باج خواهی غیر منتظره ایالات متحده در وین/ وقتی آمریکا زیر میز می‌زند!
در حالی که موضوع راکتور اراک تقریبا حل شده بود و دو طرف درباره اصول یک راه حل که ماهیت آب سنگین راکتور را حفظ ولی پلوتونیوم خروجی آن را کاهش می داد توافق کرده بودند، در مذاکرات وین 4 امریکایی ها دوباره مسئله تبدیل شدن این راکتور به یک راکتور آب سبک را مطرح کرده اند.
پس از بازگشت تیم مذاکره کننده هسته ای از وین به تهران و آغاز ارزیابی ها درباره چرایی عدم پیشرفت مذاکرات در وین، منابع مطلع می گویند برخی مواضع امریکا در این مذاکرات «پس رفت هایی کاملا جدی و غیر منتظره» بوده است.
مطابق با گزارش «ایران هسته ای»، با وجود اینکه حدس زده می شد با فرا رسیدن موعد نگارش متن توافق جامع امریکایی ها مواضع سرسختانه تری اتخاذ خواهند کرد، ولی میزان پسرفتی که در مواضع آنها رخ داده بسیار بیشتر از پیش بینی ها بوده است.
به عنوان نمونه، این منابع می گویند در حالی که موضوع راکتور اراک تقریبا حل شده بود و دو طرف درباره اصول یک راه حل که ماهیت آب سنگین راکتور را حفظ ولی پلوتونیوم خروجی آن را کاهش می داد توافق کرده بودند، در مذاکرات وین 4 امریکایی ها دوباره مسئله تبدیل شدن این راکتور به یک راکتور آب سبک را مطرح کرده اند.
جالب است که دولت امریکا چندی پیش خود برای بازطراحی قلب راکتور به منظور کاهش ظرفیت تولید پلوتونیوم آن پیش قدم شده و طرحی به ایران ارائه کرده بود.
مسئله دوم، ظرفیت غنی سازی در ایران است. باز هم با وجود اینکه تصور می شد که امریکا خود را برای پذیرش حداقل 5000 ماشین نسل اول در ایران آماده کرده، موضعی که امریکایی ها در این دور از مذاکرات اتخاذ کرده اند این بوده که فقط می توانند وجود 500 ماشین سانتریفیوژ را در ایران بپذیرند.
درباره مسئله موشک ها نیز اختلافات دوباره و به شدت احیا شده است. به رغم اینکه برخی شواهد ازجمله اظهارات رابرت آینهورن در نشست بروکینگز نشان می داد احتمالا امریکایی ها در این باره دیدگاه های معتدل تری اتخاذ خواهند کرد، منابع مطلع می گویند امریکا در مذاکرات وین 4 بر ضرورت بحث درباره برد و ظرفیت موشکی ایران اصراری متفاوت از گذشته کرده است.
اطلاعات منابع دیگر حکایت از آن دارد که امریکا در مذاکرات وین 4 به طور محسوسی از نقش چین و روسیه کم کرده و آنها را به حاشیه رانده بوده است.
با وجود اینکه برخی تحلیلگران می گویند آنچه در مذاکرات وین 4 رخ داده طبیعی بوده و سخت تر شدن مواضع امریکا دلیلی جز افزایش قدرت چانه زنی اش نداشته، ولی جمع بزرگ تری معتقدند این تغییر موضع بیش از آنکه یک تاکتیک مذاکراتی باشد محصول دو عامل است:
1- برآورد امریکا از اینکه دولت درایران، به محض مشاهده دورنمای از دست رفتن شانس حصو توافق جامع، آماده هر نوع امتیازدهی خواهد بود.
2- زد و بند پنهان امریکا با اسراییل برای گرفتن حداکثر مقدار امتیاز از ایران.
این شواهد در مجموع ناامید کننده به نظر می رسد و نشانه هایی هست که دولت نیز گزینه «عدم توافق» را در برآوردهای خود وارد کرده است.