برنامه اقتصاد مقاومتی وزارت راه کلیشه‌ای است
برای نقد و بررسی این برنامه به سراغ عضو سابق شورای عالی مسکن رفتیم. افشن پروین‌پور بر این باور است که بخش مسکن توانایی تحقق اقتصاد مقاومتی در سطح کلان را دارد و 39 برنامه عملیاتی وزارت راه و شهرسازی برای تحقق اقتصاد مقاومتی در سطح خرد مطرح شده و غالباً شامل گزاره‌های کلیشه‌ای است.
وی درباره این برنامه معتقد است: به نظرم موارد تصویب شده از جمله مواردی است که بودن یا نبودن آن تفاوت چندانی ندارد. فقط به این درد می خورد که بعداً کسی نگوید که دولت در بخش مسکن در مورد اقتصاد مقاومتی چیزی را مصوب نکرد!
مشروح گفت‌وگوی تسنیم با پروین‌پور را در ادامه می‌خوانید؛
* «اقتصاد مقاومتی» چیست و چه هدفی را دنبال می‌کند؟
پروین‌پور: به نظرم اقتصاد مقاومتی مدلی است اقتصادی برای کشورهایی که قصد دارند با دنیای خارج ارتباط داشته باشند اما تحت سلطۀ آنان نباشند.
* این شرایط چطور قابل وصول است؟
پروین‌پور: البته این سؤال شما بحث مفصلی را می طلبد اما فی الجمله یکی از اصلی ترین کارهائی که باید انجام شود (طبق فرمایشات مقام معظم رهبری در ماه رمضان گذشته در دیدار با کارگزاران نظام) باید تکیه اقتصاد کشور بر «توان تولید داخل» باشد.
به این معنی که ساز و کار اقتصاد باید طوری رقم بخورد که در سطح کلان، متغیرهای «رشد اقتصادی»، «اشتغال» و «تورم» با استفاده از ظرفیت های داخل کشور در سطح مطلوبی کنترل شوند، به نحوی که در بدترین شرایط به لحاظ کینه ورزی های دشمنان نظام و اعمال تحریم و قطع ارتباط با دنیای خارج و ... اقتصاد را طوری مدیریت کرد که به نتایج اشاره شده بتوان رسید.
* برای رسیدن به این نقطه به کدام یک از بخش های اقتصاد می‌توان تکیه کرد؟
پروین‌پور: اقتصاد کشور از ظرفیت های بالایی برای رسیدن به نقطۀ فوق برخوردار است اما یکی از اصلی ترین بخش‌هایی که می توان از ظرفیت آن استفاده کرد و از همه سهل الوصولتر است، بخش «مسکن» است.
*چرا بخش مسکن؟
پروین‌پور: اولا ساز وکارهای تولید مسکن کاملا داخلی است یعنی تأمین آنها هیچ ارتباطی به خارج از کشور ندارد، ثانیاً صنعت ساخت و ساز و مسکن در دنیا به عنوان «لکوموتیو اقتصاد» شناخته می شود و می تواند زنجیره عظیمی از صنایع دیگر را فعال کرده و به دنبال خود بکشد و از همه مهم‌تر تاثیری که این بخش در تولید اشتغال، افزایش رشد اقتصادی و کاهش تورم دارد را شاید بتوان منحصر بفرد دانست.
اینها همه از جمله ظرفیت‌هایی است که بخش مسکن در درون خود دارد و به جرأت می توان گفت این بخش می‌تواند به تنهائی بار تحقق اقتصاد مقاومتی در سطح کلان را به دوش بکشد.
* اگر دولت بخواهد در این حوزه کاری انجام دهد، آن کار چیست؟
پروین‌پور: با توجه به برآوردهای انجام شده کشور تا 10 سال آینده نیازمند ساخت سالانه 2 میلیون واحد مسکونی است، یعنی اگر تا 10 سال آینده 20 میلیون واحد مسکونی ساخته شود تازه عرضه و تقاضا سر به سر می شود.
