افسردگی در کمین ایرانیها

رئیس انجمن علمی روانپزشکان می گوید تحقیقات تازه در ایران نشان می دهد بین 20 تا 25 درصد ایرانیان دچار بیماری روانی هستند و بیش از 50 درصد مراجعه کنندگان به پزشکان عمومی دارای انواعی از بیماران روانی هستند. آخرین یافته ها و داروهای تولید ایران در زمینه درمان افسردگی در سمپوزیوم یک روزه "روز بدون افسردگی" ارائه شد. در حاشیه این سمپوزیوم، رئیس انجمن روانپزشکی ایران به خبرآنلاین گفت: " آمار افسردگی در دنیا حدود 20 تا 25 درصد جمعیت را تشکیل می دهد. این آمار در کشورها در شرایط مختلف فرق می کنند، مثلا وقتی در کشوری زلزله شده یا جنگ یا تغییرات اقتصادی و اجتماعی سریع دیده می شود، میزان افسردگی بیشتر می شود. از جمله در تهران نیز تحقیق انجام شده که نزدیک به 34 درصد تهرانی ها دارای این بیماری روانی بوده اند. ولی آمار مربوط به بیماریهای روانی و افسردگی در سطح جامعه ایران، حدود 21 تا 25 درصد است." دکتر سید احمد جلیلی درباره فراوانی بیماری های روانی در بین سایر بیماران نیز گفت: "دست کم 30 درصد مراجعان به پزشکان عمومی به دلیل انواع مختلفی از بیماری های روانی مراجعه کرده اند. لذا لازم است پزشکان عمومی درباره درمان بیماریهای روانی مطالعه داشته باشند. همچنین 30 درصد دیگر بیماران این پزشکان هم دارای انواع بیماری روانی و جسمی هستند و می توان گفت بالاتر از 50 درصد بیماران در کشور، مبتلا به گونه های مختلف بیماری روانی از جمله افسردگی هستند."

او درباره شیوع افسردگی بین دانشجویان هشدار داد و گفت: "آمارها تایید می کند شیوع افسردگی در دانشجویان و همچنین سوءمصرف مواد و مصرف خودسرانه دارو، بیشتر است. زیرا جوانان هم در رده سنی دوره خاصی قرار دارند و هم نخبه گانی هستند که در دانشگاه وارد شده اند و انتظاراتی از این موقعیت خود دارند. آنها از هم سن و سالهای خود بیشتر می فهمند و نسبت به رده های سنی دیگر روحیه حساستری دارند. از طرفی باید مشکلات جامعه و دانشگاه ها را هم باید در نظر گرفت که به طور مسلم، همه این عوامل تاثیر می گذارند تا دانشجویان دچار افزایش میزان افسردگی نسبت به سایر اقشار شود. یعنی آنها در دوره ای از عمر خود هستند که بیشتر می فهمند، حساس ترند ولی امکان عمل از آنها گرفته می شود و به همین دلیل میزان افسردگی ممکن است در آنها بیشتر شود."

بیمه، درمان بیماری روانی را قبول ندارد جلیلی درباره مشکلات درمان بیماری روانی در کشور گفت: "کمبود تخت روانپزشکی، کمبود روانپزشک و روانپرستار در جامعه، باعث افزایش بیماران روانی شده است. سالهاست تعداد تخهای روانپزشکی در کشور از 8 تا 11 هزار عنوان می شود و این میزان افزایش چندانی نیافته. مشکل اساسی دیگر عدم پوشش بیمه برای بیماران روانی است. بیمه ها، خیلی از بیماریها را پوشش می دهند ولی وقتی به بیماران روانی می رسند، پوشش را برمی دارند و مردم همه هزینه ها را می پردازند. تعرفه های روانپزشکی غیر واقعی است که این باعث می شود خدمات به بیماران کم شود و مردم صدمه می بینند. بیمه ها در شرایط فعلی، صراحتا می نویسند وقتی بیمار دچار اسکیزوفرنی و اختلال دو قطبی است و باید بستری شود، ما هزینه ها را قبول نمی کنیم، این باعث صدمه به مردم و بیماران روانی می شوند."

آخرین آمار دقیق بیماری افسردگی در ایران

دکتر علی اکبر نجاتی صفا، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز با ارائه گزارشی درباره آخرین وضعیت افسردگی در ایران اعلام کرد: "شیوع افسردگی در مطالعات مختلف در زنان و سالمندان بالاتر گزارش شده است .بزرگ ترین مطالعه همه گیرشناسی سلامت روان در کشور به وسیله آقای دکتر نوربالا و همکارانشان روی یک نمونه35014 نفری از سراسر کشور انجام شده است. یافته های این مطالعه نشان داد شیوع تخمینی مشکلات سلامت روان در مناطق روستایی کشور 3/ 21 درصد و در مناطق شهری 9/ 20 درصد است. به گفته این روانپزشک، 21 درصد از افراد مورد مطالعه علایم افسردگی، 8/ 20 درصد علایم اضطرابی، 9/17 درصد علایم جسمی و 2/ 14 درصد اختلال کارکرد اجتماعی داشتند. شیوع مشکلات سلامت روان با افزایش سن رابطه مستقیمی داشت و در افراد متاهل، بیوه، طلاق گرفته و بازنشسته شیوع بالاتری مشاهده گردید. شایع ترین علامت افسردگی علاوه بر خلق افسرده، علایم جسمی بود.

