عراق بودجه‌اش را با نفت 60 دلاری بست و ایران با نفت72 دلاری!/ قیمت ارز به شکل مصنوعی بالا رفته است

سرویس اقتصادی « فردا »- تغییرات نرخ ارز در بازار به خصوص قیمت دلار باز هم شبح تشدید رکود تورمی را بر اقتصاد ایران نمایان کرده و بسیاری از فعالان اقتصادی معتقدند که این بار اگر رکود تورمی تشدید شود، خروج آن از اقتصاد، کار چندان ساده ای نخواهد بود.در واقع، مدت‌ها بعد از آنکه اقتصاد ایران، با نوسانات شدید نرخ دلار در سال 91 مواجه شد و اقتصاد ایران را بنا به برخی روایت‌ها تا مرز ورشکستگی هم پیش برد، اما حداقل دو سال طول کشید تا دولت توانست آثار تورم و رکود توامان را از اقتصاد خارج کرده و با افتخار اعلام کند که رکود تورمی از کشور رخت بر بسته است.اما اکنون، کاهش درآمدهای نفتی از یک سو و نوسانات اخیر نرخ ارز باز هم توجه ها به صادرات غیرنفتی را بیش از گذشته کرده و این امید را ایجاد کرده که اولا دولت به اقتصاد مقاومتی روی آورده و تلاش خود را برای کمک به تولید داخلی افزایش دهد. در این باره اما خبرنگار « فردا » گفتگویی با موسی الرضا ثروتی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه انجام داد که در ادامه آن را می خوانید: - ارزیابی شما از تاثیرات افزایش نرخ ارز بر اقتصاد کشور چیست و چه عواملی سبب شده نرخ ارز به یکباره افزایش پیدا کند؟ افزایش نرخ ارز در هفته های گذشته به چند دلیل رخ داده است. اولین دلیل کاهش ارز در بازار است و مسئله دوم سفته بازی و سودجویی گروه هایی است که به دنبال سودهای باد آورده هستند. سومین مسئله هم انتظارات تورمی در جامعه است. چراکه تا خبری درباره مذاکرات ایران و غرب مطرح می شود، فورا گروهی عمدا برای خرید ارز به بازار هجوم می آورند تا ارز را ارزان خریده و در صورت گران شدن آن را با قیمت بالا بفروشند. این مسائل باعث می شود تا سفته بازی به وجود آمده و قیمت ارز به شکل مصنوعی بالا رفته و انتظارات تورمی در جامعه ایجاد شود. گروه هایی هم که ارز نیاز دارند مجبور هستند ارز را با این قیمت بالا خریداری کنند. - این نوع افزایش قیمت چه تبعاتی در جامعه دارد و وظیفه دولت چیست؟ به وجود آمدن اختلال در جامعه و برهم ریخته شدن افکار عمومی از جمله تبعات افزایش قیمت ارز است. اما دولت باید با عرضه ارز بتواند این نوع نوسانات را کنترل کند. - با توجه به وضعیت به وجود آمده برای قیمت ارز، احتمال بازگشت رکود تورمی وجود دارد؟ اگر ما اقتصاد مقاومتی را انجام دهیم این اتفاق رخ نمی دهد. اما اگر تن به اجرای اقتصاد مقاومتی ندهیم و چشم به مذاکرات و بودجه نفت بدوزیم، قطعا رکود تورمی دوباره جامعه را دربرمی گیرد. اتفاقا طی روزهای اخیر برخی از اقتصاددانان مجلس در کمیسیون بودجه در مخالفت با کلیات بودجه صحبت کردند و بر این باور بودند که باید به بودجه رای منفی داده شده و لایحه را به دولت برگردانند. چراکه بودجه با نفت 72 دلار بسته شده اما عراق در همین همسایگی ایران نفت را با 60 دلار بسته است. بنابراین پیشنهاد شد که قیمت نفت در بودجه سال آینده با قیمت 55 دلار بسته شود. با این وصف الان 73 هزار میلیارد تومان درآمد نفتی در بودجه وجود دارد. خوب این دلارها گاهی به جامعه برنمی گردد و از طرف دیگر بانک مرکزی مجبور می شود که پول چاپ کند. این باعث می شود پایه پولی بالا رفته و نقدینگی افزایش یابد و ارزش پولی کاهش پیدا کند. - چه راهکارهایی برای مقابله با این وضعیت پیشنهاد می کنید؟ ما اولا باید اقتصاد مقاومتی را مورد توجه قرار دهیم. همچنین پیمان ارزی برای صادرات گذاشته و این پیمان را با کشورهایی که با آنها مراوده داریم برقرار کنیم. الان تفاهم نامه هایی بین برخی کشورها بسته می شود که طی آن دیگر دلار از سیستم حذف می شود. اما متاسفانه از آنجایی که دولت تنها چشم به مذاکرات دوخته، از انجام این کار خودداری می کند. - با توجه به مخالفت هایی که با لایحه بودجه در کمیسیون برنامه و بودجه صورت گرفته، احتمال بازگشت آن به دولت وجود دارد؟ در این باره کمیسیون تلفیق تصمیم می گیرد. البته کلیات بودجه در کمیسیون برنامه و بودجه تصویب شد و جلسات کمیسیون تلفیق نیز کار خود را آغاز کرده و بعد از بررسی های صورت گرفته، این کمیسیون کلیات بودجه را بعد از یک هفته بحث و بررسی تصویب خواهد کرد. احتمال اینکه بودجه به دولت بازگردد وجود ندارد و کمیسیون تلفیق هم تنها به اصلاح بودجه اکتفا خواهد کرد. - با توجه به کاهش قیمت نفت و احتمال کسری بودجه در سال آینده، چه راهکارهایی در مقابل دولت برای تامین این کسری بودجه وجود دارد؟ در حال حاضر کشوری مانند عربستان حقوق کارمندان خود را کم کرده است. نه تنها افزایش نداده بلکه حقوق ها را کم هم کرده است. دولت های مختلف نیز در چنین شرایطی هزینه های خود را کم می کنند. از طرفی دیگر الان 21 درصد بودجه عمرانی تعلق گرفته و این رقم با کاهش چشمگیری مواجه شده است. این در حالی است که نزدیک به 40 درصد باید به فعالیت های عمرانی اختصاص یابد. اما سال به سال کمتر می شود. دولت برای سال 94 رقمی بالغ بر 48 هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی مشخص کرده اما به احتمال فراوان 25 تا 30 هزار میلیارد تومان آن محقق خواهد شد. - با توجه به این وضعیت احتمال تغییر در وضعیت یارانه ها وجود دارد؟ این بحث هایی است که در کمیسیون ها و صحن مجلس باید اتفاق بیفتد. اگر قرار باشد ایرانیان مقیم خارج و ثروتمندان همچنان یارانه بگیرند، با این روش دولت، جز مشکل و معضل، حاصلی برای اقتصاد کشور نخواهد داشت. در عین حال دولت قانون هدفمندی را هم اجرا نکرد و حذف پردرآمدها که سال گذشته از سوی مجلس بر عهده دولت گذاشته شد، صورت نگرفت. - ارزیابی شما از آمارهایی که رئیس جمهور در خصوص مسائل اقتصادی مطرح کرد، چیست؟ هر دولت هدف گزاری های متفاوتی برای خود دارند. برخی روی اشتغال، تولید داخلی و صادرات و واردات کار می کنند و برخی دیگر نیز روی تورم تمرکز دارند. الان دولت یازدهم روی کم کردن تورم کار کرده اما در مقابل بیکاری افزایش پیدا کرده است و صادرات غیرنفتی و تولید نیز کاهش داشته است.