آیا زمستان سرد اروپا به کاهش تنش با مسکو می‌انجامد؟ / بازندگان و برندگان جنگ سرد انرژی + تصاویر
بعد از شروع بحران اوکراین مقامات اروپایی و آمریکایی به صورت هماهنگ فشار بی‌سابقه‌ای را به مسکو وارد کردند. فشار سیاسی که شاید بعد از جنگ سرد بی‌سابقه باشد اما گاز روس‌ها بزودی برگ برنده این کشور در جریان نزاع با اروپا در زمستان امسال را رو خواهد کرد.
سرویس سیاسی «فردا»: رئیس‌جمهور روسیه اخیرا بیان داشته که متوقف شدن واردات گاز از روسیه برای اروپایی‌ها غیرمحتمل است زیرا این قاره جایگزینی برای گاز روسیه ندارد. سخنان پوتین درواقع اعلام جنگ گازی این کشور در تلافی اقدامات اروپا و آمریکا در طول تابستان گذشته است.
میزان وابستگی اروپا به گاز روسیه تا حدی است که اگر روس‌ها اقدامات تلافی‌جویانه‌ای را در قبال بازی آمریکا در بازار نفت و تحریم‌های اروپا و آمریکا اعمال کنند اروپا با یک مشکل استراتژیک روبرو می‌شود هرچند روس‌ها تنها صادر کننده گاز به اروپا نیستند اما سهم این کشور از گاز مصرفی اروپا بسیار بالاست.
زمانی که روس‌ها در ماه ژوئن گذشته اقدام به قطع جریان گاز به اوکراین به‌دلیل ناتوانی مقامات کیف در بازپرداخت بدهی خود کردند هنوز روابط میان دو کشور به اندازه امروز تیره نشده بود. از سوی دیگر مشکلات اقتصادی فزاینده در اوکراین بعنوان دروازه گازی اروپا شرایطی را بوجود آورده که این کشور هنوز قادر به بازپرداخت بدهی خود نیست.
کیف مبلغی بالغ بر 4.5 میلیارد دلار بابت گاز خریداری شده در سال 2013 و نیمه اول سال 2014 به روس‌ها بدهکار است. مقامات اوکراین از صندوق بین‌المللی پول خواسته‌اند تا با وام 3 میلیارد دلاری به این کشور برای پایان دادن به مناقشه گازی با روسیه موافقت کنند.
اما اروپا که هیچ جایگزین مطمئن کوتاه مدتی برای جایگزینی گاز روسیه ندارد قربانی اصلی جنگ انرژی با روس‌ها خواهد بود. آمریکا و انگلستان که نیاز چندانی به گاز روس‌ها ندارند تلاش می‌کنند تا با افزایش تحریم‌های این کشور راه را برای به قدرت رسیدن روس‌تبارها در شرق اوکراین ببندند اما دیگر متحدان اروپایی چون فرانسه، آلمان و ایتالیا در صورت افزایش تنش میان غرب با روسیه دچار مشکل جدی در بخش انرژی خواهند شد.
وابستگی جدی اکثر کشورهای اتحادیه اروپا به گاز روس‌ها
روس‌ها با دارا بودن 23.7 درصد از ذخایر گازی جهان توان بالفعلی در اثرگذاری بر آینده انرژی اروپا دارند. بیشترین ذخایر گازی روسیه در حدود 250 تریلیون مترمکعب در منطقه سیبری واقع است.
اروپایی‌ها تمایل جدی برای دور زدن روس‌ها در موضوع گاز دارند اما جایگزین قابل اعتمادی را حداقل در کوتاه‌مدت نمی‌توانند متصور شوند هر چند خرید گاز از ایران سال‌هاست که در اتحادیه اروپا مطرح است اما دو چالش جدی بر سر راه این موضوع قرار دارد. اولا نبود اعتماد متقابل بین ایران و اروپا و وجود بحران‌ها و چالش‌های متعدد در روابط دو طرف و از سوی دیگر نزدیک شدن روزافزون روابط استراتژیک بین تهران و مسکو.
افزایش قیمت گاز روس‌ها از سال 2006 تا کنون
اروپا که بیش از 30 درصد از نیاز خود به گاز را از طریق روس‌ها تامین می‌کند نمی‌تواند موضع چندان محکمی را در قبال بحران اوکراین اتخاذ کند و این موضوع سبب شده تا روس‌ها با وجود دخالت مستقیم آمریکا و اتحادیه اروپا تاثیرگذارترین قدرت خارجی در بحران اوکراین باشند.
چهار مسیر اصلی صادرات گاز روسیه به اروپا
بهار امسال پوتین در نامه‌ای اروپا را در صورت پرداخت نکردن بدهی گازی تهدید به قطع گاز کرد و این موضوع اثرات جدی بر نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا داشت تا جایی که آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان از اعضای اتحادیه اروپا خواست تا به صورت جدی با شرکت گاز پروم روسیه، وارد مذاکره شوند.
موضوع مهمتر در آینده انرژی اروپا و نیاز این اتحادیه به ترمیم رابطه خود با روس‌ها به موضوع افزایش وابستگی به گاز روسیه مرتبط است تا جایی که کارشناسان پیس‌بینی می‌کنند در آینده نزدیک میزان وابستگی آلمان به گاز روس‌ها از 40 درصد به 70 درصد افزایش خواهد یافت.