این نیاز با توجه به توانمندی های بخش مسکن می تواند (کاملاً) متکی بر درون کشور و منابع داخلی اقتصاد کشور را بیمه کند. یعنی ساخت این تعداد واحد مسکونی توان ایجاد بیش از 2 میلیون شغل در سال را دارد، می تواند رشد اقتصادی را به سطح قابل قبولی برساند و رونق را به اقتصاد کشور هدیه کند، ضمن اینکه با توجه به وزن بیش از 30 درصدی بخش مسکن در تورم عمومی، تأثیر بسزائی در کاهش تورم و کنترل آن داشته باشد.
حالا در این شرایط دولت باید سیاست طرف عرضه را در پیش بگیرد یعنی با تمام توان و با بکارگیری حداکثر منابع، از تولید مسکن حمایت و آن را تشویق و تسهیل کند. مثلاً جهت پرداخت تسهیلات بانکی را به سمت ساخت مسکن هدایت کند.
* شورای اقتصاد، 39 برنامۀ عملیاتی را برای تحقق اقتصاد مقاومتی به وزارت راه ابلاغ کرده است، بخشی از این برنامه ها مربوط به مواردی است که باید در بخش «مسکن» انجام شود،نظر شما در رابطه با این موارد چیست؟
پروین‌پور: مهم‌ترین ضعفی که برنامه های عملیاتی مصوب شده در بخش مسکن دارد، این است که نقش این بخش در تحقق اقتصاد مقاومتی فقط در «سطح خرد» دیده شده (که البته آن هم بسیار جزئی و شعاری بوده و مشخص است که از سر رفع تکلیف و باری به هر جهت نوشته شده است) و از ظرفیت های آن در سطح کلان غفلت شده و این نقش نادیده گرفته شده است.
مواردی چون «حمایت از ترویج استفاده از فناوری‌های نوین ساختمان در کشور»، « نظارت بر تولید محصولات و مصالح نوین ساختمانی»، « کاهش شدت مصرف انرژی با استفاده از سبک‌سازی و مصالح کم‌انرژی‌تر» و مواردی از این دست چیزهایی نیستند که بر فرض تحقق هم بتوانند تأثیر محسوسی بر شرایط اقتصاد مقاومتی داشته باشند.
استفاده از فناوری‌های نوین ساخت و ساز سال‌هاست در دنیا تجربه شده و ربط خاصی به اقتصاد مقاومتی ندارد. یعنی اگر ما در شرایط تحریم و رکود اقتصادی و ... هم نبودیم، این موارد جزو مواردی بود که جزو وظایف ذاتی مسئولان بخش مسکن تلقی شده و باید انجام شود.
همین‌طور مسائل دیگری که قید شده. در کل به نظرم موارد تصویب شده از جمله مواردی است که بودن یا نبودن آن تفاوت چندانی ندارد. فقط به این درد می خورد که بعداً کسی نگوید که دولت در بخش مسکن در مورد اقتصاد مقاومتی چیزی را مصوب نکرد!
*یک مورد خاص در موارد مصوب شده وجود دارد و آن هم «حمایت از کوچک‌سازی و اصلاح الگوی مصرف مسکن» است، به نظر شما این دستورالعمل، کمکی به تحقق اقتصاد مقاومتی می کند؟
پروین‌پور: بنده مکرر عرض کرده ام که اولا کوچک سازی مشکلات عدیدۀ فرهنگی و ناهنجاری های اجتماعی ایجاد می کند و سیاست کاملاً غلطی است. کشورهایی هم که این کار را انجام داده اند با این توجیه اقتصادی این کار را کرده اند که ما با کمبود منابع زمین مواجه ایم و ناچار به این کار هستیم.
کشور ما به هیچ وجه در حوزه زمین دچار کمبود منابع نیست. ضمن اینکه جمعیت کشور نیز در حال پیر شدن است و «کوچک سازی» چون در جهت کم کردن بعد خانوار عمل می کند، سیاست خطرناکی برای کشور محسوب می شود. چون متراژ واحدهای مسکونی را هم کم می کند، باعث کم شدن اشتغال ناشی از ساخت و ساز و به تبع آن رشد اقتصادی و ... هم می شود که در مجموع در جهت عکس اهداف اقتصاد مقاومتی عمل می کند. نکته آخر هم اینکه ای کاش روزی بفهمیم «اصلاح الگوی مصرف به معنی مصرف کمتر نیست بلکه به معنی مصرف به اندازه و با قاعده است.
منبع: تسنیم