به آب به عنوان کالای تجملاتی نگاه می‌کنیم!/شعار کم آبی می‌دهیم اما صحیح مدیریت نمی‌کنیم

سرویس اجتماعی «فردا» : از مجموعه سرزمین پهناورمان ایران تنها ۱۵ درصد برخوردار از پوشش گیاهی است (که بنا بر برخی آمار این رقم تا ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است) و بیش از ۸۵ درصد کشور ما جزو مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود. هر ساله در فصل های گرم شاهد بروز پدیده کم آبی در کشور هستیم اما به نظر می رسد با توجه به اینکه هم اکنون در دوره ترسالی به سرمی بریم اما به نظر نمی رسد که از خطر خارج شده باشیم. با این وصف میزان مصرف آب با شرایط کم آبی کشور همخوانی ندارد و سرانه مصرف در ایران بالاست. در کنار این فرهنگ بد مصرف، با وجود کارهای زیادی که انجام شده، آب رودهای زیادی هرز می رود. کمبود آب، افزایش جمعیت، بالا رفتن سطح زندگی و بهداشت و افزایش بیشتر مصرف آب و کمبود مواد غذایی در دهه های آینده بحرانی را پیش روی ایران قرار می دهد که چشم اندازش از همین حالا تیره است و البته مهار چنین بحرانی به کاری که ما در این سال ها انجام می دهیم بستگی دارد. در این باره جواد جهانگیرزاده، یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «فردا» با اشاره به وضعیت نامطلوب آب در کشور گفت: این واقعیت را باید بپذیریم که کشور ما در منطقه خشک قرار دارد اما دلیل نمی شود که از کوتاهی هایی که تا امروز در استفاده از منابعی که در احاطه خود داشته ایم چشم پوشی کنیم. تاریخ نشان می دهد پیشنیان ما برخورد مطلوبتری در استفاده از منابع داشته اند. وی در ادامه افزود: امروز به دلیل افزایش جمعیت و توسعه شهرها و تنوع استفاده از آب و همچنین کاهش سطح نزولات جوی شاهد رسیدن به خط قرمز درباره آب می باشیم اما تمام دلائل ذکر شده منافی این نکته نیست که رفتار مناسبتری با آب نداشته باشیم. این نماینده مجلس یادآور شد: کشور ما حتی در شرایط جنگ نیز استفاده بهینه و مطلوب تری در مورد آب داشته و در این مورد حتی به مرز خودکفایی نیز رسیده بودیم. اما با گذشت زمان متاسفانه در بخش صنعت و کشاورزی طرز استفاده بهینه از آب به فراموشی سپرده شد. به این معنا که در بخش کشاورزی که بیشترین هدر رفت آب دیده می شود هیچ تحول چشم گیری صورت نگرفت و هنوز در 80 درصد زمین های کشاورزی از روش سنتی برای ابیاری استفاده می شود و هیچ گونه توجهی به سیستم آبیاری نوین صورت نگرفت. همین امر باعث بروز چالش در این باره شد. عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی با اشاره به عدم برنامه ریزی برای جمع آوری هرز آب ها در بخش کشاورزی اظهار داشت: بررسی ها نشان می دهد که استفاده از آب شرب و مصارف خانگی تنها شش تا 10 درصد و عمده منابع آب در بخش کشاورزی استفاده می شود که در حدود 70 درصد است. با این تفاسیر اگر مدیران در بخش آب و فاضلاب و جهاد کشاورزی برنامه مدون برای صرفه جویی در آب و منابع آبی داشته باشند و حتی نیمی از این هدر رفت هفتاد درصدی جمع آوری و صرفه جویی شود با چالش کم آبی و بحرانی این گونه در کشور مواجه نخواهیم شد. جهانگیرزاده با تاکید بر نقش مهم سومدیریت در بحران ایجاد شده گفت: متاسفانه در کشور ما از آب به مانند کالای تجملی نگاه می شود. ما انتظار معجزه از مدیریت در این بخش ها نداریم اما با نگاه واقع گرایانه به این واقعیت می رسیم که یکی از آفات و مشکلاتی که در کاهش آب به آن دچار هستیم همین سو مدیریت هاست. به نظر می رسد در سال های اخیر با توجه به شعارهایی که درباره کم آبی داده می شود اما هیچ توجهی به آن نشده است. مدیران توقع دارند که معجزه ای رخ دهد و معضل بی آبی حل شود و تنها از مردم در صرفه جویی آب کمک می خواهند. وی در پایان نیز اظهار کرد: چه بسیار از منابع زیست محیطی ما به دلیل سهل انگاری و عدم دقت و به روز کردن سیستم های صنعتی و کشاورزی در حال از بین رفتن است. مثال عینی آن دریاچه ارومیه که نمی توان برای آن کاری کرد. امروز در زمینه حفاظت از محیط زیست با کمبود آب مواجه هستیم، در خشکسالی زمین ها و باغات کشاورزی و همچنین رسیدن به خط قرمز کاهش آب در کلانشهرها مشکلات عدیدهای ایجاد شده است و همه اینها کافی است که به نقص های مدیریتی توجه ویژه ای شود. در کنار کم آبی ذاتی ایران می توان با اصلاح روش ها و استفاده از سیستم های نوین در استفاده از آب در مصارف خانگی، صنعت و کشاورزی از کم آبی در همه بخش ها خصوصا محیط زیست جلوگیری کرد.