١٠کالای محبوب ایرانی در‌بازارهای جهانی

پارس نیوز: در اقلام برتر صادراتی کشورمان یک تغییر اساسی به‌وجود آمده است و دیگر از کالاهای معروفی مانند پسته، فرش دستباف و زعفران خبری نیست. واردات یک محصول از کشورهای خارجی اصولا موضوع منفی و بدی نیست. از آن‌جا که طبق اصول اقتصادی قرار نیست هر کشوری سازنده و تولید‌کننده تمام نیازهای خود باشد، گاه کشورها با استفاده از این اهرم تجاری نیازهای داخلی‌شان را تأمین می‌کنند. البته گاه به دلیل بهای تمام‌شده بالای یک محصول در داخل کشورها ترجیح می‌دهند که آن را وارد کنند تا هزینه کمتری بپردازند. ناگفته نماند در کنار ضرورت‌های واردات یک کالا برخی اوقات این رویه تجاری با انحصاری شدن به محلی برای سودآوری تبدیل می‌شود. به هر حال به دلیل اعمال تحریم‌ها تجارت خارجی ایران طی سال‌های اخیر با افت و خیز بسیاری همراه بوده است. ولی با گشایش‌های مختصری که در این بخش انجام شد و بخشی از تحریم‌ها لغو شد، واردات برخی کالاها به‌خصوص کالاهای اساسی نیز افزایش یافت. رشد ٣٠‌درصدی واردات از ٩٢ تا ٩٣ در این گزارش بدون جهت‌گیری نسبت به کالاهای واردشده، به سراغ ١٠ کالای برتر وارداتی به کشورمان در ٦ماهه نخست‌ سال ٩٣ رفته‌ایم و ارزش دلاری و رتبه وارداتی آن را با مدت مشابه ‌سال پیش از آن (٦ماهه نخست‌ سال ٩٢) مقایسه کرده‌ایم. واردات قطعی کشورمان در بازه زمانی ٦ماهه ‌سال جاری به میزان ١٩‌میلیون و ٥٨٨‌هزار تن و به ارزش ٢٦,٠٢١‌میلیون دلار بوده است که به نسبت مدت مشابه ‌سال قبل از آن، از نظر وزنی ٤٦.١٦‌درصد و از نظر ارزشی ٢٩.٥٤‌درصد رشد داشته است. ١٢٤‌درصد افزایش واردات گندم در یک‌سال محصولی که در سالیان پیش برای تولید فراوان و غرورانگیز آن جشن خودکفایی برپا شد، اکنون در صدر کالاهای وارداتی به کشورمان قرار دارد. به این معنی که از حدود ٢٠‌میلیون تن کالای واردشده به کشور در ٦ماهه امسال، نزدیک به ٤‌میلیون تن آن دانه گندم سخت است. طبق آمارهای گمرک در این مدت ١,٢٨٦‌میلیون دلار از این کالا به کشور وارد شده است که این میزان در قیاس با رقم ٥٧٥‌میلیون‌دلاری‌ سال ٩٢ افزایش ١٢٣.٧٥‌درصدی را تجربه کرده است. دانه گندم سخت ‌سال قبل رتبه سوم را در ردیف‌های وارداتی از آن خود کرده بود، اما امسال با افزایش ١٢٤‌درصدی به مقام اول واردات در کشورمان رسید. «وسایل نقلیه» دومین محبوب وارداتی از میان ٥ محصول برتر وارداتی به کشورمان ٤ محصول از بخش کشاورزی و تنها یک محصول غیرکشاورزی و البته صنعتی است. در شرح تعرفه گمرک برای دومین محصول محبوب واردات کشورمان آمده است: «وسایل نقلیه با موتور پیستونی درونسوز تناوبی جرقه‌ای با حجم سیلندر بیشتر از ١٥٠٠ سانتیمتر مکعب اما از ٣٠٠٠ سانتیمتر مکعب بیشتر نباشد.» این عنوان محصولاتی است که در ٦ماهه ابتدایی امسال ٩٤٧‌میلیون‌دلار از آن به کشورمان وارد شده است. این محصول اگرچه در‌سال ٩٢ رتبه پنجم را در واردات در اختیار داشت، اما امسال با افزایش ١٥٣,١٠‌درصدی به مقام دومین کالای واردشده به کشور دست یافته است. ارزش دومین کالای پرطرفدار