واکنش‌بانک‌مرکزی‌به‌منتقدان
اتفاق خارق‌العاده و غیرقابل باوری در اقتصاد کشور صورت نپذیرفته است و چنین نرخ رشدی پس از ۸ فصل رشد منفی، کاملاً طبیعی است. رقم رشد اعلام شده بر اساس استانداردهای آماری موجود و منابع آماری رسمی محاسبه شده و لذا طرح هرگونه شبهه‌ای در این زمینه بی‌مورد است اساس «جمع و تفریق کردن نرخ‌های رشد اقتصادی (آن‌هم رشد اقتصادی یک فصل و نرخ اقتصادی یکسال در گذشته) از نظر علمی و کارشناسی به هیچ وجه قابل پذیرش نیست بخش قابل توجهی از عوامل بازدارنده، در یکسال اخیر برطرف شده و از جذابیت‌های سفته‌بازی به طور محسوسی کاسته شده است. روی دیگر این سکه، بازگشت بخشی از منابع به سوی فعالیت‌های مولد است بانک مرکزی در واکنش به «افسانه» خواندن رشد اقتصادی 6/4درصدی در بهار امسال از سوی یک نماینده مجلس تأکید کرد: اتفاق خارق‌العاده و غیرقابل باوری در اقتصاد کشور صورت نپذیرفته است و چنین نرخ رشدی پس از ۸ فصل رشد منفی، کاملاً طبیعی است. بانک مرکزی با انتشار اطلاعیه‌ای به اظهارات حجت‌الاسلام والمسلمین مصباحی مقدم نماینده محترم مردم تهران در نطق میان دستور خود در صحن علنی مجلس در روز چهارشنبه پاسخ داد. در این اطلاعیه آمده است: حجت‌الاسلام والمسلمین مصباحی مقدم نماینده مردم تهران مطالبی را در خصوص رقم اعلام شده برای رشد اقتصادی کشور در فصل اول سال جاری بیان و چنین نرخ رشدی برای فصل اول سال جاری را «بشدت غلط و غلط انداز» عنوان نموده و با تشکیک در خصوص چنین رشدی آن را «به افسانه شبیه‌تر» دانسته‌اند. ایشان در ادامه و با مقایسه برخی ارقام و انجام محاسبات ساده، چنین نتیجه‌گیری کرده‌اند که «هنوز رشد اقتصادی زیر صفر است». در پاسخ به اظهارات ارائه شده، نکاتی به منظور تنویر افکار عمومی ارائه می‌شود. رشد اقتصادی 6/4 درصدی اقتصاد کشور در فصل اول سال جاری بر اساس مقایسه (محاسبه درصد تغییرات) رقم تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های ثابت سال 1383 در فصول اول سال‌های 1393 و 1392 به دست می‌آید. این بانک مطابق روال معمول در انتشار ارقام حساب‌های ملی، در روز پنجشنبه مورخ 3/7/1393 گزارش مفصلی را در خصوص دلایل این رشد و سهم هر یک از بخش‌های اقتصادی در آن، ارائه نمود. علاوه بر این، طی یک گزارش مکمل دیگر که در همان روز و از طریق درگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی منتشر گردید، به صراحت بیان شد رقم رشد اعلام شده بر اساس استانداردهای آماری موجود و منابع آماری رسمی محاسبه شده و لذا طرح هرگونه شبهه‌ای در این زمینه بی‌مورد است. در بخش دیگری از صحبت‌های ایشان اعلام شده که «مگر می‌شود رشد منفی8/5 درصدی سال گذشته در سه ماهه اول سال 1393به 6/4 درصد رسیده باشد؟» در این خصوص نیز لازم به ذکر است که رشد اقتصادی در فصل اول سال 1392 معادل منفی 1/4 درصد بوده و مأخذ و دوره رشد منفی 8/5 درصدی اعلام شده از سوی ایشان معلوم نیست، ضمن اینکه اساساً مقایسه ارقام رشد اقتصادی سالانه و فصلی صحیح نیست و لازم است در مقایسه ارقام اقتصادی بویژه حساب‌های ملی، تشابه دوره زمانی مقایسه رعایت شود. شاید در بیان رشد منفی 8/5 درصدی توسط ایشان، رقم رشد مقدماتی سال 1391 (که متعاقباً طبق روال معمول در زمینه تجدید نظر ارقام حساب‌های ملی به منفی 8/6 درصد تعدیل یافت) مد نظر بوده است که باز هم مقایسه رشد اقتصادی در یک فصل با رقم رشد سالانه در دو سال قبل، صحیح نیست. ایشان در ادامه صحبت‌های خود ذکر نموده‌اند: «احتمال دارد در مقایسه سال 