تحلیل‌اقتصادی ‌نشنال‌اینترست‌ازتوافق‌هسته‌ای

تسنیم: پایگاه تحلیلی نشنال اینترست دستیابی به توافق هسته ای با ایران را بر توسعه اقتصادی آسیای میانه تاثیرگذار دانست. با تمدید 4 ماهه مذاکرات هسته ای در وین شانس دستیابی به توافق جامع حفظ شد. طی6 ماه مذاکرات گزارش های زیادی مبنی بر وجود اختلافات زیاد بین طرف های مذاکره کننده منتشر می شد و هر کشوری نیز تمایلات خود را بیان می کرد. با این حال همچنان تمدید مجدد مذاکرات و یا حتی صرف نظر کردن از ادامه گفتگوها در 24 نوامبر محتمل است، همچنان که احتمال دستیابی به توافقی بلند مدت و پایدار نیز وجود دارد. در حالی که هرگونه توافق هسته ای در بدو امر پیچیدگی های سیاسی و امنیتی برای آمریکا در خاورمیانه و آسیای میانه در بر خواهد داشت، اما اثرات بلند مدت آن در جهت منافع ملی آمریکاست. هر گونه توافقی، سرآغازی برای بازگشت آرام ایران به اقتصاد جهانی است. سال گذشته چین ایده «کمربند اقتصادی جدید جاده ابریشم» را فعالانه ترویج کرد. ایده ای که با ساخت یک راه آهن سراسری موجب توسعه تجارت و زیرساخت ها از آسیای مرکزی به سمت مدیترانه می شود. این کمربند اقتصادی قاره ای یک اولویت راهبردی برای چین است و رای رسیدن به مدیترانه چین باید ایران را به این کمربند وصل کند. در واقع با توجه به واقعیت سرزمینی و فرهنگها ایران مهم ترین نقطه عبور در طرح چین است. چین در حال سرمایه گذاری عظیمی در کشورهای آسیای میانه است( چین تنها در قزاقستان 30 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری را آغاز کرده است) اما توسعه اساسی، از جمله دستیابی به منابع انرژی ایران و به روز کردن زیرساخت های انرژی نیازمند تضعیف و یا برداشته شدن رژیم تحریم ها علیه ایران است. ایران برای چین حائز اهمیت است، و به همین دلیل پکن از مهم ترین طرفداران توافق جامع هسته ای است. علاوه بر طرح های چین برای ایران و آسیای میانه، تغییر در وضعیت بین المللی یاران تاثیر گسترده ای در محیط پیرامونی منطقه دارد. با رفع رژیم تحریم ها حجم تبادلات تجاری بین ایران و کشورهای آسیای میانه به طرز چشمگیری افزایش می یابد و موجب تقویت اقتصاد همه کشورهای دخیل می شود. ایران مسیر دستیابی به آبهای آزاد را برای کشورهای محصور در خشکی فراهم می کند که باعث گسترش بیشتر بازارهای آنها شده و به کشوری مانند افغانستان کمک می کند برای دوران خروج آمریکا روی پای خود بایستد. از سوی دیگر فرصت های اقتصادی که در این سناریو فراروی کشورهای آسیای میانه ایجاد می شود موجب کاهش وابستگی تجاری آنها به روسیه و چین می شود. گسترش فعالیت اقتصادی در منطقه همچنین به ثبات دولت-ملت ها در منطقه و کاهش اثرات تهدیدات فرا ملی از جمله قاچاق مواد مخدر، تروریسم و قاچاق انسان می شود. در نهایت دو نکته باید مورد تاکید قرار گیرد: اولا چنین تغییر و سناریویی تنها در صورتی که نوعی توافق هسته ای کسب شود ایجاد می شود و یک ایران هسته ای مورد پذیرش ایالات متحده نیست و اگر مذاکرات به یک توافق منجر شود واشنگتن دستاورد بزرگی کسب کرده است. دوما در هیچ سناریویی آمریکا از منطقه حذف نمی شود، آمریکا در پایگاه های منطقه باقی می ماند، و توسط ناوگان پنجم اعمال قدرت کرده و بر هیئت دیپلماتیک خود تکیه می کند. گزینه های بررسی شده در این متن آمریکا را در موضعی مستحکم تر قرار می دهد در حالی که شاهد توسعه بیشتر این منطقه است.