در ردیف‌های وارداتی در ٦ماهه ابتدایی ‌سال ٩٢، ٣٧٤‌میلیون دلار بوده است. سفره ایرانی میزبان سومین کالای وارداتی سال گذشته مقام اول واردات را در اختیار داشت. آن زمانی که مغازه‌ها و خانه‌ها پر شده بود از برنج‌های هندی و پاکستانی. امسال هم وضع نسبتا به همان شکل است یا شاید ‌سال پیش آن‌قدر اوضاع واردات برنج به کشورمان عجیب و غریب بوده است که کاهش ٣٥‌درصدی واردات برنج در ٦ماهه نخست امسال به چشم نمی‌آید. در نیمه نخست‌ سال جاری ٨٢٧‌میلیون دلار برنج به ایران وارد شده که در برابر ١,٢٩١‌میلیون دلار ٦ماهه ابتدایی ‌سال ٩٢، کاهش ٣٥.٩٤‌درصد را تجربه کرده است. محصول برنج وارداتی ٦.٤٣‌درصد از حجم واردات را در اختیار خود گرفته است. دانه ذرت دامی دو‌سال متوالی در مقام چهارم هم در ٦ماهه نخست ‌سال ٩٢ هم ٦ماهه نخست امسال رتبه چهارم واردات به کشورمان در دست دانه ذرت دامی بوده است. در نیمه گذشته از‌سال جاری ٧١٠‌میلیون دلار از این محصول به کشور وارد شده است که در مقایسه با مدت مشابه ‌سال پیش ٣٧,٢٣‌درصد رشد داشته است. این محصول در ٦ ماه نخست ‌سال قبل درحالی جایگاه چهارمین محصول وارداتی را داشته است که ٥١٧‌میلیون دلار از آن وارد شده بود. دانه ذرت یکی از انواع دانه‏های غلات است که به واسطه فراوانی نشاسته در آن ارزش غذایی نسبتا زیادی برای دام دارد. ٦٣١‌میلیون دلار کنجاله سویا وارد کردیم کنجاله سویا درحالی جایگاه پنجمین کالای وارداتی را از آن خود کرده است که در ٦ماهه نخست ‌سال ٩٢ در رتبه دوم کالاهای وارداتی قرار داشت. دراین مدت ٦٣١‌میلیون دلار از این محصول به کشور وارد شد که درقیاس با واردات ٧٦١‌میلیون‌دلاری در مدت‌زمان مشابه ‌سال قبل، کاهش ١٧,٠٣‌درصدی را نشان می‌دهد. این محصول بازمانده جامدی است که پس از روغن‌کشی از دانه‌های روغنی به‌جا می‌ماند که عمدتا به‌عنوان خوراک دام مصرف می‌شود. ٥ پله صعود در واردات محصولات آهنی محصول بعدی در جداول آماری گمرک به نام محصولات از آهن یا فولاد غیرممزوج تخت و گرم نوردشده به‌شکل طومار ثبت شده است. این کالا اگرچه در نیمه نخست‌ سال پیش حتی در میان ١٠ کالای برتر وارداتی به کشورمان هم قرار نداشته اما امسال توانسته است، رتبه ششم را به خود اختصاص دهد. بنابر آمار گمرک، در بازه زمانی ٦ماهه گذشته از امسال ٣٤٨‌میلیون دلار از این محصول وارد شده است و با توجه به رقم ٢٦١‌میلیون‌دلاری واردات آن در مدت مشابه‌ سال قبل می‌توان گفت که ٣٣,٣٤‌درصد رشد را هم تجربه کرده است. رشد ١٠٧٦‌درصد ی واردات مخابراتی‌ها اولین محصول مخابراتی که در لیست کالاهای وارداتی به کشورمان دیده می‌شود، دستگاه‌های گیرنده، فرستنده تلفن همراه به استثنایBTS است. در ٦ماهه ‌سال جاری ٣٣٥‌میلیون دلار از این محصول وارد کشور شده که در قیاس با رتبه شانزدهمی‌ سال پیش، رشد بی‌نظیر ١٠٧٦‌درصدی داشته است. در‌سال پیش تنها ٢٨‌میلیون دلار از این دستگاه‌های مخابراتی به کشورمان وارد شده بود. این رشد کم‌سابقه موجب شد تا رتبه وارداتی این محصولات از عدد ١٦ به هفتم جدول تغییر کند. رشد ٧‌درصدی واردات شکر شکر تصفیه‌شده چند سالی است که در لیست اقلام اصلی واردات به کشور حضور دارد. از این کالا در ٦ماهه ابتدایی امسال ٣١٧‌میلیون دلار و در نیمه نخست پارسال، ٢٩٦میلیون دلار وارد شده است. اتفاقی که به موجب آن شکر تصفیه‌شده از رتبه دهم‌ سال پیش به رتبه هشتم امسال رسیده است. ناگفته نماند واردات این کالا در این یک‌سال ٧,٤٢‌درصد افزایش یافته است. واردات ٢٧٥‌میلیون دلار ماژول نمایشگر در ردیف معرفی نهمین محصول وارداتی به کشورمان این تعریف آمده است: شرح تعرفه ماژول نمایشگر متشکل از صفحه LCD یا LED پلاسما فقط دارای برد آدرس‌دهی. این کالا ‌سال پیش رتبه دوازدهم را در ورود به ایران داشته اما امسال در مقام نهم است. از مجموع ٢٦,٠٢١‌میلیون دلار کالای واردشده به کشورمان در ٦ماهه نخست ‌سال جاری ٢٧٥‌میلیون دلار آن از این محصول بوده است که البته در برابر مدت مشابه ‌سال قبل نیز ١٠.٧٠‌درصد رشد داشته است. از این محصول در‌سال پیش نیز ٢٤٨‌میلیون دلار وارد کشور شده است. افزایش ١١٥‌درصدی واردات گوشت یخ‌زده قطعات گوشت بی‌استخوان یخ‌زده از نوع گاو توانسته است، دهمین کالای واردشده به کشور باشد. این محصول با ارزش وارداتی ٢٤٣‌میلیون‌دلار در ٦ماهه نخست‌ سال جاری توانست رشد ١١٥,٣٢‌درصدی را نصیب خود کند تا با این رشد بالا در میان ١٠ کالای برتر وارداتی به کشور در بازه زمانی مذکور شود. این درحالی است که در مدت مشابه‌ سال ٩٢ تنها ١١٣‌میلیون دلار گوشت یخ‌زده به کشورمان وارد شده بود. بوی نفت در صادرات غیرنفتی ایران بدون محاسبه نفت و گاز در نیمه نخست ‌سال جاری، ٩‌هزار تن میعانات گازی، ٨ هزارتن محصولات پتروشیمی و بیش از ٣٠‌هزار تن سایر کالاها ازکشور صادر شده است. حال با اندکی تامل و بررسی در لیست «سایر کالاها» درمی‌یابیم که در اقلام برتر صادراتی کشورمان یک تغییر اساسی به‌وجود آمده است و دیگر از کالاهای معروفی مانند پسته، فرش دستباف و زعفران خبری نیست. در رتبه‌بندی جدید کالاهای صادراتی هرچند لقب کالاهای غیرنفتی به آنها داده می‌شود ولی منشأ و ریشه تمام محصولاتی که سهم بالایی در صادرات ایران دارند، نفت یا پتروشیمی است. براین اساس باوجود این‌که تعاریف تجاری این دسته از کالاها را از نفت جدا می‌کند ولی همچنان آنها بوی نفت می‌دهند. دراین گزارش سهم و نقش ١٠ محصول برتر صادراتی کشورمان در بازه زمانی ٦ماهه اول ‌سال ٩٣ را بررسی می‌کنیم که در اولین نگاه مشاهده می‌کنیم، «پروپان مایع شده»، «متانول»، «بوتان مایع شده» صدر جدول صادرات ایران را به خود اختصاص داده‌اند. ٦‌درصد از کل صادراتمان «پروپان» است پروپان مایع‌شده یکی از ترکیبات هیدروکربوری است که به صورت عادی در حالت گاز بوده و تحت فشار و برودت، برای حمل ساده‌تر به حالت مایع درمی‌آید. گاز پروپان به‌طور معمول از محصولات چاه‌های نفت است و از اختلاط ١٠ تا ٥٠‌درصد ازاین گاز با گاز بوتان، گاز مایع حاصل می‌شود. درسال ٨٩ نیز این محصول با رکورد ١٥٥‌میلیون‌دلاری توانسته بود رکورددار اقلام صادراتی کشورمان باشد. درآخرین آمار گمرک نیز