رسوایی آمریکایی به سبک «جو بایدن» / نقش واقعی ترکیه و امارات در برابر داعش/ عذرخواهی عجیب یک مقام آمریکایی

سرویس سیاسی «فردا»- امیر حمزه نژاد؛ سخنان جنجالی جو بایدن گرچه با فشار کاخ سفید به عذرخواهی وی منجر شد اما در پس این سخنان موضوعات مهمی نهفته است که در این مطلب سعی داریم به بخشی از این موارد به طور فهرست وار بپردازیم. 1- جو بایدن از امارات و ترکیه عذرخواهی کرد. معاون رئیس جمهوری امریکا بلافاصله پس از سخنان افشاگرانه خود در خصوص نقش امارات و ترکیه در بوجود آمدن داعش با فشار کاخ سفید مجبور به عذرخواهی شد. عذرخواهی که بیشتر نشان می‌داد نتیجه فشار دولت امریکا بر معاون رئیس جمهور این کشور است تا یک اشتباه محاسباتی. از سوی دیگر بخشی از رسوایی سخنان بایدن به ائتلاف علیه داعش باز می گردد. پیش از این کارشناسان سیاسی مطرح کرده‌ بودند که ائتلاف علیه داعش همان ائتلاف علیه سوریه است و سخنان افشاگرانه بایدن تکمیل کننده همین تحلیل‌هاست که به نقش ترکیه و امارات در گسترش تروریزم در منطقه اشاره دارد. با این اوصاف درواقع عذرخواهی بایدن بیشتر به یک رسوایی شبیه و حاکی از خفقان سیاسی در داخل آمریکاست است و بیان کننده این مطلب است که حتی مقامات بلند پایه این کشور نیز با وجود شعارهای لیبرالیستی و آزادی بیان تحت فشار یک سیاست عملگرایانه و منفعت طلبانه ساختاری در امریکا هستند. 2- نقش ترکیه در شکل گیری داعش. اردوغان بلافاصله بعد از سخنان بایدن عکس العمل نشان داد. اما تحولات منطقه بیش از سخنان بایدن برای ترک‌ها رسوا کننده بوده است. ترکیه یک بازی دوسویه و منفعت طلبانه‌ای را با داعش شروع کرده است. مقامات ترکیه پیش از این بیان کرده بودند که داعش دشمن این کشور نیست و در استراتژی جدیدی که داود اوغلو، نخست وزیر این کشور در حال اجرای آن است، ترک‌ها سعی دارند تهدیدات داعش را به فرصتی برای حضور دوباره خود در صحنه بین الملل و منطقه خاورمیانه تبدیل کنند. اگر به وقایع تازه شهر عین العرب (کوبانی) نگاهی بیندازیم استفاده ابزاری ترک‌ها از داعش را به خوبی می بینیم. ترکیه در همین راستا مرز خود را بسته است و مانع پیوستن کردها به مردم کوبانی می‌شود. درگیری میان داعش و مردم کوبانی به شدت ادامه دارد و کردهای مرزنشین و کردهایی که از سراسر ترکیه به قصد کمک و همبستگی به منطقه مرزی نزدیک کوبانی آمده‌اند، نگرانند با ممانعت ارتش ترکیه از ملحق شدن نیروهای کرد به مدافعان شهر، کوبانی به دست گروه دولت اسلامی بیفتد. تحرکات داعش در بسیاری از موارد واکنشی است و ترک ها نیز گرچه خود را دشمن داعش معرفی می کنند اما در عمل نشان داده‌اند که سعی دارند در یک بازی هدفمند با داعش منافع خود را تامین کنند. هیچ کشوری در حال حاضر مانند ترکیه در عین حال که خود را دشمن داعش معرفی می کند حامی داعش نیست. بازی دوسویه ترکیه در این روند خود نشان دهنده نوع حمایت آنها از داعش است و سخنان بایدن تنها اقرار لفظی آمریکایی‌ها به بازی ترک‌هاست. 3- امارات حامی مالی ائتلاف علیه سوریه بوده است. نقشی که اماراتی‌ها در تجهیز مخالفان بشار اسد داشتند غیر قابل کتمان است. امارات در کنار عربستان همواره به عنوان بازوی مالی تروریسم منطقه شناخته شده است. در این روند اخبار‌های مختلفی از کمک مالی و تجهیزاتی امارات از تروریست‌ها منتشر شده است. امارات رابطه خوبی با کشورهایی که در ساخت سلاح‌های مختلف جنگی متبحرند دارد. میزان توانمندیها و ظرفیت نظامی این کشور قابل توجه است، هرچند این کشور زیرساخت های نظامی چندانی ندارد و تقریباً همه تجهیزات نظامی این کشور از خارج وارد می شود. امارات روابط گسترده ای با همه کشورهای مهم صادرکننده اسلحه چون ایالات متحده، روسیه، فرانسه، انگلستان دارد و سعی نموده است در خرید تسلیحات تعادل را بین صادرکنندگان اسلحه حفظ نماید. امارات در میان کشورهای ائتلاف علیه داعش حضور دارد. این ائتلاف که بیشتر یک ائتلاف تبلیغاتی است تا به امروز به جز بمباران هوایی برخی از مناطق سوریه و عراق کار چندانی انجام نداده است و بیشتر رویه تبیلغاتی این مساله پررنگ بوده است. این نوع تبلیغات در خبر شرکت یک زن خلبان اماراتی در مقابله با داعش بسیار مشهود است. این درحالی است که مناطقی که هواپیماهای جنگنده این ائتلاف بمباران کردند بیشتر جزو تاسیسات و زیرساخت‌های کشور سوریه بوده است. یک شرکت گاز که توسط بمباران هوایی هواپیماهای تخریب شد را می‌توان از جمله این موارد دانست. 4- اظهارات جو بایدن به مساله ائتلاف نیز باز می گردد. ائتلاف علیه داعش با اهداف خاصی تشکیل شد. اهدافی که هر کشوری به فراخور منافع خود در آن وارد شده است. از همین رو کارشناسان این ائتلاف را ائتلافی شکست خورد می دانند. ترک‌ها در این روند در ابتدا از حضور در این ائتلاف سر باز زدند اما با توجه به منافعی که در این زمینه برای خود محفوظ دیدند وارد معرکه شدند. آمریکا برای کاهش فشار افکار عمومی داخلی خود این ائتلاف را تشکیل داد و در این روند حملات محدودی را علیه داعش سازماندهی کرده است اما گزارش‌های میدانی بخصوص از شهر کوبانی نشان دهنده آن است که این ائتلاف پوشالی بیشتر وجهه تبیلغاتی دارد تا عملیاتی و قرار است به طور محدود عمل کند و هدف آن کسب منافع آمریکا و تحکیم حضور مستمر این کشور در خاورمیانه به بهانه مقابله با داعش است. بازی تازه‌ای که به قصد کسب منافع با تروریسم آغاز شده اما با نگاهی به سخنان بایدن به نظر می‌رسد این ائتلاف مشکلاتی را در خود پنهان دارد. مشکلاتی که به جنگ بر سر منافع در بازی مقابله با داعش باز می گردد نه مقابله با این گروه تروریستی.