برترین شرکت‌های نوآور جهان کدامند؟

کرامت‌فر، کارشناس ارشد علم‌سنجی مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی با اشاره به این که «تامسون رویترز» بیش از چند دهه است که به نمایه‌سازی انواع منابع علمی می‌پردازد، گفت: پروانه‌های ثبت اختراع یکی از انواع منابع علمی است که این شرکت تحت عنوان پایگاه دی‌دبلیوپی‌آی نمایه می‌کند. با استفاده از همین نمایه و چندین معیار مبتنی بر آن، تامسون رویترز از سال 2011 به رتبه‌بندی 100 شرکت نوآور برتر دنیا می‌پردازد.

وی در ادامه به پنج شرکت برتر در زمینه نوآوری در دنیا بر مبنای رتبه‌بندی 2014 تامسون رویترز

اشاره کرد که سهم ایالات متحده از این تعداد، سه شرکت، سوئیس یک شرکت و ژاپن یک شرکت است.

پنج شرکت‌ برتر نوآوری در دنیا

وی افزود: نگاهی به نتایج این رتبه‌بندی تامسون رویترز همچنین حاکیست که ژاپن با 11 درصد رشد در نوآوری از سهم 28 درصدی در سال 2013 به 39 درصد در سال 2014 ارتقا یافته و کره جنوبی و تایوان نیز حضور خود را بهبود داده‌اند. در مقابل آمریکا و فرانسه به ترتیب از 45 به 35 و 12 به 7 افت داشته‌اند.

کرامت‌فر تاکید کرد: رشد ژاپن و کل آسیا برخاسته از استراتژی‌های نوآوری در این کشورها و درصد تولید ناخالص داخلی است که به تحقیق و توسعه اختصاص داده‌اند. این مقادیر برای ژاپن و کره‌جنوبی به ترتیب 3.6 و 3.4 بوده است. چین اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه خود را برای شرکت‌هایی که در زمینه‌های کلیدی فناوری (زیست‌فناوری، فناوری اطلاعات و ارتباطات و دیگر فناوری‌های برتر) و نیز سایر حوزه‌های فناوری فعالیت می‌کنند توسعه داده‌ است.

به گفته وی 100 شرکت برتر نوآور جهانی بر اساس شاخص تامسون عملکردی بهتر از شرکت‌های S&P و نزدک داشته‌اند. بر اساس شاخص سرمایه بازاری موزون، رشد درآمدهای این شرکت‌ها به میزان 84 درصد بهتر از نزدک و S&P بوده است. بر مبنای هزینه در تحقیق و توسعه نیز این شرکت‌ها دو برابر بیش از رقبای خود در نزدک سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

کرامت‌فر به نکات قابل توجه در همین زمینه و از آن جمله به هزینه در تحقیق و توسعه اشاره کرد و گفت: آمارهای موجود نشان می‌دهد 100 شرکت نوآور در سال 2013، 208.7 میلیارد دلار در تحقیق و توسعه هزینه کرده‌اند که 12.9 درصد بیش‌تر از شرکت‌های S&P بوده است.

این کارشناس ارشد علم‌سنجی افزود : همچنین توزیع جغرافیایی رتبه‌بندی نشان می‌دهد برای نخستین بار آسیا با 46 شرکت شامل 39 شرکت از ژاپن، 4 شرکت از کره جنوبی، دو شرکت تایوانی و یک شرکت از چین در رتبه اول قرار گرفته است. آمریکای شمالی با 36 شرکت که 35 مورد آن از آمریکا و یک شرکت از کانادا بوده در رتبه دوم قرار دارد و اروپا 18 شرکت متشکل از 7 شرکت فرانسوی، 5 شرکت سوئیسی،4 شرکت آلمانی و یک شرکت سوئدی و هلندی در این رتبه‌بندی داشته است. نکته قابل توجه عدم حضور انگلستان در میان این کشورهاست.

وی همچین با اشاره به رشد صنعت داروسازی در این رتبه‌بندی ها گفت: این بخش به نسبت سال گذشته یک شرکت بیش‌تر در لیست دارد و از 3 به 4 افزایش یافته است.