محبوبیت این محصول بار دیگر به کشورهای خارجی گوشزد شده است. ١,٠٠٨‌میلیون دلار صادرات این محصول در ٦ ماه نشان می‌دهد همچنان اولین کالا و البته محبوب‌ترین آن در اقلام صادراتی کشورمان است. این محصول بیش از ٦‌درصد از کل صادرات غیرنفتی‌مان را تشکیل می‌دهد. «متانول» امسال دوم، ‌سال قبل سوم در‌سال ۱۹۲۳ شیمیدان آلمانی، «ماتیاس پیر»، متانول را از گاز سنتز تولید کرد. این محصول ساده‌ترین نوع الکل است که در آمارهای گمرک کشورمان به‌عنوان دومین محصول صادراتی جا خوش کرده است. ٨١٧‌میلیون دلار صادرات این محصول در ٦ ماه گذشته از ‌سال ٩٣ نشان می‌دهد که متانول جایگاه ویژه‌ای در اقلام صادراتی کشورمان به بازارهای هدف دارد. از طرف دیگر رتبه سومی این محصول در ٦ماهه نخست‌ سال ٩٢ نیز گواهی دیگر بر اهمیت این محصول در تجارت بین‌المللی کشورمان است. صادرات متانول از‌ سال پیش تاکنون حدود ٣١‌درصد رشد داشته است. صادرات «بوتان مایع‌شده» ٧٠‌درصد رشد کرد بوتان مایع‌شده یکی از انواع گاز است که به صورت مایع درآمده و می‌توان آن را از محصولات مشابه پروپان دانست. این محصول در سال‌های اخیر همواره در میان کالاهای پرطرفدار در بازار صادراتی ایران بوده است. در ٦ماهه نخست امسال کشورمان با صادرات ٧٣٠‌میلیون دلار بوتان مایع‌شده توانسته است، رتبه سوم کالاهای صادراتی‌اش را به این محصول اختصاص دهد. صادرات این محصول به نسبت مدت مشابه ٧٠,٩٣‌درصد رشد داشته است. بوتان مایع در گزارش‌های‌ سال گذشته گمرک ششمین محصول محبوب صادراتی بوده است. پلی اتیلن و صادرات ٧١١‌میلیون دلاری «پلی اتیلن» یکی از ارزان‌ترین و ساده‌ترین پلیمرهاست که کیسه فریزرها را می‌توان یکی از محصولات آن دانست. بسته‌بندی البسه، صنایع غذایی و کیسه‌های پلاستیکی نیز از این محصول به دست می‌آیند. پلی اتیلن از نوع فیلم در آمارهای گمرک چهارمین محصول محبوب صادراتی کشورمان بوده است که امسال توانسته است رشد خوبی در صدور داشته باشد، زیرا این محصول درمدت مشابه‌ سال پیش در رتبه هشتمین کالای صادراتی قرار داشت و امسال توانست رشد ٧٠,٦٨‌درصدی را در بازارهای صادراتی از آن خود کند. بنا بر آمار گمرک در ٦ماهه ‌سال جاری ٧١١‌میلیون دلار از این محصول صادر شده است. قیر نفت؛ از رشد صادرات ١٥‌درصدی تا چشمه‌ای در ایلام «قیر نفت» از تقطیر نفت خام به دست می‌آید و اگرچه در زمره محصولات غیرنفتی شمارش شده است اما همه‌ساله در میان برترین کالاهای صادراتی ایران قرار داشته است. در ٦ ماهه نخست امسال هم این محصول پنجمین کالای صادراتی است و ٦١١‌میلیون دلار از آن به خارج فرستاده شده است. صادرات این محصول در‌سال پیش حدود ٥٣١‌میلیون دلار بوده که امسال ١٥‌درصد رشد را تجربه کرده است. قیر در عایقکاری رطوبت ساختمان‌ها و ساخت آسفالت کاربرد دارد و البته انواع گوناگونی دارد که اغلب آن در پالایشگاه‌های نفتی تولید می‌شود. بد نیست بدانید، در استان ایلام، شهرستان دهلران، در بوستان جنگلی منطقه حفاظت‌شده آب گرم، یک چشمه قیر روان طبیعی وجود دارد که از ٥‌هزار‌سال پیش از آن استفاده