جزئیاتی از توافقات تجاری ایران و روسیه

تسنیم:قائم مقام وزیر صنعت در امور تجارت با اعلام اینکه خبرهای خوشی از توافقات جدید بانکی و تجاری ایران و روسیه درراه است،از موافقت کلی دوکشور برای برقراری فاینانس،فعال شدن یک بانک روسی برای مبادلات و حضور ایرانی‌ها در پروژه‌های روسی خبر داد. تأمین منابع مالی مورد نیاز اجرای پروژه‌ها و خرید تجهیزات طرح‌های تولیدی (سرمایه‌ای) و همچنین خدمات فنی و مهندسی پروژه‌ها با استفاده از تسهیلات اعتباری خارجی میان‌مدت و وفق قراردادهای مالی منعقده با اعتباردهندگان خارجی که به عنوان فاینانس در پروژه های اقتصادی مطرح است، این روزها یکی از چالش های توسعه اقتصادی و تکمیل پروژه‌های در برنامه قرار گرفته وزارتخانه های اقتصادی دولت است. همچنین بسیاری از پروژه های برون مرزی را شرکت های ایرانی از دست می دهند چرا که با وجود توانمندی فنی در اجرای این پروژه ها، در تأمین مالی پروژه های EPCF لنگ می زنند که تأمین فاینانس می تواند در این زمینه راهگشا باشد. گفته شده تأمین فاینانس از چین با گذر از چالش های داخلی و خارجی پیش آمده برای تخصیص آن تا دو هفته آینده دوباره از سر گرفته می شود. از سوی دیگر در برخی پروژه های صنعتی، کشورهای اروپایی و آسیایی گوناگون اقدام به ارائه فاینانس کرده اند، اما اینکه کشور روسیه در توافقات جدید تجاری خود با ایران به دومین فایناس کننده بزرگ خارجی پروژه های صنعتی در ایران تبدیل می شود یا نه را از مجتبی خسروتاج، قائم مقام وزیر صنعت در امور تجارت جویا شدیم. آنچه در ادامه می خوانید مشروح مصاحبه خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با این مقام مسئول است. *توافق کلی برای حضور شرکت‌های ایرانی در پروژه های روسی تسنیم: در کمیسیون همکاری های صنعتی و تجاری ایران و روسیه، چه مطالبی در زمینه صادرات خدمات فنی و مهندسی شرکت های ایرانی مطرح کردید؟ خسروتاج: در کمیسیون همکاری های صنعتی و تجاری که من مسئولش بودم، به طرف روسی گفتیم که ایران در بخش خدمات فنی و مهندسی از ظرفیت خوبی برخوردار است که می تواند پروژه های عمرانی را چه در بخش مهندسی، چه در بخش ساختمان و چه در بخش تدارک، به تعبیری EPC ، به خوبی انجام دهد. به طرف روسی اعلام کردیم که هم اکنون شرکت های مهندسی ایرانی در همسایگی روسیه، در بلاروس و قزاقستان پروژه اجرا می کنند، این ظرفیت ها در ایران وجود دارد و علاقه مندیم که اجرای پروژه های مهندسی را در خاک روسیه توسعه دهیم. مواردی بین دو طرف طرح شد که چطور می توانیم در پروژه هایی که در روسیه انجام می شود؛ شرکت های ایرانی فعال شوند. در همین زمینه با طرف روسی توافق کردیم که چهارچوب هایی که شرکت های ایرانی می توانند در روسیه فعال شوند را متعاقبا به ما اعلام کنند و دستورالعملی تهیه شود که شرکت های ایرانی در چه زمینه هایی می توانند وارد پروژه های عمرانی و تجاری روسیه شوند، تا ما این دستورالعمل را به شرکت های ایرانی ابلاغ کنیم. تسنیم: تهیه چهارچوب فعالیت های شرکت های مهندسی ایرانی و تدوین دستورالعمل آن در قالب یکی از بندهای تفاهم نامه ذکر شده؟ خسروتاج: بله، به صورت یکی از بندهای یادداشت تفاهم نامه همکاری های اقتصادی دو کشور آمده، طرف روسی هم در جلساتی که داشتیم از حضور شرکت های فنی و مهندسی ایرانی در روسیه استقبال کرد، اما آنچه مورد توافق دو طرف بود این است که بنگاهها باید شرایط رقابت را داشته باشند. یعنی ما بستر حضور شرکت های ایرانی را در پروژه های روسیه فراهم می کنیم، اینکه شرکت های فنی و مهندسی ایرانی تا چه حد در گرفتن پروژه ها و حضور در مناقصات موفق عمل کنند به عملکرد خودشان برمی گردد. *نباید انتظار داشت روسیه پروژه‌ها را دودستی به شرکتهای ایرانی بدهد تسنیم: پس بر اساس توافق کلی مانعی برای حضور شرکت های ایرانی در پروژه های روسیه نیست؟ خسروتاج: بله، روس ها هم استقبال می کنند. بنابر توافق کلی، از طرف آنها هیچ مانعی نیست و حمایت هم می کنند. منتها اینکه ورودشان چگونه باشد، بخشی از آن برمی گردد به اینکه خود شرکت ها بتوانند در روسیه، در وزارتخانه های مختلف این کشور، در جاهایی که اطلاعاتی مربوط به پروژه ها هست، استاندارای ها، شهرداری ها و سازمانها و وزارتخانه هایی که پروژه های مختلف عمرانی دارند را شناسایی کنند. بایستی بخش خصوصی ما بتوانند با داشتن نمایندگی در آنجا و با داشتن فرد در آنجا این اطلاعات را به دست بیاورند و در زمان مناسب برای حضور در پروژه ای اعلام آمادگی کنند. درست است توافق کلی برای حضور شرکت های فنی و مهندسی ایرانی در پروژه های روسیه انجام شده و هم آنها حمایت می کنند و هم ما حمایت می کنیم اما کسی نمی‌آید پروژه ای را دو دستی تقدیم شرکت ایرانی کند. شرکت های ایرانی باید رایزن های بازرگانی داشته باشند و بتوانند توان فنی و مهندسی خود را با ارائه نمونه کارها و رزومه مناسب ارائه دهند. البته رایزن های بازرگانی ما هم که به این کشور می روند می توانند به بخش خصوصی کمک کنند، اما این برعهده بخش خصوصی است که اطلاعات را پیدا کنند و بعد مشاکرت کنند. *خبرهای خوش از روابط جدید بانکی ایران و روسیه در راه است تسنیم: در مرحله مشارکت نیز حمایتی از سوی دولت ها از بخش خصوصی می شود؟ خسروتاج: در مرحله مشارکت، در مناقصه و غیره، یکسری ضوابط کلی حاکم است، مثل ضمانت نامه مناقصه یا پیش پرداخت برای مناقصه که ما بایستی در چارچوب ترتیبات بانکی به کمک صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی برویم. ما در کمیسیون صنعت و معدن و تجارت با روس ها این مسائل را مورد طرح و بررسی قرار داده ایم و توسعه ترتیبات بانکی و توافقات بانکی به طوری که بتوانند خدمات بانکی را به بخش خصوصی دو کشور بدهند، چه در صادرات و چه در واردات پیش بینی شده است. اینها را در جلسات مشترک کمیسیون صنعت، معدن و تجارت با حضور من به عنوان نماینده صنعت، معدن و تجارت ایران و معاون وزیر صنعت روسیه به نمایندگی از آنها، پیش بینی کردیم و امیدوار هستیم به زودی خبر خوش آن را به همه صادرکنندگان و تجار بدهیم. به زودی شاهد این خواهیم بود که روابط بانکی بین بانک های روسیه و بانک های ایران برقرار می شود و شرکت ها می توانند در قالب این روابط کار انجام دهند. تسنیم: روابط بانکی هنوز نهایی نشده؟ خسروتاج: بخشی از آن شده و بخشی نشده. تسنیم:‌ آن بخشی که نهایی شده به گشایش اعتبارات اسنادی (LC) برمی گردد؟ خسروتاج: بله تسنیم: یعنی می توانیم از این پس از طریق روسیه، هم برای پروژه های داخل خاک آن کشور و هم برای پروژه های داخل خاک ایران ال سی داشته باشیم؟ خسروتاج: در واقع هنوز به مرحله ال سی نرسیده، ولی یکی از بانک ها می تواند اکنون در زمینه دریافت و پرداخت ها فعال شود. *توافق با یک بانک روسی برای مبادلات پولی تسنیم: یکی از بانک های روسیه؟ خسروتاج: بله، یکی از بانک های روسی. ولی این را باید به بانک های بیشتری توسعه بدهیم که بتوانیم دریافت ها و پرداخت ها را با فعال شدن شرکت ها بدون مشکل و وقفه انجام دهیم. تسنیم:‌ ما می توانیم اعلام کنیم که از این پس فاینانس روسی برای پروژه های ایرانی هم در خاک ایران و هم در خاک روسیه ارائه می شود؟ خسروتاج: موقعی که می خواهیم بخش فاینانس را توسعه دهیم نیازمند این است که شرکت های پوشش دهنده ریسک و بیمه در قالب توافقاتی به بنگاهای دو طرف اطمینان دهند که می توانند از پوشش ریسک بیمه ای برخوردار شوند و این باعث می شود که ظرفیت های فاینانسینگ که تأمین اعتبار می شود بالا برود. ما می دانیم همه اینها در بخش توسعه صادرات برای کشور لازم و ضروری است. باز این هم یکی از بندهایی بود که با معاون وزیر روسیه امضا کردیم و به همین موضوع اشاره کردیم که در واقع بایستی سازمانهای ضمانت دو طرف وارد گود شوند. از طرف روسیه شرکتی هست به نام EXAR که مثل صندوق ضمانت صادرات ما است، که پیش بینی کردیم این شرکت بتواند با صندوق ضمانت صادرات ما توافق نامه ای را امضا کند که در قالب آن توافق نامه؛ دو طرف می توانند پوشش بیمه ای و ریسک دو کشور را پوشش دهند و این می تواند زمینه ساز این باشد که شرکت های روسی بیایند و با اعتبار خریدی که ایرانی ها می توانند از آن پوشش EXAR بگیرند، حجم قراردادهای بالاتری ببندند. بنابراین، پس به این ترتیب سوال شما در مورد فاینانسینگ را پاسخ می دهم که فاینانسینگ نیازمند پوشش صندوق های ضمانت دو کشور است که این مطرح شده و توافق کردیم که انجام شود. تسنیم: اینکه توافق کردید انجام شود، می توانیم بگوییم نهایی شده یا موکول کردید به مذاکرات آتی؟ خسروتاج: خب این مسائل باید در سطح وزارتخانه ای مطرح شود بعد سازمان های ذیربط ورود پیدا کنند، توافق نامه های مربوطه به امضا برسد و بعد اجرایی شود. بالاخره روس ها از یک بروکراسی شدید دولتی برخوردارند که از شوروی سابق باقی مانده است. بایستی اول اینها بیاید در سطح وزارتخانه توافق شود، بعد برود در سطح بنگاه و شرکت اعلام شود. الان ما در حد وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت طرفین توافق کردیم که توسعه روابط لازم است و قرار شد که شرکت های ذیربطِ این قضیه، توافق را انجام دهند. تسنیم: پس ما می توانیم بگوییم که توافق اولیه انجام شده و توافق نهایی به بررسی این مسئله در خاک دو کشور بر می گردد؟ خسروتاج: دو دولت موافقت کردند که از پوشش ضمانت صادرات دو کشور استفاده کنند و موافقت کردند که سازمان های ذیربط در این خصوص هر چه سریعتر قراردادهای فی مابین را امضا کنند تا بتوانیم زمینه توسعه فاینانسینگ یا همان گرفتن اعتبار را بالا ببریم.