحاظ شکستگی‌های احتمالی بررسی و یک رگ محیطی مناسب برای تجویز مایعات و سرم گرفته شود تا ‏بعد بیمار را به یک مرکز مجهزتر جهت اقدامات تشخیصی مانند رادیوگرافی و آنژیوگرافی انتقال داد‎