می‌شده‌ است. افت سنگ آهن هماتیت از شهریور ٩٢ تا امروز «سنگ آهن هماتیت» دانه‌بندی، ششمین کالای محبوب صادراتی کشورمان است که در ٦ ماهه امسال ٤٩٧‌میلیون دلار از آن صادر شده است. ناگفته نماند این محصول در ارزیابی‌های ٦ ماه نخست ‌سال قبل، در رتبه دوم صادرات قرار داشته است و امسال حدود منفی ٢٤‌درصد افت صادراتی را تجربه کرده است. این محصول از معروف‌ترین کانی‌های سنگ آهن است که ترکیبات اکسیدی همچون «مگنتیت» را شامل می‌شود که در رنگ‌های خاکستری تا زرد و قرمز متغیر است. صادرات آهن ١١٥‌درصد رشد داشته است رتبه هفتم صادرات در اختیار محصولات از آهن یا فولاد غیرممزوج تخت شده فقط گرم نورد شده به‌صورت طومار است. این کالا در ٦ماهه نخست‌ سال‌جاری به مقام هفتمین محصول محبوب صادراتی کشورمان رسید. درحالی‌که در بازه زمانی ٦ ماهه نخست ‌سال ٩٢ این محصول در ردیف هفدهمین کالای صادراتی جای گرفته بود. در‌سال جاری ٤١١‌میلیون دلار از این محصول صادر شد که در قیاس با مدت‌زمان مشابه در‌سال پیش، ١١٥,٢٩‌درصد رشد را نیز تجربه کرده است. برترین کالای صادراتی پارسال امسال هشتم شد «اوره» در میان کالاهای صادراتی ایران مقام هشتم را به خود اختصاص داده است. اوره یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی NH۲)۲CO) است. این محصول در بدن بسیاری از موجودات زنده، به‌عنوان قسمتی از سیکل یا چرخه اوره، از اکسیداسیون اسیدهای آمینه یا آمونیاک تولید می‌شود. از این کالا ٣٥١‌میلیون دلار با وزن ١,١٠٣ تن صادر شده است. صادرات این محصول به نسبت‌ سال پیش افت محسوسی را تجربه کرده است و ٤٨.٠٥‌درصد کاهش داشته است. اوره درحالی ‌سال پیش اولین و برترین محصول صادراتی کشورمان بوده است که اکنون به مقام هشتم رسیده است. کاهش ٣٥‌درصدی صادرات سیمان سفید «سیمان سفید پرتلند» به جز رنگ شده به‌طور مصنوعی همانند سیمان پرتلند معمولی تهیه می‌شود با این تفاوت که در مواد اولیه آن اکسید آهن وجود ندارد. به همین دلیل نباید از خاک رس استفاده کرد ولی در این صورت هزینه بالا می‌رود به همین دلیل از همان مواد اولیه استفاده کرده و به آن کلرور کالیم یا کلرور کلسیم اضافه می‌کنند که در کوره سیمان پزی با اکسید آهن ترکیب شده و کلرور آهن به دست می‌دهد که گاز است و می‌پرد و رنگ سیمان سفید می‌شود. این کالا نهمین کالای صادراتی کشورمان لقب گرفته است و در ٦ماهه نخست امسال ٣٣٠‌میلیون دلار از آن صادر شده است. نگاه به آمار نشان می‌دهد صادرات این نوع سیمان نیز از‌ سال گذشته کاهش یافته است و ٣٥‌درصد عقب‌نشینی کرده است. رکورددار بیشترین تغییر در مقام دهم «پارا اکسیلن» که در شش‌ماهه امسال در رتبه دهم کالاهای صادراتی ایران قرار گرفته، ٧٧,٤٠‌درصد تغییر را به نسبت عملکرد خود در‌سال ٩٢ به ثبت رسانده است. در نیمه اول ‌سال جاری ٢٩٤‌میلیون دلار از این محصول صادر شده است که در قیاس با صادرات ١٦٥‌میلیون‌دلاری در‌سال قبل رشد خوبی را به ثبت رسانده است و این تغییر باعث شده تا مقام این محصول از بیستمین کالای صادراتی به رتبه دهم ارتقا یابد.