دولت در کنترل تورم معجزه کرد!/ تحریم‌ها بشکند تازه در اول راه قرار می‌گیریم

سرویس اقتصادی « فردا »- پدیده رکود تورمی بروز هم‌زمان دو معضل اقتصادی نرخ رشد تورم بالا و نرخ پایین رشد اقتصادی است که عوارض و پیامدهای بسیار نامطلوبی از جنبه‌های مختلف بر جامعه تحمیل می‌کند. در چند سال گذشته نیز رکود موجب کوچک شده اقتصاد ایران شد که این وضعیت به افزایش بیکاری و کاهش قدرت خرید مردم انجامید. در این باره دکتر محمد رضا خباز در گفتگو با خبرنگار « فردا » به بیان علل به وجود آمدن رکود در کشور پرداخت و راه حل هایی را برای فرار از این وضعیت به دولت یازدهم پیشنهاد کرد. متن این گفتگو را در ادامه بخوانید. - چه عامل یا عواملی سبب شده که این روزها شاهد نوعی رکود در فضای کسب و کار و بازار باشیم؟ رکود اقتصادی میراثی است که از دولت گذشته به این دولت به ارث رسیده است. اگر چه آقایان بدشان می آید که مسائل را اینچنین بیان می کنیم ولی واقعیت امر این است که این رکود زاییده این دولت نیست. دولت وقتی که آمد با عدم رشد روبرو بود. رشد اقتصادی با رکود ارتباط مستقیمی دارد. باید طبق قانون برنامه سالانه 8 درصد رشد می داشتیم، اما سال 90 رشد اقتصادی 7/6- بود، در سال 91 نیز این رقم 2/2- بود. این ها را اگر با هم جمع کنیم به عدد 9 می رسیم. این در حالی است که باید در 2 سال 16 درصد رشد اقتصادی داشتیم. اما نه تنها این رقم حاصل نشد بلکه 9 درصد نیز رشد منفی در کشور ایجاد شد. بنابراین سیاست های دولت گذشته موجب رکود شد. - این رکود چگونه به وجود آمده است؟ وقتی در کشوری تولید خوابید، سرمایه گذاری از بین رفت و بهره وری به حداقل رسید، طبیعتا رکود هم به دنبال آن می آید. جهانی که ما در آن زندگی می کنیم جهان علت و معلول است. کشورها با معجزه اداره نمی شوند. آنهایی که قدرت معجزه داشتند هم حکومت های خود را با معجزه اداره نکردند. پیامبر اسلام قدرت معجزه داشت ولی کشورش را با معجزه اداره نکرد، امیر المومنین هم قدرت معجزه داشت اما کشور را با معجزه اداره نکردند. بلکه با تدبیر، برنامه ریزی، خرد جمعی بود که دولت های خود را اداره می کردند. اما متاسفانه سیاست های غلط اقتصادی دولت گذشته باعث شد که هم اشتغال به حداقل رسید و علت اینکه اشتغال به حداقل رسید این بود که 60 درصد کارخانجات به ویژه در مراکز شهرک های صنعتی تعطیل بودند و تنها 40 درصد فعالیت داشتند. این 40 درصد فعال نیز با حداقل توانایی کار می کردند. با تعطیلی کارخانجات نیز بیکاری به وجود می آید. این در حالی است که کشور ما کشور جوانی بود و باید سالانه یک میلیون نفر مشغول به کار می شدند اما این اتفاق هم به دلیل از بین رفتن اشتغال و عدم سرمایه گذاری بخش خصوصی محقق نشد. بانک ها هم که باید سرمایه گذاری می کردند با سیاست های غلط اقتصادی دولت های نهم و دهم، این بخش نیز دیگر قدرت وام دهی نداشتند. بنابراین باید گفت رکود عامل عدم تولید است و وقتی در کشوری تولید نبود رکود هم پشت سر آن به وجود می آید. - عملکرد دولت یازدهم در یک سال گذشته در زمینه برطرف کردن این رکود اقتصادی چگونه بوده است؟ دولت جدید وقتی روی کار آمد با 2 مشکل روبرو بود. هم تورم و هم رکود. تورم تقریبا 44 درصد و رکود را هم که در بخش قبل بیان کردم. دولت جدید بنا را بر این گذاشت که در 2 جبهه بجنگد. اول رکود و دوم جبهه تورم. در جبهه تورم نیز کار زودتر آغاز شد، چراکه اول باید کشور به ثبات می رسید و سرمایه گذاری اتفاق می افتاد. در این بین ناگفته نماند که رکود و تورم 2 داروی جداگانه دارند که داروی هر کدام اثر منفی بر دیگری می گذارد. مثل اینکه مرضی پیش دکتر می رود و از یک سو کلیه این مریض مشکل دارد و از سوی دیگر قلب او. دکتر می خواهد داروی کلیه دهد می بیند قلب به تبش می افتد، می خواهد داروی قلب دهد می بیند مریضی کلیه بیشتر می شود. تورم و رکود هم این چنین هستند. بدترین نوع شرایط اقتصادی رکود تورمی است که در این کشور حاکم بود. وقتی دولت می خواهد رکود را به رونق تبدیل کند باید پول به جامعه تزریق کند. وقتی پول تزریق شود تورم بالا می رود. وقتی تورم را می خواهند مهار کنند باید نقدینگی را از بخش خصوصی جمع کند. در اینجا نیز وقتی نقدینگی جمع شد باز تورم بالا می رود. این 2 بیماری اقتصادی نقطه مقابل هم هستند. به همین تیم اقتصادی دولت به این نتیجه رسید که تا پایان سال 92 را به آواربرداری از اقتصاد اختصاص دهد. وقتی جایی زلزله می شود اول می گویند آوارها را برداریم تا اگر کسی زیر آوار زنده است او را نجات دهیم. از همین رو برنامه ابتدایی دولت نیز برای اقتصاد آواربرداری و رساندن وضعیت به آرامش بود. - دولت آقای روحانی تا چه حد در این آواربرداری موفق ظاهر شد؟ این مسئله را که همه دنیا قبول دارند. حتی مخالفین جمهوری اسلامی نیز قبول دارند که دولت در مهار تورم موفق بوده است. تورم 44 درصد در یکسال به 24 رسیده و این چیزی شبیه معجزه است. - در سال جاری و آینده دولت چه اقداماتی در جهت مهار تورم و از بین بردن رکود اقتصادی انجام داده و باید انجام بدهد؟ در امر رونق دولت کار را شروع کرده است و رئیس جمهور نیز اعلام کرد که اقدامات لازم برای رونق اقتصادی آغاز شده و سال 93 را دولت به سال مبارزه با رکود اختصاص داده اند. اگر دولت در این زمینه موفق شود و دارویی به اقتصاد بدهند که موجب افزایش تورم شود، خواهیم دید که دولت یازدهم این 2 پدیده شوم تورم و رکود را که میراث دولت گذشته بوده است را اصلاح کند. - مذاکرات هسته ای که این روزها بازار آن نیز داغ شده و دولت نیز بیشتر توان خود را صرف موفقیت در این زمینه کرده است، چه تاثیری در اقتصاد کشور خواهد داشت؟ طبیعی است وقتی تحریم ها رفته رفته بشکند، سرمایه گذاری با امید بیشتری اتفاق می افتد و سرمایه گذار پول خود را وارد کار می کند. این مسئله اثر دارد اما اینگونه هم نیست که برخی می گویند رفع همه مشکلات ما در شکستن تحریم هاست. اینگونه هم نیست، بلکه اگر تحریم ها بشکند و مذاکرات به نتیجه برسد، تازه در اول کار قرار خواهیم گرفت و از آنجا به بعد باید کار تولید را تازه راه بیاندازیم.