93 با 92 این نرخ رشد به دست آمده باشد که با کم کردن 6/4 از نرخ منفی 8/5نتیجه منفی 2/1می‌شود. یعنی هنوز نرخ رشد زیر صفر است.» در این خصوص نیز باید توجه داشت که اساس جمع و تفریق کردن نرخ‌های رشد اقتصادی (آن‌هم رشد اقتصادی یک فصل و نرخ اقتصادی یک سال در گذشته) از نظر علمی و کارشناسی به هیچ وجه قابل پذیرش نیست. ایشان در بخشی دیگر از صحبت‌های خود، رشد اقتصادی 6/4درصدی فصل اول سال جاری را به «افسانه» تشبیه نموده‌اند. قاعدتاً اگر ایشان گزارش‌های تکمیلی بانک مرکزی در این خصوص را ملاحظه می‌فرمودند، به این نکته واقف می‌شدند که با وجود رشد 6/4درصدی اقتصاد در فصل اول سال 1393، کماکان سطح تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های ثابت سال 1383 در سطحی کمتر از رقم فصل اول سال 1390 قرار دارد. این امر بدان معنی است که اقتصاد ایران در مرحله بازیابی توان از دست رفته و به عبارت دیگر، بازیابی استفاده از ظرفیت‌های خالی خود قرار دارد و هنوز به سطح تولید سال 1390 نرسیده است. لذا، با وجود رشد 6/4درصدی اقتصاد در فصل اول سال جاری، اتفاق خارق‌العاده و غیرقابل باوری در اقتصاد کشور صورت نپذیرفته است و چنین نرخ رشدی پس از 8 فصل رشد منفی، کاملاً طبیعی است. در پایان توصیه می‌شود، صاحبنظران و کارشناسان محترم در برخورد با آمار رسمی منتشره رویکرد علمی و کارشناسی خود را حفظ کنند و از ایجاد ابهام و خدشه در آمارهای رسمی کشور و وارد نمودن ملاحظات و انگیزه‌های غیر اقتصادی پرهیز نمایند. واقعیت آن است که اقتصاد ایران پس از 8 فصل نزول مستمر، در نقطه عطفی قرار گرفته است که امید می‌رود با استمرار سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم و بهبود شرایط و فضای اقتصاد کلان، ظرفیت‌های خالی در بخش‌های مختلف اقتصاد به سرعت بازیابی و استفاده شده و با بازیابی توان از دست رفته، نهایتاً در مسیر بسط و گسترش و بالندگی قرار گیرد. ضمن آن که رشد 6/4 درصدی اقتصاد در فصل اول سال جاری مسرت بخش و حاکی از حرکت اقتصاد در مسیر صحیح می‌باشد، انتظار می‌رود با همت و تلاش مسئولین و فعالان اقتصادی کشور، انشاءالله این مسیر در آینده نیز تداوم داشته باشد و شاهد حرکت هر چه بیشتر اقتصاد در مسیر رشد و شکوفایی باشیم. جذابیت‌های سفته‌بازی کاهش یافت در همین زمینه مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی با بیان دلایلی درباره مثبت شدن نرخ رشد اقتصادی کشور گفت: فصل اول امسال به عنوان یک نقطه عطف و چرخشی در تحولات رشد اقتصادی کشور است. ابوالفضل اکرمی پیرامون رشد اقتصادی فصل اول سال 1393 با تأکید بر اینکه انتظار رویکرد کارشناسی و تحلیل علمی در برخورد با آمار رسمی کشور وجود دارد گفت: حساب‌های ملی مجموعه‌ای منسجم و سازگار از متغیرهای کلان اقتصاد را در برمی‌گیرد که بر اساس مفاهیم، تعاریف، طبقه‌بندی‌ها و قواعد پذیرفته شده بین‌المللی تدوین شده و تغییرات اجزای آن را می‌توان به عنوان برآیندی از نتایج کلیه سیاست‌های اتخاذ شده و شرایط برون‌زا و درون‌زای اقتصاد تعبیر و تفسیر کرد. وی درباره واکنش‌ها به آمار رشد اقتصادی بهار امسال اظهارداشت: اساساً نگاه سیاسی به مقوله آمار اقتصادی نه تنها اعتبار نظام آماری کشور را زیر سؤال می‌برد، بلکه باعث می‌شود در آینده نیز آمارهای مراجع رسمی که قاعدتاً باید چراغ راه سیاستگذاران و تصمیم‌گیران و فعالان اقتصادی باشد، با خدشه مواجه گردد. این مقام مسئول در بانک مرکزی تصریح کرد: جای سؤال است که چرا برخی به جای اینکه به