اصلاح‌نحوه‌رسیدگی‌به‌طرح‌ها‌ولوایح‌درمجلس
رئیس مجلس گفت: اصلاح روند رسیدگی به طرح‌ها در آئین‌نامه کار قوه مقننه را سرعت می‌بخشد.
در این جلسه اعضای کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس به عنوان پیشنهاددهندگان این طرح به دنبال وجود محدودیت‌ها در بررسی طرح‌ها و لوایح تعدادی از نمایندگان مجلس که دارای سابقه بیشتر کاری بودند پیشنهاداتی را به منظور ایجاد تغییرات در این حوزه مطرح کردند.
همچنین در این جلسه طراحان این طرح پیشنهاد کردند تا در بررسی محتوای طرح‌ها و لوایح از ظرفیت مرکز پژوهش‌های مجلس بیشتر استفاده و به گونه‌ای عمل شود که از ظرفیت مراکز علمی، پژوهشی، دانشگاهی و حوزوی و سایر مراکز تخصصی که می‌تواند در طرح‌ها و لوایح مختلف اظهارنظر کنند با محوریت مرکز پژوهش‌ها بهره گرفته شود.
علاوه بر این ریاست و اعضای کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی پیشنهاد دادند که زمانی که طرح یا لایحه‌ای در کمیسیون به تصویب می‌رسد کلیات در آن در صحن علنی مجلس مورد توافق باشد و در مواردی که مورد اختلاف نمایندگان است مباحث انجام شود.
غلامرضا کاتب نایب رئیس کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس در این جلسه، گفت: در ماده 145 آئین‌نامه داخلی مجلس تغییراتی شکل می‌گیرد. به طور مثال در آئین‌نامه فعلی 10 روز فرصت بوده است که کمیسیون‌های فرعی پیشنهادات خود را مطرح کنند که در اصلاح جدید این موضوع به یک ماه تمدید شده است.
وی در ادامه افزود: در این اصلاح 3 تبصره به ماده 145 آئین‌نامه داخلی اضافه می‌شود.
سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس همچنین تأکید کرد: علاوه بر این کارگروهی در مرکز پژوهش‌ها تشکیل و نظارت کارشناسی خود را اعمال می‌کند.
کاتب تصریح کرد: تا امروز هر پیشنهادی از جانب نماینده در کمیسیون تخصصی طرح شود چه دفاع از جانب نماینده صورت گیرد و چه صورت نگیرد، این پیشنهاد چاپ می‌شد اما با پیشنهاد جدید سیکل تغییر می‌کند.
وی در تشریح این تغییر، گفت: با اصلاح صورت گرفته در مرحله اول نماینده در کارگروه پیشنهاد می‌دهد و در صورتی که در کارگروه پیشنهاد وی را تصویب کرد، این پیشنهاد چاپ نمی‌شود و فرد باید دوباره در کمیسیون اصلی پیشنهاد بدهد.
نایب رئیس کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس، تصریح کرد: با این کار دو شوری بودن موضوعات حذف می‌شود.
کاتب در همین زمینه، افزود: با این پیشنهاد اصلاحات کلی در رسیدگی به طرح‌ها و لوایح رخ می‌دهد.
رضا عبداللهی نماینده مردم ماهنشان در مجلس همچنین در این جلسه، گفت: قانونگذاری ما پرهزینه، وقت‌گیر و ناکارآمد است و جای تأسف است که بیش از 80 درصد طرح‌ها و لوایح ما یا اصلاحیه است یا استفساریه که این موضوع فقدان کار کارشناسی را نشان می‌دهد.
وی همچنین تصریح کرد: باید از ظرفیت مرکز پژوهش‌ها استفاده و در امور مختلف از افراد صاحب صلاحیت استفاده شود به این معنی که از کارشناسان و متخصصان هر حوزه برای امور استفاده و البته تصمیم نهایی با کمیسیون باشد.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه مجلس در حال حاضر در سال 90 جلسه علنی و 60 جلسه کمیسیون مبنی بر 120 ساعت دارد، گفت: در صورت اعمال اصلاحات این پیشنهاد کار یک سال مجلس در حال حاضر به 20 روز کاهش می‌یابد.
عبداللهی به عنوان یکی از نمایندگان پیشنهاد دهنده این طرح، گفت: این اصلاح مجلس را مطابق فرمایش رهبری کارآمد می‌کند.
وی تصریح کرد: با این پیشنهاد در بررسی محتوای طرح‌ها و لوایح از ظرفیت مرکز پژوهش‌های مجلس استفاده بیشتری می‌شود.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس خاطر نشان کرد: در شرایط فعلی روز اول که پیشنهادی در کمیسیون مطرح می‌شود، بعضا طرح به طور کلی دگرگون می‌شود و از اساس پیشنهاد نماینده از بین می‌رود اما با اصلاح پیشنهادی نه تنها این حق محفوظ است بلکه نماینده بعد از کار نهایی کمیسیون یک هفته مهلت دارد تا پیشنهادهای خود را ارائه دهد.
