دلایل نوسان اخیر بورس در مناظره تلویزیونی

در ابتدای این مناظره محمد حسن نژاد گفت: این که همه تقصیرها و اشکالات نزول بورس را به گردن افزایش نرخ خوراک و مجلس بیندازیم کار اشتباهی است؛ چرا که با افزایش نرخ خوراک به 13 سنت، 2 هزار میلیارد تومان از ارزش بازار تحت تاثیر قرار گرفت و این عدد در مقابل کاهش 104 هزار میلیارد تومانی ارزش بورس رقم ناچیز و کم اثری است.

افزایش نرخ خوراک، بهانه بورس برای ریزش را فراهم کرد عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص علتهای افت شاخص بورس در ماههای گذشته تصریح کرد: جدا از تصمیمات دولت در خصوص آزادسازی نرخ ارز و در ادامه پایین آمدن قیمت ارز، خوش بینی از روی کار آمدن دولت جدید و کاهش و از بین رفتن ترحیم ها نیز باعث رشد سرسام آور و حبابی در کنار عوامل دیگر شاخص بورس شد اما پس از آن بازار سهام دنبال بهانه برای ریزش بود که این بهانه را مجلس با بحث خوراک پتروشیمی ها به بورس داد و از دیماه سال گذشته شاهد روند نزولی شاخص بورس هستیم؛ بعلاوه این که از سیاستهای انقباضی دولت به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار در نزول بازار سهام باید یاد کرد. سید علی حسینی نیز که به عنوان نماینده سازمان بورس در این مناظر حضور داشت گفت: در یک اقتصاد سالم و رقابتی اگر نوآوری و بهره وری باشد شاهد بازار سالم و شفاف خواهیم بود، چرا که تامین مالی از طریق بورس یکی از بهترین شیوه ها در اقتصاد دنیاست. رئیس بورس انرژی افزود: در چند سال گذشته بازار سرمایه نه تنها از نظر آمار و شاخص، بلکه تحولات دیگری مانند تصویب قانون اوراق بهادار، توسعه کارگزاریها، توسعه نرم افزارها و ایجاد ساختار مناسب در بورس را شاهد بوده است. وی با اشاره به این که نوسان ذات بازار است اذعان داشت: البته نوسانات خارج از عرف در بورس نیاز به بررسی دارد که اجرای این موضوع می تواند به بلوغ بازار سرمایه در کشور بینجامد. در ادامه رضا راعی، بورس را نماد اقتصاد کشور عنوان کرد و ابراز داشت: بازار سرمایه به نوعی پیشخوان اقتصاد کشور و شاخص بورس معلول حرکتهای اقتصادی است و از سیاستها، قوانین و فرهنگ ها تاثیر می پذیرد و نباید به معلولها به تنهایی توجه شود.

بورس تا رسیدن به بلوغ کامل، فاصله بسیاری دارد این اقتصاددادن و استاد دانشگاه با اشاره به این که بازار سرمایه با سایر بازارها در ارتباط است گفت: مداخله و حضور دولت در اقتصاد کشور اثرگذار است و بورس در کشور ما تا رسیدن به بلوغ کامل فاصله بسیاری دارد و دولت باید به جایگاه واقعی خود در اقتصاد که سیاستگذاری و نظارت است برسد. مدیرعامل سرمایه گذاری ملی ایران نیز در این مناظره گفت: بازار سرمایه اگر بخواهد با اقتصاد مقاومتی و سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی در جایگاه مناسب قرار بگیرد و در افق برنامه 1404 به بهترین بورس منطقه تبدیل شویم، باید شرکتهای فعال در بورس حضور یابند و بازار سهام تنه به تنه تولید ناخالص ملی بزند و کالاهای مختلف نیز مجال عرضه و قیمتگذاری در بورس کالا پیدا کنند که شفافیت را در قیمت گذاری به همراه خواهد داشت. علیرضا عسگری مارانی اضافه کرد: قوانین دائمی برای جذب سرمایه گذاری و کاهش ریسک در بورس نیز می تواند مارا به جایگاه واقعی خود در منطقه برساند.

باید از ورود ریسک به بورس پرهیز کنیم وی گفت: در 10 ماه گذشته ریسک هایی که وارد بازار سرمایه شد را نتوانستیم مدیریت کنیم و این ریسک موجب ریزش بیش از حد شاخص بورس شد. بر این اساس نیز برای رسیدن به بازار سرمایه خوب باید از ورود ریسک به بورس پرهیز کنیم. مارانی اذعان داشت: افزایش 23 درصدی بهره اوراق مشارکت، توقف صادرات و افزایش قیمت برق و گاز مصرفی شرکتها از جمله ریسک های بازار سرمایه و شرکتها و بنگاههای تولیدی در ماههای گذشته بوده است.

