نوشتافزار وسلامت تحصیلی
متن یادداشت سیدباقر پیشنمازی با عنوان «نوشتافزار وسلامت تحصیلی» به شرح ذیل است:
با شروع سال تحصیلی و جاری شدن زندگی در کوچهها و خیابانها و جنبوجوش دانشآموزان و حیات دوباره مدارس ، امید به آینده جان میگیرد. امید به رویش سالم فرزندانمان و فردایی سرشار از استقلال و بالندگی، ... فردایی که نهالهای نوپایمان بتوانند برپای خود بایستند و با افتخار به هویت اسلامی و ایرانی، زمینهساز توسعه همه جانبه کشور گردند. نظام تعلیم و تربیت میتواند چشمانداز شکوفای استعدادهای نسلی باشد که در آینده نزدیک مسئولیت اداره کشور و تعیین سرنوشت یک ملت را بر عهده میگیرند. بسیاری از خانوادهها با دغدغهای که در مورد رشد و شکوفایی فرزندانشان دارند، تصور میکنند وزارت آموزش و پرورش خود را نسبت به همه عوامل موثر در شکلگیری شخصیت و هویت دانشآموزان مسئول میداند و در این زمینه مراقبت و دقت کافی دارد. اما آموزش و پرورش که خود را در کنترل عوامل اثر گذار برون مدرسهای در تربیت دانشآموزان ، ناتوان میبیند، حداقل نباید اجازه دهد که مدرسه به محیطی برای تبلیغ نشانههای محصولات بیگانه، و تشدیدتقاضای... دانشآموزان تبدیل شود. یکی از عوامل اثر گذار در نگرش وتغییر رفتار دانشآموزان ، نمادها و نشانههایی هستند که در محیط زندگی و تحصیل آنان دائما در حال ارسال پیامند. انبوه نوشتافزارهایی که برای جامعه بزرگ و کم نظیر واثرپذیر دانشآموزی وارد کشور میشود، و در طول سال تحصیلی همراه آنان است ، هر کدام با تصاویری از شخصیتهای عروسکی و نشانههای محصولات فرهنگی بیگانه یادآور موضوع فیلمها و سریالها و داستانها و پیامهای هدفگذاری شدهای هستند که با مخاطبان خود در خانه و مدرسه و کوچه و خیابان ارتباط برقرار میکنند. این نمادها و نشانهها به مثابه یک رسانه به تدریج تغییراتی را در نگرش، ذائقه ، رفتار و کردار دانشآموزان و دوستان و اطرافیان آنان به وجود میآورند. نوشت افزارهای حاوی نمادهای فرهنگ بیگانه که مسیر آسان و کم هزینهای را برای ورود و توزیع در سراسر کشور پیشرو دارند و گاهی توسط تولیدکنندگان داخلی نیز ، به بهانه برخورداری از مشتری بیشتر و رایگان بودن اقتباس ، تکثیر میشوند، از مصادیق تاثیرگذاری فرهنگی بعضی اصناف در غیاب سازمانها و نهادهای مسئول هستند. در صورت وجود اراده مرزبانی فرهنگی، دولت میتواند با وضع عوارض گمرکی ویژه ، ورود اینگونه نوشتافزار خارجی را کنترل نموده و از تولید کنندگان منضبط داخلی، حمایت نماید و یا دفتر امور چاپ وزارت ارشاد از تکثیر نمادها و نشانه خارجی در تولیدات داخلی جلوگیری به عمل آورد. اینگونه نیست که همه تولید کنندگان داخلی یا وارد کنندگان نوشتافزارهای مروج محصولات فرهنگی بیگانه، فقط به سودآوری فکر کنند و بر دامن زدن به گسترش نمادهای بیهویتی فرهنگی اصرار داشته باشند. تولید کنندگان داخلی برای بهرهگیری از آرایه های فرهنگی و هنری، با خلاء متولی ارائه طرحهای بومی ( و تعریف کننده سبک اسلامی ایرانی بکارگیری نمادها و نشانهها در نوشتافزار) مواجه هستند. دغدغه دیگر آنها میزان حمایت آموزش و پرورش در رسانهها از محصولات داخلی و عدم اطمینان از فروش آنها است. و همچنین تبلیغ شخصیتهای کارتونی خارجی در فیلمهای رسانه ملی و یا سینمای خانگی مجوز گرفته از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای کودکان و نوجوانان است. بعضی از اقدامات مفید و البته محدود در چند سال اخیر در عرصه تولید محصولات برخوردار از نهادها و نشانههای معرف فرهنگ و شخصیتهای