اما در زمینه نوآورترین بخش‌ها، کرامت‌فر به شرکت‌های پیشتاز در این شاخص اشاره کرد و گفت: شرکت‌های الکترونیکی و نیمه هادی به پیشتازی در سال 2014 ادامه دادند. تعداد این شرکت‌ها در سال 2014، 9 درصد افول داشته و تعداد آن 21 بوده که در مقابل 23 در سال 2013 قرار دارد.

به گفته وی، سخت افزار، صنعت پرکار دوم با 13 شرکت بوده و بیش از 18 درصد را به خود اختصاص داده است. بخش صنعت رتبه سوم را داراست که هشت شرکت متعلق به آن هستند که نسبت به سال گذشته یک پله رشد یافته و جای صنعت اتومبیل سازی با 8 شرکت در سال 2013 را گرفته است.

وی با اشاره به جایگاه گوشی‌های هوشمند در این رتبه‌بندی گفت: این بخش با حضور بازیگران اصلی شامل، اپل، مایکروسافت، سامسونگ، گوگل و بلک‌بری برقرار شده است.

اما این رتبه‌بندی‌ها حاوی نکات سیاست‌گذارانه مهمی است که کرامت‌فر در گفت‌و‌گو با ایسنا به این نکات پرداخته است: اگر به دنبال شواهد تاثیر سیاست دولت در تسریع و هدایت نوآوری باشیم، چین به تنهایی برای این امر کافی است. ثبت اختراعات این کشور رشد دو رقمی داشته و نسبت ثبت داخلی در این کشور 3 به یک است. غالب نوآوری چین داخلی است و توسط طرح‌های دولتی به منظور بهره‌برداری از خلاقیت شرکت‌های چینی و با هدف جانشینی اقتصاد تولید محور با اقتصاد دانش محور صورت می‌گیرد. حضور اولین شرکت چینی در سال 2014 در این لیست شاهد خوبی بر اهمیت این اقدامات است. با این وجود تنها 10 درصد از ابداعات چین در سطح بین‌المللی محافظت می‌شود که سبب کوچک شدن سهم این شرکت‌ها در مقایسه با حجم ثبت آنهاست.

وی افزود: اما ژاپن که امسال در این رتبه‌بندی در صدر رتبه‌بندی قرار دارد، بر خلاف سال‌های رکود اقتصادی، هنوز سومین اقتصاد بزرگ دنیاست که سهم زیادی از صادرات آن، ابداعات فناوری برتر است. هزینه در تحقیق و توسعه که در سال 2010 کاهش یافته بود مجددا به حالت سابق یعنی 3.4 بازگشته که در مقایسه با آمریکا (2.7) و اروپا (2.0) سرمایه‌گذاری بیش‌تری است.

به گفته وی، برای سومین سال، انگلستان غایب بزرگ این فهرست است. دلیل این امر ممکن است مربوط به هزینه کرد این کشور در تحقیق و توسعه باشد. این هزینه‌کرد تحقیق و توسعه برای کشورهای اروپایی از 2.2 برای هلند و تا 3.4 برای سوئد متغیر است؛ در حالی که این مقدار برای انگلستان تنها 1.7 در سال 2012 بوده که آن را پایین‌تر از چین قرار می‌دهد.

کرامت‌فر خاطرنشان کرد: فرانسه البته با حضور کمتر، بار دیگر در صدر کشورهای اروپایی قرار دارد؛ میزان سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه این کشور همچنان 54.7 میلیارد از تولید ناخالص داخلی ثابت مانده که بیانگر آنست که اثربخشی خروجی با این مقدار کاهش یافته است.

به گفته وی بر مبنای گزارش لامنده ، در ده سال گذشته این مقدار تغییر معناداری نداشته است. در مقابل و به عنوان مثال چین سرمایه‌گذاری خود را در این دوره سه برابر کرده است. علاوه بر این فرانسه تعداد کم‌تری PhD در سال در مقایسه با کشورهای OECD پرورده است.