سیاست‌های خروج از رکود نقشه راه اقتصاد ایران است
همه جا صحبت از «سیاست‌های اقتصادی خروج غیرتورمی از رکود» دولت حسن روحانی است. سیاست اقتصادی که قرار است چاره ساز بحران اقتصادی کشور شود. بحرانی که سال هاست گریبان کشور را گرفته است و در چند سال گذشته هم بیشتر شده است. حالا هم به عقیده خیلی از کارشناسان اقتصادی، به طور کلی بها دادن به اقتصاد و درصدد حل کردن مسایل آن، خود گامی بزرگی است. گام بزرگی که در دولت قبل وجود نداشت. یکی از این کارشناسان سعید لیلاز است. او می گوید: «دولت قبلی در اقتصاد از علم و تاثیر علم اقتصاد در اجرا خیلی استقبال نمیکرد و یا اینکه اصلا به این مسئله باور نداشت.» البته ضعف هایی هم برای طرح های اینچنینی وجود دارد که به قول لیلاز، در نحوه اجراست نه ماهوی و اساسی.
*نظر کلی شما دربارۀ «طرح سیاست‌های اقتصادی خروج غیرتورمی از رکود» دولت که اخیرا به صورت لایحه ای تصویب شده، چیست؟
درباره طرح به طور کلی باید بگویم که وقتی این طرح را دیدم خوشحال شدم. به این دلیل که دولت قبلی در اقتصاد از علم و تاثیر علم اقتصاد در اجرا خیلی استقبال نمیکرد و یا اینکه اصلا به این مسئله باور نداشت. این طرح در سه سطح مطرح شده است و سطح اول در وزارتخانه است، سطح دوم در دولت و سطح سوم در تعامل قوه مجریه و مقننه بررسی شده است. در بخشی از این طرح به ضرورت تغییر نرخ بهره اشاره شده و یا اینکه ضرورت همخوانی نرخ تورم با دلار است. در واقع درباره کلیات طرح مسئله این است که قبلا به هیچ وجه به رویه علمی در اقتصاد توجهی نمی شد و این بسیار ارزشمند است که الان دنبال رویه های علمی در اقتصاد می رود.
*به نظر شما نقاط قوت این طرح چیست ؟
به نظر من اولین نقطه قوت این طرح انسجام کامل طرح است. در سرتاسر طرح ما می توانیم این انسجام را ببینیم و سیاستهایی که این سند به دنبال آن است به نوعی نقشه راه اقتصاد کشور است. به عبارتی با کمک این سند میتوان اقتصاد را پیش برد. ویژگی دیگر این سند ریشهیابی مسائل اقتصادی کشور است. چرا که خواستهاند وضعیت فعلی اقتصاد ایران را بفهمند و بعد برای حل مسائل و مشکلات آن اقدام کنند. مسئله دیگر در این طرح آزاد سازی اقتصاد است، البته عدهای از منتقدان آن را به سیاست‌های لیبرال تعبیر میکنند. اما این سیاست لیبرال اقتصادی نیست بلکه حرکتی آرام و تدریجی به سمت آزادسازی اقتصادی است نه حرکتی شتاب زده و عجولانه. در این طرح به بنگاه های متوسط و کوچک اقتصادی که هسته اصلی اقتصاد کشور است هم توجه شده است. مسئله بسیار مهمی که در این طرح به آن توجه شده اصلاحات اداری است که با کمک آن می توان رویههای اقتصادی کشور را حل کرد. اگر خود این اصلاحات اداری اجرا شود به تنهایی خیلی از مسایل اقتصادی ایران قابل اجرا خواهد بود.
*فکر میکنید ضعف این طرح در کدام موارد است؟
ما معمولا در اجرا مشکل داریم نه در تدوین برنامه و نوشتن راهکار. نگرانی من از اجرای سند است نه اینکه سند خوب یا بد باشد. از طرفی برای اجرای این طرح ما نیاز به تصویب بعضی از قوانین داریم که تردید دارم خیلی از این قوانین در این مدت کوتاه و با عملکرد این مجلس به تصویب برسد و اجرا شود. از طرف دیگر ایرادی که به این طرح وارد است این است که خیلی از عوامل موثر در اقتصاد ایران غیرقابل پیشبینی هستند و البته تعداد اینها کم هم نیست. اما اشکال بزرگتر به این سند بخش مسکن است. در این بخش برنامهها تا جای ممکن سرهمبندی شده است. به طور کلی در اقتصاد ایران دو بخش میتواند در کوتاه مدت به رونق اقتصادی منجر بشود اول بخش مسکن هست و بعد بخش خودروسازی که به نظر من به هر دو تا کمتر توجه شده است.
* شما برای اصلاح نقدهای وارده چه پیشنهاد و راهکاری را ارائه میکنید؟
باید به سرمایه گذاریهای کوتاه مدت و زودبازده توجه بشود. اقتصاد زمانی دچار تورم و در نتیجه رکود می شود که نقدینگی در هزینههای روزمره و عمرانی بیشتر سرمایهگذاری شود و به تولید زود بازده توجه نشود. من بعید میدانم که اگر بنگاههای اقتصادی زودبازده از چرخه اقتصاد نادیده گرفته شود تورم حل بشود. باید برای سرمایه در گردش بنگاههای اقتصادی با جسارت بیشتری عمل کنند. من فکر میکنم که باید دولت قیمت حاملهای انرژی مثل گاز، بنزین و گازوئیل را تغییر بدهد و مابه ازای آن را در احیای سرمایه در گردش بنگاههای اقتصادی و تولیدی هزینه و سرمایهگذاری کند. اما من واقعا در این مدت از عملکرد دولت در سوخت ناامید شدم. راهکار عملی من این است که دولت با جیرهبندی سوخت و افزایش قیمت مازاد را به کشورهای شرق و غرب صادر کند و از واردات این محصولات مثل بنزین به کشور جلوگیری کند. در این صورت پیشبینی من این است که 6-15 هزار میلیارد تومان به درآمد دولت اضافه می‌شود و دولت میتواند این را در بخشهای متعدد سرمایهگذاری کند.
*قرار هست که روز سهشنبه درباره این طرح همایشی برگزار شود شما چه نظری در این باره دارید؟
من بعید میدانم که در این همایشها به این مسائل اشاره شود؛ اما به لحاظ روانی و ایجاد تعامل و رفاقت میان اقتصاددان ها و دولت میتواند مفید باشد.
*چرا؟
مسئله اقتصاد در کشور ما نبود دانش نیست. ما در حوزه دانش در اقتصاد مشکلی نداریم و ادبیات علمی اقتصاد ما بسیار غنی است. مشکل ما در حوزه اجراست. ما نمیتوانیم در برنامهریزیها عوامل خارجی را پیشبینی کنیم و آنها را مدیریت کنیم. در واقع مدیریت چالشهای ایجاد شده سخت است. ایراداتی که من به برنامه اقتصادی دولت دارم ایراد ماهوی و اساسی نیست. این ایرادها در اجراست.
منبع: خبرآنلاین