نرخ 13 سنتی خوراک پتروشیمی بورس را منفی کرد در ادامه این مناظره، بهمن آرمان با انتقاد از نرخ 13 سنتی خوراک پتروشیمی ها که سال گذشته توسط مجلس مصوب شد، این موضوع را یکی از عوامل اثرگذار بر روند نزولی بورس عنوان کرد و گفت: در حال حاضر نرخ خوراک پتروشیمی ها در هر متر مکعب در کشور عربستان 2.6 سنت، قطر 7 سنت، امارات 5 سنت، کویت 4 سنت، بحرین 7 و الجزایر 3.5 سنت است.

یارانه صنعت به معنای رانت نیست رئیس پیشین اداره مطالعات و بررسیهای بورس تهران افزود: هر زمان که دولت به صنعت و تولید یارانه می دهد از آن به عنوان رانت یاد می شود که کاربرد این واژه در حمایت از اقتصاد موضوع درستی نیست و نباید مزایا را از صنعت به بهانه جلوگیری از رانت سلب کنیم.

مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری ملی ایران نیز در این خصوص گفت: تعیین قیمت نرخ خوراک پتروشیمی ها در بودجه سالانه کار منطقی نیست و مجلس نباید برای آن قیمت تعیین کند.

مارانی با اشاره به این که استراتژی صنعتی کشور در دهه 70 هدفمند بر منابع انرژی موجود در کشور بود تصریح کرد: قیمت گذاری مواد اولیه مورد نیاز شرکتها بالاتر از قیمت سایر کشورها کار منطقی و درستی نیست. بعلاوه این که خوراک مصرفی برخی پتروشیمی ها گاز ترش است که اگر آن را به شرکتها نفروشیم مجبور به سوزاندن آن هستیم که برای طبیعت بسیار مضر است. وی با بیان این که قطع بودن گاز مصرفی پتروشیمی ها در زمستان بخاطر تامین گاز مصرفی خانوارها از دیگر ضررهایی است که برخلاف قانون متوجه شرکتهای پتروشیمی در هر سال می شود گفت: گازی که شرکتهای پتروشیمی دریافت می کنند از قیمتی که به ترکیه با در نظر گرفتن هزینه های انتقال می فروشیم گران تر است.

مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری ملی ایران با اشاره به این که بهره مالکانه و افزایش مواد اولیه یکی دیگر از عوامل اثرگذار در ریزش بازار سرمایه در ماههای گذشته بوده اند افزود: بازار سرمایه پتانسیل رشد و حرکت را در جهت تامین مالی بنگاهها دارد و بر اساس آمار، سود شرکتهای بورسی و فرابورسی در سالجاری 75 هزار میلیارد تومان بوده است که این موضوع اعتماد به بازار سرمایه را افزایش می دهد.

شرایط فعلی بازار سرمایه ناعادلانه است عسگری مارانی شرایط فعلی بازار سرمایه را ناعادلانه عنوان کرد و گفت: در شرایطی که در بازار پول از سود سپرده ها، اوراق مشارکت و ارث مالیات دریافت نمی شود در بورس شاهد این موضوع هستیم که 25 درصد از سود شرکتها قبل از پرداخت مالیات کسر می شود.

مجلس با تعیین نرخ خوراک جایگاه خود را پایین آورد عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هم در خصوص نرخ خوراک پتروشیمی ها تصریح کرد: ما در مجلس صرف نظر از قیمت 13، 15 و 20 سنتی پیشنهادی با تعیین قیمت برای خوراک پتروشیمی ها مخالف بودیم و اعتقاد داریم که نباید قیمت خوراک هر ساله تغییر کند و باید تابعی از یک فرمول منطقی باشد. بعلاوه این که مجلس با تعیین نرخ خوراک جایگاه خود را پایین آورد.

حسن نژاد افزود: بورس نماگر اقتصاد کشور است و در سال گذشته که رشد اقتصادی کشور منفی بوده است چطور امکان دارد که بازا رسهام مثبت باشد. بعلاوه این که موفقیت بازار سرمایه در بالا رفتن شاخص بورس نیست.

مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری ملی ایران نیز در ادامه گفت: باید برای رسیدن بورس به جایگاه مطلوب خود تلاش کنیم تا مخاطرات و ریسک های سرمایه گذاری در بازار سهام کاهش پیدا کند که دائمی بودن نرخ خوراک پتروشیمی ها یکی از این عوامل است.

نبود فرماندهی واحد اقتصادی در کشور به مشکلات دامن می زند رضا راعی نیز در این زمینه گفت: ریسک های گوناگون سیاسی و قانونی در حال حاضر شرایط بورس را تحت تاثیر قرار داده است که نبود فرماندهی واحد اقتصادی در کشور این مشکلات را بیشتر می کند و دولت باید سیاستگذاری مناسبی در این حوزه داشته باشد و در هر بخش متولی خاصی را مشخص کند. این اقتصاددان و استاد دانشگاه افزود: نقش مدیران بورس در طراحی و استفاده از ابزارها برای رسیدن به بلوغ در این زمینه بسیار مهم است و علاوه بر بکارگیری از ابزارها باید نقش تامین مالی و بازار اولیه را نیز مورد توجه قرار دهیم و این بورس است که باید برای اقتصاد کشور تامین مالی کند. در ادامه این مناظره سید علی حسینی گفت: در سال 92 نزدیک به 70 هزار میلیارد تومان افزایش سرمایه در بورس اتفاق افتاده است که این عدد در سالجاری 75 هزار میلیارد تومان تاکنون بوده است. نماینده سازمان بورس و اوراق بهادار در این مناظره اضافه کرد: در کشور محدودیت ابزارهای حسابداری و حسابرسی شرکتها باعث شده تا سود شرکتها به گونه ای تقسیم شود که این سود در شرکتها باقی بماند. بعلاوه این که تامین مالی در بورس محدود به افزایش سرمایه نیست و فرابورس و استفاده از سلف هم به کمک بازار سهام در این زمینه آمده است.

