بازی چند صدایی آمریکا در مذکرات هسته‌ای ایران/ هزینه سیاسی که کنگره به اوباما تحمیل کرده است

سرویس سیاسی «فردا»؛ مذاکرات هسته‌ای ایران در هوای بارانی وین در حال برگزاری است و هر لحظه به درجه حساسیت آن افزوده می شود. موضوع غنی سازی و لغو تحریم‌ها از جمله موضوعات محوری گفتگوها و خواسته‌های طرفین از یکدیگر است. لغو همه تحریم‌ها از جمله مسائلی است که برای ایران بسیار مهم است. این تحریم‌ها از چهار مسیر مختلف یعنی اتحادیه اروپا، سازمان ملل، کاخ سفید و کنگره آمریکا می گذرد. اخیرا واشنگتن نسبت به لغو تحریم ها موضع گیری خاصی نموده است و بیان داشته بیشتر مصر به تعلیق تحریم‌هاست تا لغو آنها. در این زمینه سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته است، در صورت به دست آمدن توافق هسته‌ای جامع میان ایران و ۱+۵، آمریکا تحریم‌ها را تعلیق می‌کند و «لغو کامل» آن‌ها را به پایبندی ایران به توافق منوط خواهد کرد. وی افزود: اگر مذاکرات ۱+۵ با ایران به توافقی منجر شود، دیدگاه ما این است که بهتر است تحریم‌ها در ابتدا به جای برچیده شدن، تعلیق شوند. تنها زمانی که اطمینان یابیم که ایران به تعهدات خود پایبند بوده است، برای لغو تحریم‌ها اقدام خواهیم کرد. این موضوعی است که به مناقشه داخلی کنگره و کاخ سفید نیز باز می گردد. گرچه در داخل ایران انتقاداتی در زمینه توافق هسته‌ای وجود دارد اما در انتها این انتقادات به تک صدایی و وحدت کلمه می‌‌انجامد. به عنوان مثال در مذاکرات مسقط نمایندگان مجلس ایران در حمایت از مذاکره کنندگان هسته‌ای کشورمان بیانه ای صادر کردند. اما در آمریکا چند صدایی موج می‌زند. پس از تغییرات در مجلس نمایندگان و سنا آمریکا و قدرتمند شدن جمهوری‌خواهان این موضوع تشدید شده است. لابی آیپک(AIPAC) که قوی ترین لابی صهیونیستی است طی روزهای اخیر پیام‌هایی را به اعضای کنگره آمریکا و همچنین سفرای اروپایی که برای جلب نظر اعضای کنگره در زمینه توافق نهایی به آمریکا سفر کرده‌ بودند صادر کرد و نسبت به ایجاد این توافق هشدار داد. کنگره حتی در این زمینه جهت حمایت بیشتر از منافقین نیز اقداماتی انجام داده‌ است؛ منافقینی که گفته می شود در بسیاری از موارد و سندسازی‌ها بر ضد برنامه هسته ای ایران نقش داشته است. اما موضوع دیگری که در این میان مهم است، میزان قدرت و اختیار اوباما در زمینه لغو تحریم‌هاست. اوباما می تواند با حق وتوی مخصوص ریاست جمهوری آمریکا کنگره را دور بزند. موضوعی که به گفته ناظرات سیاسی به هزینه سیاسی اوباما در دوسال مانده به ریاست جمهوری‌اش می افزاید. هزینه‌ای که اوباما تا به امروز با وجود اینکه کنگره اینگونه در دست جمهوری خواهان نبود آنرا نپرداخته است. از سوی دیگر کارشناسان سیاسی در این روند تاکید دارند که بایستی اراده اوباما برای شکل گیری توافق نهایی سنجیده شود. چند صدایی در این کشور به نوعی به بازی پلیس خوب- پلیس بد می‌ماند که ابزار تبلیغاتی‌ای را برای کاخ سفید ایجاد کرده تا از عهده دار شدن تمامی مسئولیت توافق نهایی شانه خالی کند. این موضوع بیشتر به بهانه واهی برای اخذ امتیاز بیشتر و توجیه زیاده خواهی آمریکا می‌ماند. موضوعی که از سوی مقامات کشورمان هشدار داده شده است. محمد جواد ظریف در بدو ورود به وین همین مساله را مطرح کرد و بیان داشت که توافق نهایی با وجود زیادخواهی‌ها شکل نخواهد گرفت. آلن ایر نیز در این زمینه به طریقه مالوف خود با استفاده از یک ضرب المثل فارسی یعنی «‌از شما حرکت و از خدا برکت» خواسته است تا میزان تلاش طرف مقابل را بسنجد. اما گویی او نمی دانسته که در پس این ضرب المثل نیت طرفین نیز برای حصول نتیجه مورد توجه است. البته موضوع چند صدایی در آمریکا نمی‌تواند مانعی برای ایجاد یک توافق نهایی باشد. اوباما اختیارات لازم برای لغو تحریم‌های کنگره را در دست دارد و این موضوع با توجه به اینکه مذاکرات هسته‌ای با حضور چند کشور قدرتمند جهان و همچنین در بالاترین سطح ممکن برگزار می‌شود، از بروز چنین بهانه‌هایی بری است. اما به هر جهت آنچه مشخص است و مذاکره کنندگان ایرانی بر آن تاکید دارند اراده طرف مقابل و همچنین عدم زیاده خواهی و تغییر رویکرد مذاکرات از تهدید و فشار به احترام و مذاکره است که می تواند مسیر مذاکرات را روشن سازد.