روایت تازه مجیدی از «محمد رسول الله (ص)»

خط خبر: مجید مجیدی تا قبل از ساخت فیلم «محمد رسول الله» تنها به عنوان یک کارگران اجتماعی در کشور و دنیا شناخته شده بود .اکنون با ساخت این فیلم به گفته خودش چهره واقعی پیامبر اکرم(ص) و اسلام را با پرداختن به زندگی ایشان نشان می‌دهد.فیلمی که مراحل تولید آن هفت سال طول کشید و در طول این سال‌ها تمامی عوامل فیلم از کارگردان گرفته تا سایر عوامل فیلم دائم الصلوات بودند. مجیدی اعتقاد دارد که فیلم «محمد رسول الله» می‌تواند با اسلام‌ستیزی ای که غربی‌ها و سینمای هالیوود در مقابل مسلمانان دارند مقابله کند. هرچند تا کنون برای نشان دادن چهره واقعی حضرت محمد(ص) در دنیای اسلام کارهای زیادی نشده است اما ساخت این فیلم می‌تواند شروع خوبی برای زنده نگاه داشتن اسلام باشد. گفت و گو با مجید مجیدی را در حاشیه جشنواره پیامبر عظم در خانه هنرمندان انجام دادیم. در طول دو دهه اخیر ساخت فیلم و سریال‌هایی با موضوعات مذهبی به ویژه زندگی‌نامه امامان مورد توجه بوده اما ساخت زندگی حضرت محمد(ص) شاید برای اولین بار است که بعد از فیلم معروف مصطفی عقاد کارگردان معروف سوریه‌ای اکنون در ایران ساخته می شود. دلیل ساخت این فیلم توسط کارگردانی که بیشتر سوژه‌های اجتماعی را از زاویه دید خود مورد بررسی قرار می داد، چه بود؟ مهمترین مساله‌ای که باعث شد تا فیلم پیامبر اعظم را بسازم به مسائل روز دنیا برمی‌گردد. اکنون تهاجم به اسلام و مسلمانان در دنیا بیشتر از گذشته شده است. گاه این تهاجمات جنبه جنگ به خود می گیرد و بیشتر مواقع نیز به صورت زیرپوستی و فرهنگی است. دلیل توجه من به این سوژه و موضوع این بود که در جهت فرهنگ سازی پیامبر اسلام(ص) در کشورمان کاری انجام نشده بود. اما در جهت تخریب اسلام و پیامبر در دنیا کارهای زیادی انجام شده. به عنوان مثال زمانی که مسلمانان به خیابان‌ها می ریزند و به انتشار فیلم‌های هالیوودی که چهره پیامبر و اسلام را مخدوش کرده است، واکنش نشان می‌دهند در مقابل ، رسانه‌های دشمن و بیگانه با نشان دادن آن صحنه‌ها جنبه خشونت‌باری از اسلام را به جهانیان معرفی می‌کنند. ما باید در این راه حرکت‌های اساسی کنیم. ما هنرمندان خوبی داریم که اگر مسئولان پا پیش بگذارند می‌توانند اتفاقات بزرگی را رقم بزنند. من در هفت سال گذشته توفیق این را داشتم که عمر ناقابلم را صرف فیلمی به نام «محمد رسول‌الله» و به نام پیامبر عظیم‌الشأن صرف کنم. واقعا این را می گویم که این سال‌ها واقعا به سرعت برق و باد گذشت، گویی هفت روز بیشتر نبود، با این نگاه و این انگیزه شروع نکردیم که فقط فیلم می‌سازیم و فکر کردیم آغازگر نهضت فیلم‌سازی در عرصه‌های مختلف در حوزه سینما باشیم. *در این فیلم چقدر سعی کردید که واقعیات را از زندگی پیامبر اسلام نشان دهید؟ صادقانه می‌گویم در این فیلم واقعیت از تخیل من جلو زد و آن چیزی که فکر می‌کنم مافوق تصور من اتفاق افتاد و نمونه آن شواهد ظاهری از جمله شهرک عظیمی بود که در جاده اتوبان قم ساخته شد. شهرکی که مکه 1400 سال پیش را با ابعاد یک به یک ساخته است؛ البته شهر مدینه کمی کوچک‌تر بود که بعدها قابل توسعه است. این شهرک به گونه‌ای ساخته شده است که اگر نگهداری شود حداقل 30 سال ماندگار خواهد بود. در طول این 100 سال اخیر که عرصه رسانه ظهور پیدا کرده است، تنها یک فیلم درخصوص پیامبر عظیم‌الشأن به