خیزش جوانان برای مبارزه با اعتیاد و ایدز

حضور جوانان ایرانی در برنامه‌های بشر دوستانه و عام المنفعه زبانزد است. از دفاع مقدس گرفته تا جهاد سازندگی و جهاد علمی نقش‌آفرینان اصلی همه این رویدادهای بزرگ و سازنده کشور، نیروی جوان بوده است. امروز هم این جوانان در لباس هلال احمر از هیچ اقدام انساندوستانه‌ای دریغ نمی‌کنند. حضور جوانان هلال احمر در برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد، کنترل و پیشگیری از ایدز و هپاتیت و همچنین امور آموزشی زندان‌ها و کانون‌های اصلاح و تربیت بیانگر همین واقعیت است. دکتر وحید قبادی دانا رئیس سازمان جوانان هلال احمر پیرامون ظرفیت این سازمان و پتانسیل موجود در جوانان هلال احمر برای ارائه برنامه‌های آموزشی با هدف نجات جان انسان‌ها با ایران به گفت‌و‌گو نشسته که در زیر می‌خوانید. ابتدا در خصوص پیشینه و جامعه هدف سازمان جوانان هلال احمر توضیح دهید. این سازمان از چه زمانی آغاز به کار کرد و محدوده فعالیتش کجاست؟ نخستین اساسنامه سازمان جوانان جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران در 14 آبان ماه سال 1326، به تصویب رسید. در آن زمان وزارت فرهنگ و هنر با همکاری جمعیت شیر و خورشید سرخ تشکیلاتی را ایجاد کرد تا براساس آن فعالیت جوانان در جمعیت با توجه به اهداف خدمت به همنوع، بالا بردن سطح بهداشت فردی و اجتماعی، ایجاد و توسعه دوستی و تفاهم بین‎المللی، ‌سازماندهی یابد. محوریت فعالیت‎های این تشکیلات را بخش دانش‎آموزی تشکیل می‎داد. اعضای سازمان در این زمان در بدو ورود با کمک‌های‎ اولیه آشنایی پیدا کرده و اصول امدادگری را فرا می‎گرفتند. این اساسنامه برای نخستین بار در سال‌های 45، 46 و 47 مجدداً مورد بازنگری قرار گرفت. در سال 1360، اصلاحاتی در اساسنامه به عمل آمد و فعالیت‌های سازمان در قالب فعالیت‌های دانش‎آموزی، ادامه یافت. در سال 1361، جمعیت هلال‎احمر، مراکزی را تحت عنوان مراکز پرورش اسلامی، ایجاد کرد. این مراکز همراه با آموزش‎های امدادی، بیشتر فعالیت‌های مربوط به حرفه‎آموزی و فعالیت‌های هنری-ورزشی با توجه به مسائل اعتقادی را در دستور کار خود قرار داده بود. این رویکرد تا اوایل دهه 70، ادامه داشت، در اوایل دهه 70، مراکز پرورش اسلامی به معاونت فرهنگی جمعیت هلال‎احمر ارتقا پیدا کردند. از آن زمان، فعالیت‌ها رونق بیشتری پیدا کرد و شاهد فعالیت‌های گسترده‎تر جوانان در زمینه آموزش‎های حرفه‎آموزی و تربیتی بودیم. در همین سال‌ها یک اردوی بین‎المللی با حضور اعضای 10 کشور منطقه نیز برگزار شد. در اواخر سال 1378، با ادغام دو حوزه فعالیت یعنی مراکز پرورش اسلامی و فعالیت‌های دانش‎آموزی، سازمان مستقلی با عنوان سازمان جوانان جمعیت هلال‎احمر، تشکیل شد. از این زمان اعضای سازمان جوانان در سه شاخه مراکز امور جوانان (جامعه بشردوستان جوان)، کانون‌های دانشجویی و بخش دانش‎آموزی به فعالیت پرداختند. مهمترین نقش آفرینان هلال‌احمر جوانان هستند، به نظر شما حضور جوانان در عرصه‌های بشردوستانه چه میزان می‌تواند تأثیر‌گذار باشد؟ با توجه به این‌که یکی از اصول هفتگانه جمعیت هلال احمر و صلیب سرخ جهانی انجام خدمات داوطلبانه است، این خدمات اقتضا می‌کند به طور ویژه افرادی با روحیه ایثارگرانه و فداکارانه در این عرصه به کار گرفته شوند. بی‌تردید چنین روحیه‌ای در بین قشر جوان که تبلور فطرت پاک و نیکو هستند قابل مشاهده است. همانگونه که در 8 سال دفاع مقدس رزمندگان اسلام را بیشتر نیروهای جوان بسیجی داوطلب تشکیل می‌دادند برای فعالیت‌های هلال احمر هم امید مجموعه جمعیت و فدراسیون صلیب سرخ جهانی در دنیا معطوف به حضور نیروهای جوان است. تردیدی نیست که جوانان دارای روحیه، نشاط و شادابی و همت والا هستند. به همین دلیل محور اساسی فعالیت جمعیت‌های ملی در دنیا را جوانان تشکیل می‌دهند و در کشور ما نیز چنین شرایطی حاکم است. جوانان هلال احمر از چه سنی می‌توانند به عضویت این سازمان در آمده و به فعالیت‌های بشردوستانه بپردازند؟ افراد از 5 تا 29 سالگی برای عضویت در جمعیت هلال احمر و فعالیت در امور بشر دوستانه و عام‌المنفعه می‌توانند به عضویت سازمان جوانان هلال احمر درآیند و در قالب این سازمان فعالیت کنند. این افراد از آموزش‌های خود امدادی و آشنایی با حوادث، بلایا، تمرین فعالیت جمعی و فعالیت‌های امدادی به صورت اجمالی برخوردار می‌شوند. در سنین بالاتر این آموزش‌ها جدی‌تر و کاربردی‌تر و در جهت کسب مهارت‌های لازم خواهد بود. طبق اساسنامه جمعیت هلال احمر، وظیفه سازمان جوانان هلال احمر جلب مشارکت مؤثر جوانان و تربیت و آموزش آن‌ها با هدف آماده‌سازی برای فعالیت‌های امدادی عام المنفعه و بشر دوستانه است. در این زمینه براساس اهداف چهارگانه‌ای که جمعیت هلال احمر دارد و براساس اهداف کلی جمعیت‌های هلال احمر دنیا تدوین شده است، تسکین آلام بشری، احترام و کرامت انسانی، تلاش برای تأمین سلامت انسان‌ها، صلح و دوستی و تفاهم بین انسان‌ها هدف است. براین اساس بیشترین تمرکز سازمان جوانان نیز حول این اهداف چهارگانه می‌چرخد. در حال حاضر سازمان جوانان هلال احمر چه تعداد عضو دارد؟ از رده 5 سال تا 29 سال حدود 2 میلیون نفر در سراسر کشور به عضویت سازمان جوانان هلال احمر درآمده‌اند. این اعضا در 31 استان در قالب کانون‌های غنچه‌های هلال در مهدهای کودک، کانون‌های دانش‌آموزی، کانون‌های دانشجویی در دانشگاه‌ها، کانون‌های طلاب در مدارس علوم دینی، کانون‌های روستایی در روستاها و کانون‌های جوانان آزاد در شهرها سازماندهی شده و فعالیت می‌کنند. آیا در زمان وقوع حوادث و بلایا اعضای ‌سازمان جوانان در زمینه امداد‌رسانی هم می‌توانند فعالیت داشته باشند یا این‌که فعالیت‌شان فقط در بحث آموزش است؟ در مجموعه هلال احمر تا سن 29 سال افراد در سازمان جوانان و بعد از 29 سال در سازمان داوطلبان به عضویت درمی آیند اما چه اعضای جوان و چه اعضای داوطلب اگر آموزش‌های لازم امداد‌رسانی را طی کرده باشند می‌توانند فعالیت‌های امداد و نجات را در قالب سازمان امداد و نجات ارائه دهند. بنابراین در حال حاضر بیش از 80 درصد امدادگران جمعیت هلال احمر زیر 29 سال سن دارند و عضو سازمان جوانان هستند و آموزش‌های لازم امدادی را دیده‌اند. البته به این معنا نیست که هر کس وارد سازمان جوانان می‌شود حتماً باید به عنوان یک امدادگر فعالیت داشته باشد بلکه می‌تواند فعالیت‌هایش را در قالب فعالیت‌های عام المنفعه و بشردوستانه انجام دهد. یکی از اقداماتی که سازمان جوانان در دستور کار خود قرار داده است استفاده از پتانسیل نیروی جوان خود در زمینه پیشگیری از اعتیاد است، در این باره توضیح دهید. کمک به پیشگیری از آسیب اجتماعی و اعتیاد با آموزش همگانی و ارتقای سطح آگاهی‌ها می‌تواند در پیشگیری از اعتیاد مؤثر واقع شود. از این رو سازمان جوانان هلال احمر از پتانسیل حضور و فعالیت بیش از 2 میلیون جوان برخوردار است که می‌تواند در امر آموزش و کاهش خطرپذیری، ستاد مبارزه با مواد مخدر را همراهی