سه عامل ارزان فروشی نفت توسط عربستان/ بازار جهانی نفت را چه کسانی مدیریت می کنند؟

سرویس سیاسی «فردا» - با آغاز سقوط آزاد قیمت جهانی طلای سیاه در بازار جهانی نفت، عربستان سعودی در ائتلافی جدید با آمریکا شعله جنگ کاهش قیمت نفت در بازارهای آسیایی را روشن کرده و سعودی‌ها نفت خود را یک دلار ارزان تر به مشتریان عرضه می‌کنند. به اعتقاد کارشناسان بازار جهانی انرژی، آمریکا با توسل به ذخایر مازاد نفت عربستان سعودی قصد کاهش قیمت جهانی نفت را دارد. به نظر می رسد یکی از دستاوردهای سقوط بهای طلای سیاه برای کاخ سفید ایجاد فشار بیشتر اقتصادی به روسیه است. بر این اساس عربستان سعودی، قیمت نفت سبک خود در بازار آسیا برای تحویل در ماه نوامبر را یک دلار کاهش داد. در این میان معامله کنندگان نفت انتظار کاهش بیش از 70 سنت را نداشتند اما عربستان قیمت نفت صادراتی خود به اروپا و آمریکا را نیز در هر بشکه 40 سنت کاهش داد. در این باره دکتر علی اصغر زرگر، کارشناس اقتصاد سیاسی در گفتگو با «فردا» با اشاره به کاهش قیمت نفت و طلا در بازارهای جهانی اظهار کرد: عربستان در ماه های اخیر اقدام به کاهش قیمت نفت خود در بازار جهانی و افزایش تولید کرده و این کشور و آمریکا نقش موثری در کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی دارند؛ سیاست هایی که عربستان در این باره به کار می برد تحت تاثیر سه عامل است. وی در ادامه افزود: عربستان به دلیل دارا بودن انباشته فراوان منابع زیرزمینی نفت، همواره دارای تولید بالا بوده و مازاد تولید داشته است و قصد دارد این نفت مازاد را مطابق سیاست های آمریکا به فروش برساند. این مسئله مربوط به بازه زمانی خاصی نیست و همیشه در بازارهای جهانی بیشترین سهم تولید و فروش نفت از آن عربستان بوده است. زرگر همچنین تصریح کرد: در ماه های اخیر عربستان، هزینه های سنگینی برای کمک به سروسامان دادن تجهیزات گروه های تروریستی در کشورهای عراق، سوریه، یمن و... پرداخته و هزینه های این کشور بالا رفته است. از این رو برای اینکه بتواند این هزینه ها را جبران کند اقدام به تولید بیشتر نفت و فروش بیشتر کرده است. معمولا عربستان سعودی درآمدهای ارزی بالایی دارد و متقابلا هزینه های زیادی نیز به دلیل دخالت در سیاست های کشورهای حوزه حلیج فارس و خاورمیانه دارد. این استاد دانشگاه در ادامه عنوان کرد: اما مهمترین عامل در کاهش قیمت نفت عربستان مسئله نیابتی بودن آن است. کشورهای مانند عربستان، اردن و.... که تحت سلطه آمریکا می باشند معمولا در حوزه فروش نفت نیابتی عمل می کنند. در حال حاضر مدیریت بر منابع نفتی در کشورهایی مانند عراق، عربستان، کویت، امارات و یا لیبی تا حدودی تحت سیاستهای آمریکا و کشورهای اروپایی است، بنابراین می‌توان گفت کنترل شیرهای نفت در خاورمیانه به جز ایران، در اختیار غرب است. وی اضافه کرد: به این معنا که آنها به دنبال پیروی از سیاست های آمریکا این اقدامات را انجام می دهند. در زمان جنگ تحمیلی ایران و عراق نیز چنین اتفاقی رخ داد. آمریکا برای اینکه ایران را تحت فشار اقتصادی قرار دهد قیمت نفت عربستان را تا 9 و 10 دلار کاهش داد تا درآمدهای نفتی ایران کاهش یابد. زرگر با بیان اینکه وارد کردن فشار به ایران و روسیه دو عامل عمده برای کاهش قیمت نفت عربستان هستند افزود: روسیه و ایران دو کشوری هستند که فروش نفت و گاز از مهمترین درآمدهای آنان محسوب می شود. در این موضوع که کاهش قیمت نفت ضرر بزرگی برای سیاست های روسیه دارد شکی نیست اما این کاهش قیمت نیز چندان تداوم نخواهد داشت. این کارشناس اقتصادی معتقد است: قطعا کاهش قیمت جهانی نفت، بر قیمت نفت ایران هم تاثیر خواهد گذاشت. اگر بهای جهانی نفت کاهش یابد، به‌طور طبیعی، قیمت نفت و در نتیجه درآمد نفتی ما نیز کاهش می یابد اما مساله این است که به‌دلیل تحریم‌بودن ما فشار اقتصادی و سیاسی بر ایران، روسیه و کشورهای تولید کننده نفت وارد خواهد آمد. وی همچنین با اشاره به نقش اوپک در کاهش و افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی گفت: اوپک سازمانی است که هر 6 ماه یا یکسال در حد سران تشکیل جلسه می دهد. اوپک در بالا بردن و یا کاهش قیمت نفت تاثیر چندانی ندارد و صرفا میزان تولید هر کشور را همراه با یک سری ضوابط مشخص کرده است. این سازمان نه در دهه هفتاد که قیمت نفت کاهش شدید پیدا کرد نقشی داشت و نه در زمانی که قیمت نفت به بالای 12 دلار رسید. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بنابراین این سازمان آنچنان قدرتی در به انحصار در آوردن قوانین نفتی در جهان ندارد و عموما قیمت نفت براساس سیاست های آمریکا و در بازارهای بورس معتبر دنیا مانند نوتردام و... تعیین می‌شود. برای تایید این مسئله نیز می توان کشورهایی مانند روسیه، نروژ، مکزیک را مثال زد که از تولید کنندگان معتبر دنیا هستند که روزانه 80 میلیون بشکه تولید می کنند اما عضو اوپک نیستند.