اختلافات ایران و 1+5 اساسی نیست/ «گریز هسته‌ای»‌ چیست و چرا از سوی غرب مطرح می‌شود؟

سرویس سیاسی «فردا»؛ قطار مذاکرات هسته‌ای ایران به ایستگاه وین 6 رسید و طی آن قرار است از روز 11 تیرماه مذاکرات هسته‌ای از سر گرفته شود. در این زمینه اما آنچه از فضای گفت‌وگوها در وین 5 به جای مانده است یکسری اختلافات در موارد مختلف است. تا جایی این اختلافات حائز اهمیت است که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در پایان این مذاکرات بیان داشت که متنی که تنظیم شد بیشتر شامل پرانتز بوده که نشان دهنده موارد اختلافی است. به هر حال گمانه‌زنی های مختلفی در زمینه مذاکرات آینده ایران و 1+5 در رسانه‌ها مطرح است. برای اطلاع بیشتر از فضای حاکم بر مذاکرات هسته‌ای ایران پیش از برگزاری نشست‌ وین 6 به سراغ حسن بهشتی پور، کارشناس مسائل بین الملل رفتیم تا نظر او را درباره این موارد جویا شویم. حسن بهشتی‌پور، کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با خبرنگار «فردا» با اشاره به فضای موجود در زمینه مساله هسته‌ای ایران و اختلافاتی که در حوزه توافق نهایی وجود دارد گفت‌: ‌اختلافات طرفین در زمینه خطوط قرمز نیست، طرفین خطوط قرمز یکدیگر را به رسمیت شناخته‌اند. خط قرمز ایران این بوده است که غنی سازی اورانیوم ادامه پیدا کند و خط قرمز غرب هم این است که ایران بمب هسته ای نسازد و در این مورد نیز ایران هیچگاه به دنبال ساخت بمب هسته ای نبوده و دراین زمینه شفاف سازی کامل را انجام داده است. این کارشناس مسائل بین الملل افزود:‌ اختلافات اگرچه زیاد است اما اساسی نیست و به این معنی نیست که اساسا نشود راه حلی برای این اختلافات پیدا کرد. راه حل برای آن وجود دارد و همانطور که آقای ظریف گفته است اگر طرف مقابل واقع بین باشد می توانند راه حل‌های مورد رضایت دوطرف را دنبال کنند و به یک جمع بندی در جهت یک راه حل مشترک برسند. وی ادامه داد: علی رغم اینکه اختلاف نظرها زیاد است ولی اختلافات تا حدودی نیست که نشود برای آن راه حلی پیدا کرد. به عنوان مثال در زمینه رآکتور آب سنگین اراک راه حلی که مطرح شده این است که قلب رآکتور را بازطراحی کنند تا پلوتونیوم کمتری داشته باشد. اگر طرف مقابل حسن نیت داشته باشد این راه حل قابل قبول است و می تواند راهکاری برای حل مساله باشد. از سوی دیگر با این راهکار رآکتور اب سنگین اراک می تواند تکمیل شود و همچنان آب سنگین باشد و نیازی نیست که به آب سبک تبدیل شود و همچنین این نگرانی که در مورد پلوتونیوم برجای مانده از رآکتور وجود دارد از بین خواهد رفت. بهشتی پور با بیان این مطلب که راه‌ حل هایی که ایران پیشنهاد داده است اغلب کارگشاست، گفت:‌ روسها طبق قراردادی که با ایران امضا کرده اند بعد از سال 2020 دیگر موظف به تامین سوخت بوشهر نخواهند بود و ایران نیاز دارد که خودش سوخت خود را تامین کند و برای سوخت رآکتور بوشهر حداقل سی تن اورانیوم غنی شده حداقل سی و نیم تا 5 درصد در سال نیاز است و ایران برای این منظور باید سانترفیوژ کافی داشته باشد. بنابراین روند محاسبات این موضوع بسیار ساده است و می شود راه حل متناسب با نیاز ایران را پیدا کرد. وی افزود:‌ اینها موضوعاتی است که مورد اختلاف طرفین است اما راه حل منطقی برای آنها وجود دارد. در زمینه جدول تحریم‌ها نیز همین موضوع مصداق دارد. ایران علاقه مند است که تمامی تحریم‌ها ظرف مدت یکسال برداشته شود ولی طرف مقابل زمان بیشتری را می خواهد. اینها مسائلی است که باید در مورد آنها چانه زنی کرد و به یک نقطه نظر مشترک رسید اما این امید وجود دارد که طرفین به راهکارهای مشترکی دست پیدا کنند. بهشتی پور در خصوص مساله گریز هسته ای که در چارچوب اتهامات ادعایی علیه برنامه هسته‌ای کشورمان مطرح می‌شود گفت: گریز هسته ای مجموعه مواردی است که تحت عنوان اتهامات ادعایی علیه ایران مطرح شده است و یکسری جوسازی‌های خبری است که اسرائیلی‌ها به طور مرتب علیه ایران مطرح کرده اند و همه این موارد، مواردی بوده است که قبل از سال 2003 مطرح شده و ادعا شده که ایران قبل از سال 2003 کارهایی را ازجمله بحث گریز هسته‌ای که از نظر فنی توضیح آن یک مقداری پیچیده است، انجام داده است. وی افزود: بحث گریز هسته ای جزو مجموعه اتهامات ادعایی است که دستگاه اطلاعاتی و امنیتی غرب علیه ایران مطرح کرده‌اند و هر چند وقت یکبار اسرائیلی‌ها در زمانی که پیشرفتی در مذاکرات احساس می شود یکسری از موارد را مطرح می کنند. در هر حال بین ایران و آژانس بین المللی هسته ای یک مدالیته امضاء ‌شده و تاکنون این مدالیته طی سه مرحله ادامه داشته است که این سه مرحله شامل هفت سال و شش سال و پنج سالی است که به تازگی تعیین شده و قرار است که ایران به این موارد پاسخ بدهد. درگذشته ایران به این موارد تا به امروز پاسخ داده و تا به اینجا این پاسخ ها قانع کننده بوده است و آمانو نیز در گزارش‌های خود ذکر کرده که این پاسخ‌ها قابل قبول بوده است. به هر جهت این موارد موضاعات رسانه‌ای و تبلیغاتی است که بیشتر اسرائیلی‌ها صحنه گردانش هستند و برای جلوگیری از ایجاد توافق نهایی مرتب آن را مطرح می‌کنند.