نباید بازده 10 ماه ملاک ارزیابی بازار سرمایه قرار گیرد رئیس بورس انرژی افزود: در سال 92 به صورت روزانه 400 میلیارد تومان معامله در بورس صورت می گرفت و ارزش بازار سهام در سال گذشته 438 هزار میلیارد تومان و در سالجاری 348 میلیارد تومان برآورد می شود که قابل مقایسه با سالهای قبل نیست. وی گفت: در 10 ماه گذشته شاهد افت شاخص بورس و ارزش معاملات بازار سهام بوده ایم و نباید بازده 10 ماهه ملاک ارزیابی بازار سرمایه قرار گیرد.

مداخله زیاد دولت، شفافیت بورس را از بین می برد حسینی با اشاره به این که مجلس و دولت نباید اقدام به مداخله مستقیم در بازار سرمایه کنند تاکید کرد: عدم مداخله دولت و مجلس در بازار سهام نیز قابل قبول نیست و باید این نهادها به طور منطقی در بورس حاضر باشند و از آن حمایت کنند. همچنین مداخله ای که نظم طبیعی بورس را بر هم بزند قابل قبول و استقبال ما نیست؛ چرا که مداخله زیاد شفافیت بورس را از بین می برد.

دلایل افزایش 3 برابری شاخص بورس در سال گذشته در ادامه عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز گفت: رشد 3.5 برابری شاخص بورس از مرداد 91 تا دیماه 92 منطق و دلیل می خواهد و بدلیل این که اقتصاد کشور در این مقطع با تورم همراه بوده است این رشد حبابی بود و بعد از آن نیز شاهد ترکیدن حباب در بازار سرمایه بودیم.

رضا راعی، اقتصاددان و استاد دانشگاه هم در پاسخ به این اظهارات گفت: افزایش 3 برابری شاخص بورس در سال گذشته به دلایل گوناگون از جمله رشد 3 برابری نرخ دلار در کشور صورت گرفته است.

مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری ملی ایران هم در این زمینه ابراز داشت: افزایش چند برابری نرخ ارز و تاثیر آن بر افزایش قیمت کالاهای تولیدی شرکتها از یک سو و افزایش قیمت محصولات صنایع مختلف از جمله کاشی، مواد غذایی و سیمان از جمله دلایل تاثیرگذار بر سوآوری شرکتها و رشد قیمت و شاخص بورس در سال گذشته هستند.

برای بورس محور شدن اقتصاد باید نگاه مدیران اقتصادی تغییر کند عسگری مارانی افزود: برای بورس محور شدن اقتصاد باید نگاه مدیران اقتصادی کشور تغییر کند، چرا که مدیران اقتصادی کشور بازار پول محور هستند که با این وجود نمی توان اقتصاد کشور را به سمت بازار سرمایه هدایت کرد.

وی اضافه کرد: مدیران بورس یاید مانند بانک مرکزی در تمامی جلسات تاثیرگذار اقتصاد کشور حضور داتشته باشند. بعلاوه این که در تصویب قوانین و مقررات باید کاهش ریسک و مخاطرت بازار سرمایه مورد توجه قرار گیرد.

مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری ملی ایران تاکید کرد: تا زمانی که نرخ سود بانکی در شورای پول و اعتبار تعیین می شود وضعیت اقتصاد و بورس کشور همین گونه باقی خواهد ماند.

در ادامه نماینده مجلس و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: زمانی که بازار سرمایه و شاخص بورس رو به افزایش بود هیچ کس در خصوص افزایش حبابی بورس هشدار نداد و در آن زمان تنها به فروش سهام به مردم فکر می کردیم و به فکر فریب مردم بودیم.

در واکنش به اظهاران محمد حسن نژاد هم، نماینده سازمان بورس و اوراق بهادار در این نشست گفت: استفاده از واژه های نابجا نشان از سوار شدن گوینده بر هیجان است و باید قدری واقع بین باشیم. سید علی حسینی افزود: روی کار آمدن دولت جدید و افزایش امیدها در کنار افزایش نرخ ارز و خوش بینی به نتایج مذاکرات سیاسی از جمله عوامل رشد بورس در سال گذشته بود و مجموعه عواملی چون کاهش قیمت جهانی سنگ آهن، مشکلات بوجود آمده برای صادرات محصولات شرکتها و نزول قیمت نفت موجب ریزش بازار سرمایه در ماههای گذشته است.