دولت در یک قدمی اجرای فاز سوم قانون هدفمندی یارانه ها/ قیمت بنزین افزایش می یابد؟

سرویس اقتصادی « فردا »- امیر قربانی- اهالی دولت یازدهم این روزها با آغاز فصل بودجه نویسی، درگیر حساب و کتاب های سال جاری و بستن بودجه سال آینده خود هستند و این در حالی است که کاهش قیمت نفت طی هفته های اخیر سبب شده تا چراغ خطر در دولت یازدهم در زمینه بودجه روشن شده و معادلات اقتصادی وزارتخانه های مختلف در آستانه ارائه بودجه سال 94 به مجلس تا حدودی بر هم ریخته باشد. همین مسئله موجب شده تا شائبه هایی در خصوص اجرای فاز سوم قانون هدفمندسازی یارانه ها به گوش برسد. دولت یازدهم البته این روزها درگیری های ذهنی دیگری نیز دارد و 3 مسئله مهم در روند آینده اقتصاد کشور را به صورت موازی پیش می برد. اول روند مذاکرات یکسال اخیر دولت با 5+1 است که به روزهای پایانی و نتیجه بخش خود نزدیک می شود و تکاپوی موجود در تیم مذاکره کننده هسته ای نشان می دهد که رسیدن به توافق نهایی نیازمند تلاش گسترده تری است. دومین مسئله نیز که اقتصاد کشور در داخل را تهدید می کند، کسری بودجه احتمالی در زمستان سال جاری است. چراکه دولت در بودجه سال 93 خود قیمت نفت را با صد دلار بسته و حالا با کاهش جهانی قیمت نفت و تحرکاتی که عربستان داشته، احتمال کسری بودجه در زمستان امسال را فراهم کرده است. مسئله سوم نیز ماجرای بودجه سال 94 و یارانه های نقدی است که دولت باید طی هفته های آینده بودجه سال آینده کشور را به مجلس تحویل دهد و در این مسیر با معضلاتی نیز روبروست. اول: شناسایی دهک های پردرآمد دولت در قانون بودجه سال جاری موظف شد که در طول سال 93، دهک های پردرآمدی که یارانه نقدی دریافت می کنند را شناسایی کرده و آنها را از جمع یارانه بگیران حذف کند. این در شرایطی است که بیش از 8 ماه از آغاز سال می گذرد و دولت هنوز اقدامی مناسب در این زمینه نداشته است. البته همان اوایل ساری جاری بود که دولت یازدهم با ذوق زدگی تمام از مردم و دهک های پردرآمد جامعه درخواست کرد که از دریافت یارانه نقدی انصراف دهند، این در حالی بود فقط درصد کمی از خانوارهای یارانه بگیر از دریافت یارانه نقدی انصراف دادند تا دولت در اولین گام خود با شکست مواجه شود. همین مسئله نیز سبب شد تا دولتی ها تا به امروز ماجرای حذف دهک های پردرآمد جامعه را بدون پیگیری بگذارند. تاخیر 8 ماهه دولت و بی توجهی مدیران اقتصادی کابینه سبب شده تا با توجه به کمبود منابع لازم برای پرداخت یارانه نقدی متقاضیان، اولا دولتی ها همچون دولت سابق برای تامین بودجه مورد نیاز برای پرداخت یارانه 76 میلیون ایرانی به وزارتخانه ها و بانک مرکزی متوسل شود و از سوی دیگر نیز صدای انتقاد از سوی بهارستان و نمایندگان مجلس بلند شود. نمایندگان مجلس شورای اسلامی معتقدند شناسایی دهک های پردرآمد و جداسازی این دسته از افراد جامعه از ثروتمندان اصلی ترین بخش از فاز دوم هدفمندی یارانه هاست. از همین رو دولت تا زمانی که این اقدام خود را نهایی نکرده، نمی تواند فاز سوم هدفمندی یارانه ها را اجرایی کند. این در شرایطی است که روندی که دولت این روزها در پیش گرفته نشان می دهد که برنامه ریزی برای آغاز فاز سوم هدفمندی یارانه ها شکل گرفته و به احتمال فراوان در بودجه سال 94 بحث اجرای آن مطرح خواهد شد. البته این در حالی است که شنیده می شود بیش از 6 میلیون نفر از دهک های پردرآمد جامعه شناسایی شده اند و دولت قصد دارد طی ماه های آینده این آمار 6 میلیونی را به 10 میلیون نفر رسانده و یارانه آنها را قطع کند. دوم: اجرای فاز سوم قانون هدفمندی طی هفته های اخیر خبرهای مختلفی در زمینه افزایش قیمت حامل های انرژی همچون آب، برق، گاز، بنزین و گازوئیل شنیده می شود و مسئولان مختلف در وزارت نفت و وزارت نیرو برنامه های پیشنهادی خود برای افزایش قیمت این مواد را به دولت ارسال کرده اند و قرار است در یکی از جلسات آینده دولت، موضوع افزایش قیمت حامل های انرژی و طرح آن در بودجه سال 94 مورد بحث و بررسی قرار گیرد. البته افزایش قیمت حامل های انرژی در شرایطی در حال بررسی در وزارتخانه های نفت و نیرو به عنوان متولیان اصلی حامل های انرژی است که افزایش قیمت این مواد در بودجه سال 93 نه تنها موجب کاهش مصرف آنها نشد، بلکه روندی رو به رشد را نیز تجربه کرد. طوری که بنابر اخبار رسیده مصرف برق در تابستان سال جاری رکوردی جدید را ثبت کرده و متوسط مصرف بنزین نیز در 7 ماهه ابتدایی سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل، با افزایش چشمگیری مواجه شده است. حالا در کنار افزایش قیمت حامل های انرژی، خبرهای مختلفی از احتمال افزایش قیمت بنزین در جایگاه های سوخت نیز به گوش می رسد. چراکه به توجه به افزایش قیمت دلار، بار دیگر مسئله قاچاق بنزین در کشور شتاب بیشتری به خود گرفته است. بنابراین در صورتی که دولت یازدهم در بودجه پیشنهادی خود به مجلس شورای اسلامی قیمت حامل های انرژی به خصوص قیمت بنزین را افزایش دهد به این معناست که به طور رسمی آغاز فاز سوم هدفمندی یارانه ها را کلید زده است. این در شرایطی است که هنوز ماجرای حذف دهک های پردرآمد جامعه به سرانجام نرسیده و باید منتظر ماند و دید که دولت در 4 ماه باقی مانده تا پایان سال، چه سناریویی در زمینه یارانه های نقدی و حامل های انرژی در سر دارد.