کند. بر این اساس در زمینه مبارزه با مواد مخدر و پیشگیری از اعتیاد بویژه در بین قشر جوان تفاهمنامه‌ای با ستاد مبارزه با مواد مخدر وزارت کشور به امضا رسیده است. هدف از امضای ‌این تفاهمنامه ارائه آموزش در زمینه پیشگیری از اعتیاد برای جوانان است. همچنین فعالیت‌هایی به صورت کمپین برای آگاهی بخشی و توانمند شدن قشر جوان ارائه خواهد شد. ارائه این آموزش‌ها در قالب سبک زندگی، توانایی نه گفتن در جوان، در 12 استان آغاز خواهد شد. طبق آمار اعلامی از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر در حال حاضر 4/0 درصد دانش‌آموزان و 1/1 درصد دانشجویان به استعمال مواد مخدر صنعتی روی آورده‌اند. از طرفی یکی از علت‌های اصلی گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر نشاط و لذت‌جویی است. براین اساس نیز قرار است در راستای تدوین الگوی نشاط در جامعه چاره‌ای اندیشیده شود. بی‌تردید وجود 4هزار کانون باحضور 2 میلیون جوان هلال احمری در سراسر کشور می‌تواند ظرفیت بسیار خوبی را برای الگوسازی نشاط برای قشر جوان و پیشگیری در سطح کشور فراهم کند. آیا در زمینه به کار‌گیری قشر جوان برای پیشگیری از اعتیاد، پژوهش‌های لازم صورت گرفته و آیا میزان تأثیر‌گذاری این اقدام ارزیابی شده است؟ یکی از مسائلی که در بخش آموزش در همه دنیا پذیرفته شده است موضوع آموزش همسالان است. در واقع این آموزش‌ها می‌تواند تأثیر‌گذاری بیشتری نسبت به نمونه‌های دیگر آموزش مانند آموزش‌های یک طرفه (استاد و دانش‌آموز) داشته باشد. بنابراین نقش کمپین‌ها و گروه‌های مختلف آموزشی در زمینه پیشگیری از اعتیاد و سوء‌مصرف مواد مخدر می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود. با توجه به اینکه شرایط خوبی در زندان‌ها در زمینه مسائل رفتاری و اعتیاد وجود ندارد، آیا در برنامه‌های سازمان دیده شده که ظرفیت جوان خود را در راستای بهبود شرایط زندان‌ها و آگاه‌سازی زندانیان به کار بگیرد؟ پیرو ابلاغ سیاست‌های کلی 5 ساله قضایی از سوی مقام معظم رهبری درخصوص اهتمام به پیشگیری از وقوع جرم و لزوم همکاری همه سازمان‌ها با قوه قضائیه و با توجه به اسناد بالادستی و اهداف جمعیت هلال‌احمر تفاهمنامه‌ای بین سازمان جوانان جمعیت هلال‌احمر و سازمان زندان‌ها منعقد شده است. براساس این تفاهمنامه، سازمان جوانان هلال احمر با سازمان زندان‌ها برای راه‌اندازی کانون‌های بشر دوستی در بند جوانان، زنان و کانون‌های اصلاح و تربیت به توافق رسید. هدف اصلی این کانون‌ها برقراری ارتباط و آموزش‌های منطبق بر اصول جمعیت هلال‌احمر و سعی در تغییر نگاه این افراد به زندگی است. از طرفی پیشگیری از جرم، پیشگیری از اعتیاد و پیشگیری از ایدز، هپاتیت و بیماری‌های رایج در زندان از جمله اهداف این کانون‌ها است. این طرح به صورت پایلوت در ۵ استان به اجرا درآمد و در حال حاضر در 100 ندامتگاه و کانون اصلاح و تربیت و بند زنان کانون‌های بشر دوستی فعال است. این کانون‌ها توسط جوانان هلال احمر راه‌اندازی و هدایت می‌شود. تاکنون ۶‌هزار و ۴۰۰ زندانی در بندهای زنان، جوانان و کانون‌های اصلاح و تربیت به عضویت کانون‌های بشردوستانه هلال‌احمر در آمده‌اند. جالب است بدانید این طرح جایزه ملکه شوکن ژاپن و همچنین جایزه 2013 فدراسیون صلیب سرخ جهانی را به خود اختصاص داده است. در واقع براساس این طرح جوانان هلال احمر باید در کانون‌های اصلاح و تربیت و زنان حضور پیدا کنند و با همکاری سازمان‌های زندان‌های کشور به ارائه آموزش‌های لازم به کسانی که در بند هستند در زمینه‌های مختلف بپردازند، تا جایی که آن‌ها بتوانند بعد از آزادی براحتی به لحاظ اجتماعی به دامان جامعه بازگردند. این آموزش‌ها به چه نحوی ارائه می‌شود؟ برگزاری کلاس‌های آموزشی کمک‌های اولیه و مهارت‌های زندگی می‌تواند به دلیل شرایط خاص و آسیب‌پذیری این افراد بسیار مهم و سودمند باشد. بر این اساس این آموزش‌ها ازجمله اقدامات آموزشی انجام‌شده در این مدت است. به طوری که از بدو تأسیس کانون‌ها تاکنون بالغ بر ۸‌هزار و ۲۵۵ نفردر زمینه‌های مختلف آموزش دیده‌اند. تعدادی از اعضای سازمان جوانان که در رشته‌های مرتبط با مفاهیم هلال‌احمر تحصیل کرده و فعالیت داشتند و تعدادی از مددجویان زندان‌ها با معرفی از طرف سازمان زندان‌ها تحت آموزش قرار گرفتند تا بتوانند به‌عنوان مربی در کانون‌های بشردوستی، دیگر اعضا را آموزش دهند که تمامی این مربیان دارای گواهینامه آموزش از طرف سازمان جوانان هلال‌احمر هستند. اخیراً سازمان جوانان هلال احمر به کمپین جهانی مبارزه با ایدز پیوست، در این زمینه چه خدماتی قرار است ارائه شود؟ سازمان جوانان هلال احمر پیش از این نیز در زمینه مقابله و پیشگیری از ایدز به عنوان برنامه‌ای برای نجات جان انسان‌ها خدماتی ارائه داده است اما در برنامه‌ای که سازمان اخیراً درصدد اجرای آن است، برنامه‌های پیشگیری از ایدز بسیار ساختارمند و منسجم ارائه خواهد شد. به طوری که سازمان از ظرفیت دانشجویی و طلاب و در صورت موافقت وزارت آموزش و پرورش از ظرفیت کانون‌های دانش‌آموزی در این زمینه بهره خواهد برد. در این راستا در قدم نخست پیمان نامه کارزار جهانی مبارزه با شیوع ایدز در دیدار رئیس دفتر برنامه مشترک ملل متحد در برابر ایدز در ایران با رئیس سازمان جوانان هلال احمر به امضا رسید و سازمان به کمپین جهانی مبارزه با ایدز پیوست. براساس این تفاهمنامه در زمینه اطلاع‌رسانی و آموزش کنترل و پیشگیری از ایدز برنامه‌هایی به اجرا در خواهد آمد. علاوه برآن، طرح مشترکی را با یونیسف (صندوق کودکان سازمان ملل) داریم که براساس آن آموزش‌هایی با هدف پیشگیری از رفتارهای پرخطر برای کودکان و نیز در کانون‌های دانشجویی در سطح دانشگاه‌ها ارائه خواهد شد، رفتارهایی که عامل بروز بیماری‌هایی مانند ایدز و هپاتیت می‌شود. به طور کلی بیشترین برنامه سازمان حول محور مسائل آموزشی و پیشگیرانه است، به نظر شما حضور جوانان در این عرصه و در چنین اقداماتی چه قدر مؤثر خواهد بود؟ تاکنون ارزیابی از میزان تأثیر‌گذاری این خدمات صورت گرفته است؟ سازمان براساس برنامه مدونی که دارد قبل و بعد از آموزش تست نگرش را به عمل می‌آورد. بی‌تردید آموزش علاوه بر ارائه دانش منجر به تغییر نگرش و بعد از آن تغییر رفتار می‌شود. تغییر رفتار گرچه نیاز به زمان دارد و ارزیابی آن نیاز به گذر زمان دارد، باید در شاخص‌هایی در زمینه آسیبهای اجتماعی جامعه مورد ارزیابی قرار بگیرد. به عنوان مثال در بحث تصادفات که طرح ایمنی و سلامت مسافران نوروزی امسال برای نخستین بار به اجرا در آمد، گرچه دستگاه‌های مختلفی در زمینه تصادفات فعالیت دارند و آماری که به دست می‌آید نتیجه فعالیت و زحمات همه این دستگاه هاست، اما در سال‌جاری آماری که بنا بر گزارش راهور کشور اعلام شد میزان تصادفات نسبت به 10 سال گذشته کمترین آمار را داشته است. به طور قطع نمی‌توانیم بگوییم همه اینها تأثیر فعالیت هلال احمر بوده اما تردیدی نیست که اجرای این برنامه بی‌تأثیر هم نبوده است. منبع: روزنامه ایران