برنامه‌های پیشنهادی نیلی برای وزارت علوم

فارس: محمود نیلی‌احمدآبادی وزیر پیشنهادی علوم، تحقیقات و فناوری برنامه‌های پیشنهادی خود را برای تصدی این وزارتخانه تقدیم مجلس شورای اسلامی کرده است. متن کامل این برنامه‌ها به شرح ذیل است: بسم‌الله الرحمن الرحیم مقدمه انقلاب اسلامی تغییر و تحولات اساسی در بنیادهای فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و علمی کشور رقم زد و در حوزه علم و فناوری، اندیشه و رهنمودهای امام (ره) در مورد دانشگاه و دانشگاهیان سرلوحه سیاستگذاری و برنامه‌ریزی توسعه علوم، تحقیقات و فناوری گردید. رهنمودهای برگرفته از بیانات ایشان همچون: «مستند بودن دین اسلام به برهان و اتکا به منطق و عدم هراس از آزادی بیان و قلم»، «تحمل برداشت‌های دینی جوانان، تلفیق فرهنگ فلسفی و نظری حوزه با فرهنگ تجربی دانشگاه»، «دانشگاه کارخانه آدم‌سازی، دانشگاه مبدا همه تحولات است» «مشورت و مشاوره، عدم درگیری و بحث چهره به چهره در محیط‌های دانشگاهی»، «انسجام و یکپارچگی جامعه دانشگاهی»، « و مرکز تربیت قرار دادن دانشگاه»، چشم‌انداز و غایت آموزش عالی کشور را ترسیم کرد. انسجام و یکپارچگی در راهبری کشور با رهبر فرزانه کشور حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و تاکیدهای مکرر ایشان بر ضرورت توسعه علمی کشور همچون گذشته راه را برای درنوردیدن افق‌های جدید در حوزه علم و فناوری هموار کرد و باعث ارتقای بیش از پیش شان و جایگاه دانشگاه و دانشگاهیان گردید. در این راستا بیانات ایشان مبنی بر «توجه به معنویت در کنار علم»، «فلسفه ایجاد تشکل‌های دانشجویی برای رسیدن به آرمان‌ها»، « تاکید بر عدم محافظه‌کاری دانشجو و بیان صریح و روشن و آشکار وی»،« روحیه آرمان‌گرایی و تمسک به اصول فکری»،«ایجاد کرسی‌های آزاداندیشی»،« علم رمز پیشرفت و اقتدار یک کشور»،« تاکید بر توسعه کیفی در کنار رشد کمی و توجه به عمق کیفیت، همچون گذشته»،« چراغ راه مسئولین و جامعه دانشگاهی بوده، هست و خواهد بود. براین اساس باید گفت: پیروزی انقلاب اسلامی و ترسیم نقشه راه توسط معمار کویر انقلاب و ادامه آن توسط رهبر فرزانه انقلاب، آغاز راه نوآوری‌های علمی مبتنی بر ارزش‌های دینی در جامعه بود و دستاورد شگرفی به دنبال داشت، دستاوردهایی که ایران امروز را به یک قدرت منطقه‌ای خود بنیاد تبدیل نموده و آن را الام‌بخش و سرمشق کشورهای مسلمان و عقب‌نگه‌داشته شده، کرده است. در این راستا بی‌شک، سهم وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حفظ و ارتقای موقعیت علمی و اقتدار کشور در منطقه و در سطح بین‌المللی شناخته شده است و مهم‌ترین عامل در تحقق چشم‌انداز و افق ترسیم شده در اسناد بالادستی محسوب می‌شود و نظام آموزش عالی، به دلیل سر و کار داشتن با تربیت دانشمندان، متفکران و مدیران آینده و شکل دادن به سرمایه انسانی کشور، در توسعه و تعالی علمی و فرهنگی همه جانبه و احیای هویت تمدنی ایران اسلامی، نقش پیشران و موتور محرکه را برعهده دارد. بر این اساس سیاست‌ها و برنامه‌های وزارت در دولت یازدهم نیز اهمیت می‌یابد و همه گروه‌های ذی‌نفع، ذی‌صلاح و ذی‌علاقه انتظار دارند که وزارت متبوع با مشی تدبیر و اعتدال، سکان هدایت علم و فناوری جامعه به سوی تعالی و پیشرفت را با بهترین کیفیت عملکردی به دست گیرد. با توجه به موارد مذکور، این برنامه با رویکردی آینده‌نگر و منعطف و براساس اسناد بالادستی زیر تهیه و تدوین شده است: 1- دیدگاه‌ها و ابلاغیه‌های مقام معظم رهبری - بیانات و رهنمودهای مقام معظم رهبری - سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 - سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه - سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی در تاریخ 29 شهریور 93 2- قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی - قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه - قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - قانون حمایت از هیات‌ها و موسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات 3- مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی - سند نقشه جامعه علمی کشور - سند دانشگاه اسلامی علاوه بر اسناد بالادستی مذکور، دیدگاه‌ها و انتظارات نخبگان و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی در قالب کارگروه آموزش عالی ستاد انتخاباتی دکتر حسن روحانی و کارگروه تدوین برنامه وزارت اخذ گردیده و براساس آن، چارچوب برنامه وزارت مذکور احصا شده و برنامه تدوین شده است. همچنین همان گونه که در تدوین این برنامه تبعیت از اسناد و قوانین بالادستی و مشی اعتدال و خرد جمعی حاکم بوده است، در اجرای آن نیز با کمک، همفکری و همکاری جامعه دانشگاهی، پیگیری نقشه راه ترسیم شده بر مبنای آرمان‌های حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری در جهت تداوم پیشرفت علمی کشور مبنای عمل خواهد بود. مطابق ابلاغیه مورخ 21 دی ماه 87 مقام معظم رهبری در رابطه با سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه و سیاست‌های کلی حوزه علم و فناوری ابلاغیه به تاریخ 29 شهریور 93، سیاست‌های کلان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، عبارتند از: - ماموریت‌‌گرا شدن و پاسخگو بودن دانشگاه‌ها و مشارکت هرچه بیشتر آنها در توسعه و پیشرفت کشور و حل مشکلات جامعه - سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی یکپارچه و هماهنگ در حوزه‌های آموزشی، پژوهشی، مالی و اداری، فناوری و فرهنگی - گسترش تعاملات بین دانشگاهی در ابعاد ملی و بین‌المللی در حوزه‌های آموزشی، پژوهشی و فناوری - افزایش بودجه تحقیق و پژوهش به 3 درصد تولید ناخالص داخلی تا پایان برنامه پنجم و 4 درصد تولید ناخالص داخلی تا سال 1404 - دستیابی به نرخ ورودی 20 درصدی دانش‌آموختگان دوره کارشناسی به دوره‌های تحصیلات تکمیلی - دستیابی به جایگاه دوم علمی و فناوری در منطقه و تثبیت آن - افزایش پذیرش دانشجویان خارجی خاصه از کشورهای مسلمان - ارتباط موثر بین دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با صنعت و بخش‌های مربوط جامعه - توانمندسازی بخش غیردولتی برای مشارکت در تولید ع لم و فناوری - تنوع‌بخشی منابع مالی دانشگاه‌ها - جذب سرمایه‌های بخش خصوصی در توسعه دانشگاه‌ها، فعالیت‌های تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان - دستیابی به فناوری‌های پیشرفته مورد نیاز - تحول و ارتقای علوم انسانی با تقویت جایگاه و منزلت این علوم، جذب افراد مستعد و با انگیزه، اصلاح و بازنگری در متون و برنامه‌ها و روش‌های آموزشی، ارتقای کمی و کیفی مراکز و فعالیت‌های پژوهشی و ترویج نظریه‌پردازی، نقد و آزاداندیشی - گسترش حمایت‌های هدفمند مادی و معنوی از نخبگان و نوآوران علمی و فناوری از طریق: ارتقای منزلت اجتماعی، ارتقای سطح علمی و مهارتی، رفع دغدغه خطرپذیری‌مالی در مراحل پژوهشی و آزمایشی نوآوری‌ها، کمک به تجاری‌سازی دستاوردهای آنان - تکمیل و اجرای نقشه جامعه علمی کشور - افزایش سهم تولید محصولات و خدمات مبتنی بر دانش پیشرفته و فناوری داخلی در تولید ناخالص داخلی تا 50 درصد - ایجاد فضای پرطراوت‌تر، با نشاط‌تر و امیدوارتر در میان دانشجویان و دانشگاهیان و همچنین اجرای سیاست‌های تشویقی به منظور کاهش تمایل مهاجرت نخبگان و دانش‌آموختگان سیاست‌های اجرایی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برای