اسلامی ایرانی در نوشتافزارها، و توجه رسانه ملی به گفتمانسازی در این مورد، و خصوصا قرار گرفتن موضوع تاسیس بنیاد نهادها و نشانههای ایرانی در دستور کار دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی، رویکردی امیدبخش است که باید کارآمدی آن را در مواجهه با فراز و نشیب تغییر هر چندگاه مسئولان و میزان حمایت و همکاری رسانهها و دولت ، در آینده مشاهده کنیم. بنیاد نمادها و نشانههای ایرانی برای کسب موفقیت نیازمند همکاری جدی و برنامهریزی شده رسانه ملی است. کمپانیهای بزرگ تجاری قبل از اینکه نشانه یا نمادی را برای محصولات خود انتخاب کنند و آن را به بازار بفرستند از طریق برنامههای کارتونی و سایر تولیدات تلویزیونی و سینمایی ، برای آن در جامعه مخاطب خود زمینهسازی میکنند. اما چرا در رسانه ملی با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و یا جشنواره بینالمللی رشد وزارت آموزش و پرورش چنین نگرشی وجود نداشته است جای تامل و پرسش دارد. اگر رسانه ملی در برنامهسازی برای مخاطب کودک و نوجوان از نقشه راه برخوردار بود، تولیدات پویانمایی را با شخصیتپردازی محدود و هدفمند راهبردی میکرد. تکثر شخصیتهای بدن هویت و شهرت تثبیت شده، در تولیدات گوناگون پویانمایی و عروسکی در سالهای گذشته ، نوعی غفلت از الگوسازی بود که فرصتهای مهمی را در دنیای دلبستگیها و پیوستگیهای کودکان و نوجوانان به فرهنگ سازان تولیدات تلویزیونی بیگانه واگذار کرد و امروز آثار آن را درفضای رقابتی محصولات خارجی نوشتافزاری در برابر تولیدات داخلی شاهد هستیم. در اقدام کوتاه مدت ، وزارت آموزش و پرورش برای فرصت باقیمانده تاسال تحصیلی جدید میتواند تولید کنندگان داخلی نوشتافزارهای تحصیلی را مورد حمایت قرار دهد. از صدور اطلاعیه و معرفی محصولات مورد تایید، تا برگزاری نمایشگاه و فروشگاه نوشتافزار با بهرهگیری از فضایی آموزشی و فرهنگی و ورزشی خود ( و در صورت لزوم کلیه فروشگاههای بزرگ شرکتهای تعاونی دستگاههای دولتی عمومی ) در شهرستانهای سراسر کشور. این نمایشگاهها با همکاری وزارت بازرگانی و رسانه ملی و اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان نوشتافزار ، زمینه دسترسی بدون واسطه مصرف کننده با تولیدکنندگان داخلی را فراهم میسازد، تا محصولات سالم و متناسب با هویت اسلامی ایرانی، بازارفروش بیشتری پیدا کنند. در این صورت تعداد بیشتری از تولیدکنندگان داخلی انگیزه همراهی با بنیاد نمادها و نشانههای ایرانی و همگرایی با وزارت آموزش وپرورش و اهداف نظام تعلیم و تربیت را پیدا خواهد کرد و از هم اکنون برای سالهای آینده چاره اندیشیهای بهتری خواهند نمود. در اقدام میان مدت بنیاد نمادها و نشانههای ایرانی اقدام به تدوین پیوست فرهنگی برای تولید و توزیع نوشتافزار تحصیلی نماید. این پیوست با همکاری وزارت آموزش و پرورش و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان میتواند تنظیم شود و غیر از سیاستگذاری نمادها و نشانههای فرهنگ بومی، تناسب با سلامت جسمی حرکتی و سن و جنس دانشآموزان و نیازهای آموزشی و پروشی آنان را مورد توجه قرار دهد. در اقدام بلند مدت ، برنامهریزی رسانه ملی ، وزارت فرهنگ و ارشاد و اسلامی وکانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای شخصیتپردازی هدفمند در تولیدات پویا نمایی و عروسکی و برنامههای ویژه کودکان و نوجوانان با توجه به دامنه تاثیر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و تربیتی آن، میتواند مورد توجه قرار گیرد.
منبع:تسنیم