بزرگترین قدرت نرم ایران در قبال امریکا از نظر امام(ه)/ مساله اصلی در برقراری رابطه دیپلماتیک با آمریکا چیست؟

سرویس سیاسی «فردا»: ایجاد روابط دیپلماتیک بین کشورها یکی از عوامل ایجاد صلح و ثبات در جهان است؛ چرا که ایجاد رابطه دیپلماتیک زمینه گفت‌وگو و تعامل را فراهم می‌کند و می‌تواند بسیاری از ابهامات و سوء تفاهمات که ناشی از تفاوت‌های فرهنگی و نگرش‌هی بومی است را برطرف نماید اما آنچه تعبیر به رابطه دیپلماتیک می‌شود در عرف بین‌المللی دارای تعریف وشاخصه‌های مشخصی است و نمی‌توان هر گفت‌وگوی دوجانبه را تعبیر به رابطه کرد.

بزرگترین ویژگی یک رابطه سیاسی پایدار بین کشورها تاکید بر اصل احترام متقابل و عدم تقابل با منافع ملی کشورها است. دیپلماسی اگر اهرمی در جهت مقابله شاخصه‌های سیاسی و فرهنگی کشورها و یا تحمیل خواسته‌ها باشد قطعا مورد استقبال قرار نگرفته و نمی‌تواند ضمانتی برای بقا داشته باشد.

هیچ عقل سلیمی مخالف با رابطه دیپلماتیک و تنش‌زدایی در روابط بین‌المللی نیست اما باید دید آیا واقعا می‌توان با برخی کشورها رابطه سیاسی با اصل مهم احترام متقابل برقرار کرد و یا قرار است صرف هر گعده و صحبتی بین مقامات سیاسی را تعبیر به رابطه دیپلماتیک کنیم. در ضمن اگر طرف مقابل همواره در فکر تحمیل عقاید باشد و درخواست‌هایی مخالف با خطوط قرمز سیاسی تعریف شده در اصول سیاست خارجه یک کشور مطرح نماید تکلیف در قبال چنین برخوردی چیست.

امام خمینی(ره) مطابق با همین مشی بهترین برخورد با آمریکا را ندیدن این کشور می‌دانستند چرا که ایشان بخوبی متوجه بودند که هر مذاکره‌ای با آمریکا تنها از دو حالت خارج نیست یا شکست مذاکرات و یا تحمیل درخواست‌های آمریکا به طرف مذاکره کننده.

آنچه که امروز بعنوان مذاکرات هسته‌ای بین ایران و 1+5 صورت می‌گیرد و گهگاهی به مذاکرات دوجانبه با مقامات آمریکایی می‌انجامد تنها راهبرد نظام برای نشان دادن حسن نیت در برنامه‌ای هسته‌ای خود است و الا نمی‌توان از آن تعبیر به مذاکره با آمریکا کرد چرا که امروز آنچه در موضوع پرونده هسته‌ای کشور دارای اهمیت است اثبات حسن نیت ایران به تمام کشورهای جهان و تبیین راهبرد صلح آمیز نظام و مقابله با تبلیغات سو و غیرمنصفانه رسانه‌های غربی در قبال پرونده هسته‌ای کشورمان است.

برای همه جریانات سیاسی نظام کاملا آشکار است که قرار نیست تا ابد بین ایران و آمریکا قطع رابطه باشد اما اگر طرف آمریکایی در سیاست‌های خود تجدیدنظر نکند چاره‌ای جز ادامه روند سی ساله توقف دیپلماسی دوجانبه وجود ندارد.

بین تفکر انقلاب اسلامی بعنوان یک نهضت ضداستکباری و گفتمان حاکم بر نهادهای قدرت در آمریکا تفاوت جدی وجود دارد و آنچه تعبیر به مذاکره می‌شود باید در درجه اول تکلیف اختلافات مبنایی دو طرف را روشن کند و الا اگر قرار باشد روزی در قبال انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و روزی دیگر به بهانه حقوق بشر با قرائت آمریکایی با همان سیاست هویج و چماق مذاکره کنیم دیگر نمی‌توان به این نوع از رابطه تعبیر به رابطه دیپلماتیک کرد.

متاسفانه عده‌ای در داخل کشور مصر هستند تا موضع انتقادی و تهاجمی نظام نسبت به سیاست‎های منطقه‌ای و بین‌المللی آمریکا را با چند نشست و تماس بی‌نتیجه با اهداف داخلی به یک موضع تدافعی تبدیل کنند. شاید این شیوه بیان مساله امروز به مذاق خیلی‌ها خوش نیاید اما تولد انقلاب اسلامی با پرسش از سیاست‌های آمریکا همراه بود حال چه شده است که بدون اینکه پاسخی دریافت کنیم عده‌ای شعار رابطه سیاسی با آمریکا را سر می‌دهند.

رابطه دیپلماتیک یعنی گفتمان با موضع برابر حتی در صورت وجود اختلافات بین دوطرف مذاکره کننده ؛ اما تا زمانی که یک طرف در موضع پرسش باشد و طرف دیگر در موضع پاسخگویی نمی‌توان این رابطه را به رابطه دیپلماتیک تعبیر کرد.

حال باید پرسید که گفت‌وگوی تلفنی سال گذشته رئیس جمهور با اوباما چه اثری بر روند پرونده هسته‌ای کشورمان داشت که در آستانه سفر روحانی برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل این‌بار عده‌ای از احتمال دیدار روحانی و اوباما در داخل کشور ذوق‌زده شده‌اند.

ظاهرا بخشی از دیپلماسی کشورمان به احیای قدرت در حال افول آمریکا و هم‌پیمانانش در منطقه تعلق گرفته است چرا که عده‌ای در حالی از دیدار بی‌فایده و نمایشی با اوباما سخن می‌گویند که آمریکا بشدت نیازمند حداقل یک تایید تلویحی از جانب ایران در قبال لشکرکشی علیه تروریست خودساخته خود در خاورمیانه است از سوی دیگر در حالی روابط عمیقا متشنج با عربستان در حال احیاست که این کشور در پایین‌تر سطح در طول تاریخ خود در قبال تاثیرگذاری در تحولات خاورمیانه قرار گرفته است.

نباید این تفکر را در ذهن مردم ایجاد کرد که رشد کشور تنها و تنها با رابطه با قدرت‌های بزرگ محقق می‌شود. بزرگترین مساله امروز در کشور نبود سیاست‌‌گذاری و ضعف در بدنه مدیریتی کشور است و تا زمانی که این معضل حل نشود رابطه با آمریکا و یا هر کشوری نه‌تنها زمینه پیشرفت را فراهم نمی‌کند بلکه مسببی برای بی‌مسئولیت بیشتر مدیران است.

تا زمانی که مقامات آمریکا در سیاست نگاه از بالا و تحمیل خواسته‌های خود تجدید نظر نکرده‌اند نمی‌توان به رابطه با این کشور فکر کرد و هیچ دولتی نمی‌تواند با مسکن زودگذر رفع تحریم و فراهم شدن زمینه رابطه اقتصادی مشکلات عمیق اقتصادی کشور را حل کند. می‌توان با اهرم مقاومت به آمریکا اثبات کرد که رابطه زمانی محقق می‌شود که احترام متقابل در دستور کار سیاست خارجه آمریکا در قبال ایران باشد تا زمینه یک رابطه اصولی و بر اساس نفع جمعی دو طرف در آینده فراهم گردد.