دوره 4 ساله وزارت به شرح ذیل است: - جامعیت و کفایت اسناد بالادستی نظام علم و فناوری و تعهد به اجرای آنان - همکاری و تعامل نزدیک با همه نهادهای سیاست‌گذار و مجری در حوزه علم و فناوری - نقش‌آفرینی فعال دانشگاه در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت - متحول‌سازی و ارتقای کمی و کیفی علوم انسانی مبتنی بر معارف اسلامی - تعامل و همکاری فعال و اثرگذار بین‌المللی در حوزه علم و فناوری به ویژه با کشورهای اسلامی - هم‌راستا و همسو کردن منافع دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی با منافع ملی و همچنین انطباق منافع اعضا با منافع دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی - تمرکززدایی و تفویض اختیار در امور اجرایی - هدفمند کردن توسعه آموزش عالی متناسب با نیازهای جامعه و لحاظ کردن الزامات کیفی و عدالت آموزشی - تمرکز بر ارتقای کیفیت آموزش و پژوهش - لزوم توسعه هماهنگ همه حلقه‌های زنجیره علم تا ثروت به ویژه توسعه فناوری و نوآوری - نقش کلیدی بخش غیردولتی در توسعه آموزش، پژوهش و فناوری - توجه ویژه به دانشگاه‌های تازه تاسیس و توسعه آموزش عالی در مناطق کمتر توسعه‌یافته موضوع: جایگاه بخش غیردولتی در آموزش،‌پژوهش و فناوری 1- کاهش تصدی‌گری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و تفویض اختیار به هیأت‌های امنای مؤسسات در عین تقویت نظارت بر مؤسسات 2- بازنگری در مقررات مربوط به تاسیس مؤسسه‌های آموزش عالی غیردولتی و اصلاح اساسنامه الگوی موجود 3- حمایت مادی و تسهیلاتی از مؤسسه‌های آموزش عالی غیردولتی 4- وضع مقررات خاص استخدامی- اداری و مالی و معاملاتی برای مؤسسه‌های غیردولتی 5- احیای طرح‌های تقویت و تعاون برای حمایت از مؤسسه‌های آموزش عالی غیردولتی 6- استفاده از سازوکارها و مشوق‌های مالی متنوع از جمله معافیت مالیاتی، کمک، وام، معافیت‌های گمرکی و تعرفه‌ای برای تقویت نقش بخش خصوصی و بنگاه‌های نوآور در حوزه علم و فناوری 7- ایجاد بازار فرابورس موسسات و شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت از ورود آنها به بازار مذکور 8- ایجاد تسهیلات قانونی برای افزایش سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی در تحقق و توسعه و ارتقا سهم اعتبارات پژوهشی بخش غیردولتی از تولید ناخالص داخلی موضوع: نظام سنجش و پذیرش دانشحو 1- انسجام‌بخشی و تقویت یکپارچگی در سیاست‌گذاری و نظارت در حوزه سنجش و پذیرش 2- بهینه سازی روش طراحی و تولید آزمون‌ها 3- یکپارچه‌سازی و مدیریت اجرای آزمون‌ها در نظام آموزش عالی 4- استقرار نظام جامع سنجش و پذیرش در آموزش عالی موضوع: منابع و زیرساخت‌ها 1- افزایش نقد و سهم دولت در حمایت از پژوهش‌های راهبردی و بنیادین با تاکید بر بهره‌برداری از نتایج آنها 2- ایجاد مرکز بالندگی اعضای هیأت علمی در سطح ملی 3- توسعه ارتباطات و زیرساخت‌های ارتباطی و فناوری اطلاعات با هدف تضمین دسترسی امن و ارزان جامعه دانشگاهی کشور به اطلاعات مورد نیاز و گسترش نهضت نرم‌افزاری 4- استفاده از روش‌های مشارکت عمومی،‌خصوصی برای تامین منابع مالی پروژه‌های بزرگ 5- فعال کردن صندوق نوآوری و شکوفایی 6- استفاده از منابع مالی صندوق توسعه ملی برای تامین پروژه‌های با مخارج ارزی 7- حمایت از ایجاد و توسعه و تامین به هنگام منابع نهادهای مالی نظام علم و فناوری و نوآوری از جمله صندوق‌های توسعه فناوری، شرکت‌های تامین سرمایه و بانک‌های توسعه فناوری و نوآوری 8- ایجاد شبکه هماهنگی و همکاری فعالیت‌های مالی بین نهادهای تامین مالی علم و فناوری 9- تقویت و توسعه منابع انسانی ستاد وزارت علوم به ویژه اعضای هیأت علمی ستاد