چگونه بفهمیم افسردگی داریم؟

مسئله دیگری که درباره افسردگی مطرح است این است که افراد چطور بفهمند افسردگی دارند یا نه؟ دکتر سید مهدی صمیمی روانپزشک مسئول کمیته خلقی روانپزشکان علمی ایران درباره تشخیص افسردگی به خبرآنلاین می گوید: بخشی از شناخت ابتلا به افسردگی در واقع شناخت "خودافسردگی" در بین مردم است. یعنی مردم اگر متوجه شوند، افسردگی چه حالاتی را ایجاد می کند، یا اینکه تجربه غمگینی آنها، غیر طبیعی است می توانند ابتلای خود به افسردگی را بشناسند. همچنین اطلاعاتی که خانواده و اطرافیان به او می دهند باعث می شود فرد متوجه بیماری خود شود. یعنی بیماران افسرده، ممکن است حس افسردگی نداشته باشند، ولی حالات افسردگی در رفتار و ارتباطشان با دیگران مشهود باشد و این حالات را افراد خانواده، دوستان و همکاران تشخیص می دهند و به او می گویند."

این روانپزشک درباره حالات بیماری افسردگی گفت: "علایمی مانند خلق یا روحیه غمگین، به میزانی که فرد را برای مدت قابل توجه و در شدت زیاد گرفتار کند، از علایم افسردگی است. البته این حس، متفاوت از احساس غمگینی گذرایی است که در اثر اتفاقات ناگوار برای فرد می افتد. دوم، کاهش علاقه به اموری که اغلب برای فرد لذت بخش است. کاهش انرژی، کاهش یا افزایش اشتها، اشکال در خواب به انواع مختلف، کم خوابی و پرخوابی، افکار مغشوش از جمله افکار درباره مرگ، تمایل به مرگ یا خودکشی، از جمله این علایم است."

دکتر صمیمی درباره شیوع بیشتر افسردگی در سالهای اخیر در ایران می گوید: "تحقیقات جسته گریخته ای در این باره در سالهای اخیر داشته ایم، ولی به نظر می رسد شیوع افسردگی در طی سالها تغییرات زیادی در کشور نداشته است، شاید این مسئله، باعث تعحب مردم شود که تصور کنند شرایط اقتصادی، استرسهای اجتماعی و مانند آن، چطور نتوانسته شیوع افسردگی را بالا ببرد. واقعیت این است که افسردگی یک بیماری روانی است و به اندازه کمی تحت تاثیر شرایط جامعه قرار می گیرد و اهمیت اصلی را شرایط درونی فرد تعیین می کند. فردی که مستعد افسردگی است گاهی بدون دلیل بیرونی دچار افسردگی می شود زیرا استعداد ژنتیکی درباره این بیماری دارد."

او درباره جایگاه استرسها و تنشهای اجتماعی در شیوع افسردگی بین افراد جامعه گفت: شاید در یک جامعه، شادابی زیادی را نداشته باشیم، ولی این مساوی با افسردگی نیست. افسردگی بیماری مشخصی است که نداشتن شادابی و روحیه شاداب، چیزی متفاوت از بیماری است. "

این متخصص روانپزشکی درباره تحقیقات اخیر موسسه گالوپ درباره ناشاد بودن مردم ایران و عراق و ارتباط این مطالعه با فراوانی بیماری روانی و افسردگی در جامعه گفت: "تفاوتی زیادی بین آمار افسردگی ایران با سایر جهان وجود ندارد. این که ایران یا برخی کشورها، ناشاد باشند، با شیوع افسردگی متفاوت است، شاد بودن و ناشاد بودن، یک بحث است ولی افسردگی بحث دیگری است. طبیعتا افرادی که افسرده هستند، ناشادند، ولی همه ناشادها، همیشه افسرده نیستند. بخش زیادی از ناشادی، به عدم رضایت درونی فرد برمی گردد، مسایلی مانند احساس عدم امنیت، عدم رفاه باعث ناشادی می شود، ولی مساوی با ابتلا به بیماری افسردگی نیست."