احمد توکلی رئیس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس به عنوان مخالف با این طرح اصلاح در این جلسه، گفت: اصلاح تشکیل مرکز پژوهش‌های مجلس بر مبنای قانون عقل مجلس است اما در این طرح مرکز پژوهش‌ها به کارپرداز تبدیل شده و نگرانی این مسأله است که از خاصیت بیافتد.
وی در ادامه افزود: اگر مسئولیت کنترل شورای پژوهشی با مرکز پژوهش‌ها باشد، خط جهت‌گیری حکومت با نظرات رهبری تنظیم می‌شود.
حمیدرضا فولادگر رئیس کمیسیون اصل 44 قانون اساسی نیز در این جلسه، گفت: در حال حاضر بعضی تعارضاتی در ارائه نظرات کارشناسان مرکز پژوهش‌ها طرح می‌شود به این شرح که یک کارشناس از مرکز پژوهش‌ها با یک حیطه تخصصی به یک کمیسیون آمده و نظراتی ارائه می‌دهد و در همان طرح یا لایحه کارشناس دیگری در حوزه دیگر آن قانون نیز در کمیسیون دیگری حاضر و نظر مغایر با نظر کارشناس اول می‌دهد.
وی در ادامه افزود: حُسن این اصلاحیه این است که این دست از تعارضات پیش نمی‌آید و حتی اختلاف نظرهای کمیسیون‌ها نیز با هم رفع می‌شود.
محمدرضا باهنر نایب رئیس مجلس در ادامه این جلسه، گفت: در طول 25 سال پس از پیروزی انقلاب از نظر حجم قوانین 3 برابر قبل از انقلاب قانون تصویب شده است.
وی در ادامه افزود: در این اصلاحیه تمرکز بر این است که نماینده مجلس تمهیدات لازم را اندیشیده، تصمیمات لازم را بگیرد اما قانون‌نویسی را ممکن است به خوبی نتواند از واژه‌ها استفاده درست کند.
نایب رئیس مجلس تصریح کرد: یکی از محتواهای اصلاحی این طرح این است که نوشتن قانون را به دست کارشناس داده و نماینده تمهیدی می‌اندیشد و جهت می‌دهد.
باهنر همچنین گفت: با این اصلاح پس از اتمام گزارش کمیسیون یک هفته به نماینده وقت داده می‌شود تا پیشنهادات خود را ارائه کند و از این حیث حق نماینده به خوبی حفظ می‌شود.
وی تصریح کرد: با این اصلاح براساس تجربه بیش از سی سال کاری که کرده‌ایم، کیفیت کار کارشناسی افزایش می‌یابد.
غلامعلی حداد عادل رئیس سابق مجلس و عضو کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس نیز در این جلسه، گفت: تغییر اساسی در سازوکار مجلس نیازمند تدبیر است که باید برای حصول نتیجه بهتر اتخاذ شود.
وی افزود: بهتر است 5 نفر از نمایندگانی که به این طرح تسلط دارند، به کمیسیون‌ها رفته و پیش از ارائه این طرح به صحن بیاید و مسائل را در کمیسیون‌ها به روشنی برای نمایندگان شرح داد.
عضو کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس ادامه داد: علاوه بر این بدون تشریح این طرح در کمیسیون‌ها پیش از طرح آن در صحن، هیئت رئیسه با فشار جدی روبرو می‌شود
نادر قاضی‌پور عضو کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس نیز در این جلسه، گفت: شاه بیت این اصلاحیه کاهش اختیارات نماینده است و بنده مطمئن هستم این اصلاحیه در صحن علنی مجلس نیز رأی نمی‌آورد.
وی افزود: نظارت مجلس باید بهتر از این مسأله باشد اما در حد قابل قبولی نیست.
نماینده مردم ارومیه در مجلس همچنین، تصریح کرد: زمانی که مجلس ایران با نمایندگان دیگر کشورهای جهان مقایسه می‌شود، باید میزان اختیارات نمایندگان مجلس ایران نیز مطابق با میران اختیارات نمایندگان جهان باشد.
محمدحسین فرهنگی عضو هیئت رئیسه مجلس در این جلسه، تأکید کرد: براساس آئین‌نامه داخلی مجلس، اصلاح گزارش کمیسیون پس از بررسی آن در جلسه کمیسیون ممکن نیست و با توجه به اینکه این طرح چند هفته است که در کمیسیون آئین‌نامه داخلی مجلس بررسی می‌شود، اصلاح آن و لحاظ کردن موارد مطرح شده توسط دوستان در شرایط فعلی ممکن نیست.