دنبال تحلیل واقع‌بینانه و عوامل موجد رشد اقتصادی 6/4 درصدی مثبت در فصل اول سال جاری باشند، با اتخاذ رویکرد غیرکارشناسی سعی در تضعیف اعتبار نظام آماری کشور و دستاوردهای قابل توجه در این زمینه دارند. مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی ادامه داد: اعلام رقم رشد 6/4 درصدی توسط بانک مرکزی به عنوان برآورد اولیه و مقدماتی از نرخ رشد اقتصادی فصل نخست سال 1393 نسبت به فصل نخست سال قبل، طیفی از واکنش‌ها را به دنبال داشت. برخی از افراد این نرخ را بیش‌برآورد و غلط انداز می‌دانند، برخی استدلال می‌کنند که چنین نرخ رشدی محسوس نبوده و آن را به افسانه تشبیه می‌کنند و برخی دیگر از صاحبنظران با مرور تحولات صورت گرفته و مشکلات بنیانی تولید، نسبت به این عملکرد ابراز تردید دارند. پاسخ هریک از این رویکردها، متفاوت است. اکرمی اظهارداشت: اولا باید توجه داشت که اقتصاد ایران در سال‌های اخیر همواره خارج از ظرفیت‌های اسمی و بالقوه عمل کرده است. مشکلات فضای کسب و کار، نارسایی‌های قوانین و مقررات و عوامل بازدارند‌ه‌ای نظیر عدم دسترسی مطلوب به بازارهای جهانی همگی در عدم استفاده از ظرفیت‌های بالقوه دخیل بوده است. اما آنچه در 3 سال گذشته بر ناکارآمدی‌های نظام تولید افزود، سیاست‌های ناهماهنگ داخلی، بی‌انضباطی‌های پولی و مالی و البته تحریم‌های خارجی بود که با تشدید انتظارات تورمی و نااطمینانی نسبت به چشم‌انداز روابط خارجی، سبب خروج بخش قابل توجهی از منابع از تولید و جذب آن‌ها به فعالیت‌های سوداگرانه شد. بخش قابل توجهی از عوامل بازدارنده، در یکسال اخیر برطرف شده و از جذابیت‌های سفته‌بازی به طور محسوسی کاسته شده است. روی دیگر این سکه، بازگشت بخشی از منابع به سوی فعالیت‌های مولد است. وی تأکید کرد: نکته بعدی، مقیاس عدد 6/4 درصد است. اگر آنگونه که در علم اقتصاد مرسوم است، میزان (عدد مطلق) تولید ناخالص داخلی سالانه کشور را یک کیک فرض کنیم، از ابعاد این کیک به دلیل نرخ‌های رشد متوالی منفی برای 8 فصل، در دو سال گذشته مداوماً کاسته شده است. بنابراین رشد مثبت اقتصادی فصل نخست سال جاری به مفهوم آن است که کیک تولید شده در این فصل، از کیک تولید شده در فصل مشابه سال قبل 6/4درصد بزرگتر است؛ اما از کیک تولید شده در فصل نخست سال 1390، همچنان بسیار کوچکتر است. مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی تصریح کرد: برخی حساسیت‌های رسانه‌ای که در خصوص اعلام این خبر ایجاد شده را تا حدود زیادی می‌توان به چرخش اقتصاد در فصل اول سال جاری نسبت داد. با وجود این، با توجه به مجموعه تحولاتی که از نیمه سال گذشته آغاز و در فصل چهارم سال گذشته زمینه بروز یافت، وقوع چنین چرخشی در اقتصاد کشور دور از ذهن نبود. نباید فراموش کرد که در فصل چهارم سال گذشته نشانه‌هایی از بهبود اوضاع اقتصادی مشاهده شد که از آن جمله می‌توان به کاهش رشد منفی شاخص عملکرد کارگاه‌های بزرگ صنعتی در فصل چهارم سال 1392 نسبت به رقم مشابه سال 1391 و مثبت بودن رشد آن نسبت به فصل سوم سال 1392، عملکرد مثبت رشد ارزش افزوده بخش صنعت و معدن، افزایش صادرات نفت در نتیجه کاهش نسبی تحریم‌ها و کاهش رشد منفی سال 1392 (منفی 9/1 درصد) نسبت به سال 1391 (منفی 8/6درصد) اشاره کرد. به گفته وی، علاوه بر این رشد قابل توجه تولید صنعت خودرو در ماه‌های ابتدایی سال جاری، رشد شاخص کارگاه‌های بزرگ صنعتی و حجم صادرات نفت خام نیز تداوم این روند در فصل اول سال جاری را تأیید می‌کند. منبع:روزنامه ایران