او درباره درمان افسردگی توضیح داد: "هر فعالیت لذت بخشی که فرد افسرده را می تواند کمک کند تا از افسردگی نجات پیدا کند، باید انجام شود. طبیعتا کسانی که به مسایل معنوی علاقه دارند، می توانند با پرداخت به مسایل مذهبی و معنوی در درمان افسردگی خود کمک کنند. البته این موضوع صرفا کمک کننده است، زیرا به خاطر شرایط کشور ممکن است اینطور بگویند که اگر فرد بیمار به مسایل مذهبی بپردازد،، افسردگی اش خوب می شود که اصلا اینطور نیست. به طور کلی هر فعالیتی که برای فرد لذت بخش تر باشد، برای درمان کمکی افسردگی استفاده می شود. آنچه به صورت اختصاصی می توان ذکر کرد، رفتارهایی که در کاهش علایم افسردگی کمک می کند، ورزش است. ورزش در تخفیف علایم افسردگی می تواند موثر باشد."

دکتر صمیمی درباره تاثیر افسردگی در زندگی خانوادگی بیماران گفت: تحقیقات ما نشان داده بین افرادی که در دادگاه های خانواده مراجعه می کنند و زندگی شان منجر به طلاق شده، نقش افسردگی را می بینیم. یعنی در بین مراجعان به دادگاه خانواده ها، مقدار افسردگی از میزانی که در جمعیت عمومی کشور است، بیشتر مشاهده می شود. یک فرض این است که اختلافات خانوادگی باعث افسردگی شده و فرض دوم این است که افسردگی باعث اختلافات خانوادگی شده. افسردگی، روابط زناشویی ، کاری و اجتماعی افراد را به شدت دچار مشکل می کند."

دسترسی به داروهای افسردگی پس از برداشتن تحریم ها

داروسازان حاضر در این سمپوزیوم نیز گفتند در شرایط فعلی دسترسی مردم و بیماران به داروهای درمانگر افسردگی راحتتر از گذشته شده است. دکتر فرزانه جلیل فرد مسئول فنی شرکت دارویی عبیدی درباره وضعیت فعلی دسترسی بیماران به داروها به خبرآنلاین گفت: تحریم در تمام زمینه های دارویی اثر گذاشته بود، ما به عنوان یک تولید کننده، باید مواد و تجهیزات و تکنولوژی و توسعه را برای تولید داروی خود از بازارهای جهانی تهیه کنیم. ما احتیاج به دانش فنی برای تولید دارو داریم و گاهی اوقات باید از طریق ارتباطات با شرکتهای بین المللی این دانش را می گرفتیم و تحریمها تاثیر گذاشته بود ولی اکنون با برداشته شدن تحریمها و همچنین با روشهای مختلف توانستیم به این محدودیتها مبارزه کنیم و از راه های مختلف برخی محدودیتها را برداریم."

بیماری افسردگی جرم ساز نیست

دکتر سید سعید صدر روانپزشک نیز درباره وقوع جرایم و رابطه آن با بیماریهای روانی گفت: مجرم مهمی سراغ نداریم که به بیماریهای روانی مبتلا باشد، زیرا بر هم ریختگی ذهنی بیماران روانی اجازه برنامه ریزی برای جرم و جنایت را از آنها می گیرد." او در توضیح رابطه جرایم با افسردگی نیز گفت: "اصولا مسایل روانپزشکی را نمی توان از طریق بخشنامه در جامعه پایین آورد. وقتی شما تعریف می کنید اعتیاد جرم است، همه معتادان، مجرم محسوب می شوند. اصولا فشار روانی که به افراد تحمیل شود، افراد را مستعد به واکنش می کند و این واکنش، باعث افزایش جرم می شود."

دکتر صدر در ادامه سخنانش گفت: "ما حتی ممکن است به بیمار توصیه کنیم روزه نگیرد، چون عصبی می شود و عصبی شدن او باعث ناهنجاری رفتارش می شود. درباره مسایل دیگر نیز وقتی افراد تحت فشار قرار می گیرند و ممکن است واکنش نشان دهند." این روانپزشک درباره کاهش آستانه تحمل مردم توضیح داد: "آستانه تحمل به مسایل رفاهی و اقتصادی جامعه ارتباط دارد. وقتی استراحت و تفریح مردم کم می شود، آستانه تحمل افراد پایین می آید. عدم پیش بینی سیستم اقتصادی، اجتماعی نیز باعث کم شدن تحمل مردم می شود. وقتی تنش های روانی در افراد زیاد می شود، می بینیم آستانه تحمل مردم پایین می آید. افراد حوصله همسر و فرزند خود را ندارند. دیر می خوابند و زود برمی خیزند. دائم در حال تنش و فعالیت هستند و چون نمی توانند برنامه ریزی کنند، آستانه تحمل پایین می آید. این مسئله باعث افزایش بیماری روانی و همچنین جرم در جامعه شود."

منبع: خبرآنلاین