وی در ادامه تصریح کرد: تنها اقدام ممکن این است که ابتدا کلیت طرح در صحن بررسی و بعد از آن برای اعمال موارد اصلاحی مجددا وارد دستور کار کمیسیون شود.
علی اصغر زارعی عضو کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس نیز در این جلسه با بیان اینکه آئین‌نامه داخلی مجلس مبنای نوشتاری دارد، گفت: اگر ممکن بود فرایند اصلاح که در این طرح پیشنهاد شده به صورت نمودار ارائه می‌شد، بسیار قابل فهم‌تر و بررسی آن نیز راحت‌تر بود.
وی تصریح کرد: اگر ممکن باشد وضع موجود در مورد بررسی طرح‌ها و لوایح و وضعیت آنها با طرح پیشنهادی به صورت الگوریتم نمایش داده و در اختیار نمایندگان قرار گیرد، بررسی آن بسیار بهتر انجام می‌گیرد.
عضو کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس تأکید کرد: در حال حاضر هر کمیسیونی خود را متکفل یک طرح یا لایحه می‌داند در صورتی که تمامی کمیسیون‌ها باید در برابر یک طرح یا لایحه مشارکت داشته باشند، بنابراین این مسئله نیز در روند اصلاح باید مورد توجه قرار گیرد.
محمدمهدی مفتح عضو کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس نیز در این جلسه، گفت: به نظر می‌رسد موادی که بر روی آنها هیچگونه پیشنهادی نیز اعمال نمی‌شود، باید تک‌تک طرح و مورد رأی‌گیری قرار گیرد که با این اقدام فرهنگ آشنایی با قانون در جامعه افزایش می‌یابد.
وی در ادامه افزود: رأی‌گیری تمامی مواد به صورت یک جا کار درستی نیست و ممکن است منجر به این شود که تعداد زیادی از مواد یک طرح یا لایحه به دلیل این شیوه رأی‌گیری بدون رأی حذف شود.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در خاتمه این جلسه پس از استماع نظرات و اظهارات نمایندگان حاضر، گفت: چند سالی است که بر روی این اصلاحیه کار شده است و از زمان مجلس هشتم این طرح چکش کاری شده است.
وی با اشاره به دغدغه‌های احمد توکلی و نادر قاضی‌پور در مورد کاهش اختیارات نمایندگان در این اصلاحیه، تصریح کرد: تصور می‌کنم در حال حاضر حق نمایندگان ضایع می‌شود چرا که در حال حاضر بسیاری از پیشنهادات نمایندگان در زمان بررسی در کمیسیون حذف می‌شود اما با این اصلاح بعد از تکمیل بررسی گزارش و طرح و لایحه در کمیسیون باز هم امکان ارائه پیشنهاد برای نمایندگان محفوظ است.
رئیس مجلس تأکید کرد: علاوه بر این در طرح‌هایی که حجم بالایی دارند، بعضا اواخر طرح مورد رسیدگی دقیق از جانب نمایندگان قرار نمی‌گیرد و این نقیصه نیز با این اصلاحیه رفع می‌شود.
لاریجانی درباره اظهارات احمد توکلی در مورد اهمیت حفظ جایگاه مرکز پژوهش‌ها، گفت: مرکز پژوهش‌ها جایگاه مهمی دارد اما باید توجه کرد که تمامی صاحب نظران در این مرکز نیستند علاوه بر این که با این اصلاح نیز همچنان مرکز پژوهش‌ها نظر مشورتی خود را در مورد طرح‌ها و لوایح خواهد داد.
وی همچنین با اشاره به اظهارات حداد عادل مبنی بر طرح این مسأله در کمیسیون‌ها پیش از بررسی و طرح آن در صحن برای تشریح موضوع برای نمایندگان، گفت: این کار خوبی است اما می‌توانیم به جای این کار جلسه غیرعلنی یک ساعته در نظر گرفته و کلیات مسأله در این جلسه برای نمایندگان تشریح شود.
رئیس مجلس با بیان اینکه کلیت طرح اصلاح روند رسیدگی به طرح‌ها و لوایح مجلس برای بهبود کار قوه مقننه خوب است، گفت: این مسأله نیازمند دو سوم رأی در صحن مجلس نیز است که تصور می‌کنم با این اصلاح سرعت و دقت رسیدگی به امور در مجلس افزایش می‌یابد.
لاریجانی در پایان خواستار ارائه نظرات و پیشنهادات حاضر در این نشست به عزت‌الله یوسفیان ملا، رییس کمیسیون تدوین آئین‌نامه داخلی مجلس شد.