کارگردانی مصطفی عقاد نزدیک به 40 سال پیش ساخته شده است که زحمات آن مهجور است. اما آن فیلم بیشتر به جنگ‌های پیامبر (ص) می‌پرداخت و کمتر به ابعاد وجودی این پیامبر رحمت‌ للعالمین پرداخته است؛ البته ابعاد وجودی پیامبر بزرگ به قدری وسیع است که حتی در جنگ‌های خود این ابعاد نمود دارد. چند وقت پیش در ژنو گفتم حتی از دستورات پیامبر(ص) در جنگ‌هایی که بیشتر به ایشان پرداخته شده است می‌توان منشوری اخلاقی استخراج کرد. اما در ابعاد شخصیتی پیامبر متأسفانه اعتقاد من بر این است که بیش از هر چیزی، پیامبر در امت خود مظلوم است. خود همین رسانه‌ها چقدر همت گذاشته‌اند تا ابعاد وجودی حضرت در اشکال مختلف کار و به تصویر کشیده شود. یکی از توفیقات بنده در این فیلم در محضر بسیاری از بزرگان بودن از جمله آیت الله جوادی آملی بود و طی جلساتی که تحت عنوان اخلاق محمدی با ایشان داشتم نکات بسیاری را از ایشان آموختم. ایشان نکته جالبی را فرمودند و آن اینکه اگر سلسله پیامبران ادامه می‌یافت، پیامبر امروز از طریق رسانه تصویر و دوربین پیام خود را ابلاغ می‌کرد. این پیام یک حرف پر مغزی است و نشان‌دهنده‌ی این است که رسانه، امروزه چقدر نقش مهمی دارد. امروزه هالیوود و صهیونیسم بسیاری از مسائل خود را در ابعاد رسانه و به خصوص سینما به دنیا دیکته می‌کند و حتی موضوعات دینی را از منظر خودشان تصویر می‌کند. که نمونه بارز آن فیلم اخیر حضرت نوح (ع) است. وقتی این فیلم را تماشا می‌کردم واقعا بدنم می‌لرزید. واقعا این چه قرائتی از پیامبر خداست؟ به قدری سخیف، نگاه سطحی و مبتذل به این پدیده بزرگ شده بود. * به خاطر این اعتقاد بود که در کنار ساخت فیلم تصمیم به راه اندازی جشنواره پیامبر اعظم گرفتید؟ باید قبول کرد که برای مقابله با هتک حرمت پیامبر، نیاز به جریان‌سازی در حوزه‌های هنری از جمله سینما، ادبیات و تجسمی هستیم.متاسفانه در سال‌های اخیر هجمه‌های زیادی نسبت به اسلام و به‌خصوص نام مبارک پیامبر اعظم (ص) صورت گرفته است. به همین دلیل فکر کردیم که با برگزاری جشنواره‌ای در خصوص نام پیامبر، از هنرمندان برای حضور جدی در این زمینه دعوت به عمل بیاوریم.هدف ما از برگزاری چنین جشنواره‌ای آغاز یک جریان هنری در کشور و در جهان اسلام برای صیانت از اسلام و پیامبر (ص) است. از نام نوشته‌هایی که به این جشنواره ارسال می‌شود، یک نام نوشته را در تیتراژ فیلم مورد استفاده قرار خواهیم داد. البته الزاما از نام نوشته‌ای که داوران به عنوان برگزیده‌ جشنواره انتخاب کنند، استفاده نمی‌شود و انتخاب نهایی ممکن است با نظر داوران متفاوت باشد که با توجه به تخصص و نگاه زیبایی‌شناسانه‌ داوران این امر بعید به نظر می‌رسد. به هر حال در طول تاریخ افراد و جریان‌های زیادی بودند که نگاه جهان را نسبت به اسلام مخدوش کردند. به نظر می‌رسد نشان دادن چهره واقعی و اجتماعی پیامبر در میان این هجمه‌ها آن هم با پرداختن به زندگی ایشان باید کار سخت و دشواری باشد؟ همانطور که شما هم اشاره کردید من گردانندگان این جریان‌های فکری را نسبت به اسلام ابوسفیان‌ها و ابوجهل‌های زمانه می‌دانم که در طول تاریخ حضور داشته‌اند و این همه هجمه را سامان‌دهی کرده‌اند. پس از برگزیده شدن حضرت محمد(ص) به پیامبری از سوی خداوند و معرفی دین اسلام، دشمنان نگران شدند زیرا اسلام را مغایر با دنیای مادی خود دیدند و احساس کردند که این دین با زر و تزویر آن ها مخالف خواهد بود. امروز هم در جهلی مدرن به سر می‌بریم و این همه هجمه به دلیل حقیقت ناب اسلام صورت می‌گیرد زیرا دشمنان در هراس هستند که روزی حقیقت اسلام ناب محمدی(ص) برای همگان عیان شود و آن ها دنیای خودشان را از دست بدهند. وقتی در کشورهای اسلامی می‌بینیم که چگونه اهداف مقدس مد نظر پیامبر اکرم(ص) مغفول مانده و به آن ها پرداخته نمی‌شود نمی‌توان از دشمنان و غیر مسلمانان توقع داشت. معتقدم که بیش از جفا به حضرت محمد(ص)، جفا در حق بشریت صورت گرفته زیرا شأن و منزلت آن پیامبر رحمة للعالمین چیزی نیست که مخفی بماند بلکه بشریت امروز از این وجود مبارک و نازنین بی بهره شده است. چگونه است که در فرهنگ عمومی نذر بی بی شهربانو و بی بی سکینه داریم اما نذر پیامبر اکرم مرسوم نیست؛ باید این مساله را فرهنگسازی کرد تا به فرهنگ عمومی ما و بطن جامعه و زندگی ما آورده شود تا روح تازه ای در همه عرصه ها به وجود آورد چراکه پیامبر اسلام عصاره همه خوبی هاست و نپرداختن به این موضوع‌ها موجب می شود که امروز هم پیامبر و هم اسلام ما را به سرقت ببرند و قرائت اسلام طالبانی، سلفی و پر از خشونت در دنیا ترویج شود. در زمان ساخت فیلم آیا این نگاه و دیدی که شما به این پروژه داشتید، در میان عوامل ساخت فیلم هم وجود داشت؟ به جرات می‌گویم که در طول این 7 سال تمام عوامل دست اندرکار ساخت این فیلم دائم الصلوات بودند. در این فیلم با هنروری برخوردم که نمی‌دانستم جواهرفروش بوده است و حتی در کویت نیز جواهر فروشی داشته است. وقتی علت حضورش را در این فیلم پرسیدم این گونه شرح داد چند روزی آمده‌ام به عنوان تبرک در این فیلم باشم. این هنرور داوطلبانه به این فیلم آمده بود. چند روزی از این ماجرا گذشت و دوستان به من گفتند که او حتی دستمزد خود را گرفته است. پیش خودم دچار تردید شدم چون زود هم قضاوت می‌کنم. روزی که وی ما را ترک می‌کرد پیش من آمد و گفت خیالتان راحت پولم را هم گرفتم و در ادامه گفت وصیت کرده‌ام که کفن خود را با پولی که در این فیلم کار کرده‌ام بخرم! نگاهی به فیلم محمد رسول الله(ص) ساخته مجید مجیدی اولین مرحله‌‌ شروع به‌کار این فیلم از مهرماه سال 1386 با فعالیت گروه تحقیق آغاز شد تا اولین نسخه از فیلمنامه در نوروز سال 1388 آماده شود. طبق پیش‌بینی و برنامه‌ریزی گروه سازنده، دوره‌ پیش‌تولید پروژه از خردادماه 1389 تا شهریورماه 1390 تعیین شد. ازهمان ابتدا تصمیم بر این شد تا سه‌گانه‌ای سینمایی و مستقل از هم تولید شود که به مقاطع مختلف حیات پیامبر اسلام (ص) بپردازد. در اولین فیلم، قصه از دوران جاهلیت و شرایط اجتماعی زمان تولد حضرت آغاز می‌شود و در 12 سالگی ایشان به‌پایان می‌رسد.آن‌چه از ابتدا مورد نظر بوده، عرضه‌ این فیلم در ابعاد بین‌المللی و طراحی اثر برای تماشاگر جهانی است. بنا نیست بیننده‌ این فیلم لزوماً مسلمان باشد؛ هر تماشاگری با هر دین و آیینی می‌تواند مخاطب فیلم محمد (ص) باشد. بنابراین منطقی است برای تولید اثر نیز از مشارکت و حضور سینماگران بین‌المللی استفاده شود. برای مدیران پروژه، بدیهی به نظر می‌رسید که وقتی قرار است فیلمی درباره‌ والاترین موضوع نزد ما مسلمانان ساخته شود، باید از برجسته‌ترین سینماگران بین‌المللی و ایرانی دعوت به‌کار شود. از همین رو، جمعی از عوامل بین‌المللی برای به‌سامان رساندن این پروژه دعوت به همکاری شدند .