منع پخت غذا در ظروف مسی

تسنیم: ظروف غذا یکی از مهمترین و موثرترین عوامل موفقیت در آشپزی است. ظرف غذا در خوش طعم و خوشمزه شدن غذا بسیار اهمیت دارد. البته از دیدگاه طب جدید ظروف شیشه ای و پیرکس بهترین ظروف هستند چرا که هیچ واکنشی با غذا نمی دهند ولی بقیه ظروف از جمله آلمینیومی، روحی، مسی، تفلن، چدن، ملامین و ... عناصر تشکیل دهنده آنها هنگام پخت وارد غذا می‌شود که خود ممکن است موجب بروز بیماری شود. از دیدگاه طب سنتی نیز ظروف سنگی و سفالی و لعابی و گلی بهترین ظروف هستند. مدتی است که بسیاری از افراد پخت غذا در ظروف مسی را توصیه می‌کنند اما باید دید که پخت غذا در این ظروف تا چه اندازه فایده و عوارض خواهد داشت. مصرف غذا در ظروف مسی اگر بیش از حد باشد موجب وارد شدن مس به بدن می‌شود و در دراز مدت موجب عوارضی مانند افسردگی، بی خوابی، بیش فعالی در کودکان و عوارض دیگر می‌شود از آن طرف هم کمبود مس در بدن خود بیماری‌هایی ایجاد می‌کنند مانند تهی سازی و تخلیه اکسیژن در سلول ها ، کاهش HDL کلسترول، مشکلات پوستی، التهاب قوزک پا، کم خونی، کم شدن آنسفالین های مغزی و توهم های شنوایی می‌شود. میترا زراتی، متخصص تغذیه در رابطه با پخت غذا در ظروف مسی به خبرنگار سلامت تسنیم، می‌گوید: تفکر غلطی که در این خصوص وجود دارد این است که برخی افراد تصور می‌کنند که از طریق ظروف طبخ غذا مانند ظروف مسی می‌توانند مواد مغذی به بدن برسانند. به گفته وی اگر مس بیش از نیار بدن وارد بدن شود در کبد رسوب کرده و مسمومیت ایجاد می‌کند همچنین تجمع مس در بدن موجب بروز تهوع و سر درد می‌شود.مس اگر وارد غذا شود جذب کلسیم و آهن را مختل می‌کند و ظروف مسی باید لعاب داشته باشد و ظروف مسی قدیمی که لعاب ندارد پخت غذا در آن صحیح نیست. این متخصص تغذیه می‌افزاید: پوشاندن ظروف مسی با قلع یا سایر مواد خوب است، اما باید مراقب بود که حتی ظروف قلع‌اندود با کوچک‌ترین خراش قلع‌شان از بین می‌رود و موجب آزاد شدن مس در غذا خواهد شد. زراتی یاد آور شد: در نگهداری ظروف مسی باید دقت فراوان شود که هیچ آسیبی نبیند و سبب می‌شود مس طی پخت و پز وارد ماده غذایی شود. به همین دلیل در نگهداری این ظروف باید دقت کرد. اما بهترین ظروف برای طبخ مواد غذایی ظروف شیشه‌ای و پیرکس‌های مقاوم به حرارت هستند که هیچ‌وجه مواد سمی را وارد مواد غذایی در حال طبخ نمی‌کنند و در مقابل بدترین ظروف، تفلون‌هایی هستند که دچار خراشیدگی هرچند کوچک شده‌اند. حتی ظروف تفلونی که مجددا تعمیر می‌شوند هم می‌توانند سرطان‌زا باشند. علی کشاورز متخصص تغذیه می‌گوید: «مس با غذاهای اسیدی واکنش می‌دهد. اگر ظروف مسی با لایه‌ای از یک فلز دیگر مثل قلع یا فولاد ضدزنگ یا نیکل پوشانده شود از ورود مس به غذا جلوگیری شده و از عوارض افزایش غلظت مس در خون (تهوع، استفراغ و اسهال) کاسته خواهد شد.» سایت رسمی سازمان غذا و داروی امریکا (FDA)که معتبرترین مرجع برای مواد داروئی و غذائی است نیز استفاده از ظروف مسی را مضر دانسته و استفاده از آن را برای پخت و پز به ویژه غذاهائی که ماهیت اسیدی دارند باعث ایجاد مسمومیت با مس عنوان کرده است. ظروف مسی از دیدگاه طب سنتی باید بدانیم در کتاب های مرجع طب سنتی استفاده از ظروف مسی به شدت منع شده است! ظروف مسی که تحت عنوان «نحاس» یاد شده، از مضرترین ظروف برای طبخ غذا عنوان شده است. در کتاب «مفرح القلوب»، که شرح کتاب قانونچه در طب است(قرن هشتم هجری قمری)، حکیم محمد ارزانی، از بزرگترین حکمای طب ایرانی، می گوید: «طبخ طعام در انای نحاس (ظرف مسی) خوب نیست مخصوصا اگر مدت زمان پخت زیاد باشد و نیز غذا چرب و ترش باشد. قلع اندود کردن آن اگرچه مضرت آن را کم می‌کند ولی بطور کامل زیان آن را برطرف نمی‌کند. حکیم محمد ارزانی قلع اندود کردن مکرر را توصیه نمی‌کند و نهی شدید کرده از ظرف مسی که قلع آن رفته است. مداومت در مصرف ظرف مسی را موجب ایجاد جذام دانسته اند. بهترین ظروف از دیدگاه ایشان ظروف آبگینه (پیرکس امروزه) و چینی است. در کتاب تغذیه در طب ایرانی ، اسلامی ظروف مسی و روی به دلیل آزاد کردن این عناصر با ارزش به غذا باعث تاثیر بر عملکرد سیستم مغز و اعصاب و غدد درون ریز بدن می شوند یکی از مضرات ظروف مسی اکسید شدن آنهاست که بسیار خطرناک است و باید به موقع قلع اندود شود. در کتاب مخزن الادویه، تألیف حکیم عقیلی خراسانی؛ دانشمند و طبیب بزرگ قرن 12 هجری قمری، که از کاملترین و جامعترین مجموعه دارویی در میراث طب سنتی ایران است، آمده آشامیدن غذاهای ترش، لبنیات، گوشت‌ها، در ظرف مس بی قلع خصوصا آنکه مدتی در آن مانده باشد بسیار مضر است و باعث ایجاد بیماری برص (نوعی لکه های پوستی) می‌شود. در کتاب تحفة المؤمنین، تألیف سید محمد مؤمن تنکابنی؛ طبیب قرن 11، که از منابع معتبر در خصوص دارو و مفردات طبی است، مصرف ظروف مسی خصوصا بی قلع آن بسیار مضر توصیف شده است. شیخ الرئیس نیز در کتاب قانون گفته است: «واجب است که پرهیز کنید از طبخ آنچه که شور یا چرب و یا شیرین است مانند گوشت و لبنیات و آنچه که ترش است در ظروف مسی و حتی آشامیدن در این ظروف زیرا که بدون تردید زنگار می بندد و زنگار نیز سم قاتل است.»