تأسیس صندوق‌‌تخصصی در دستورکار بورس

علی صالح آبادی با اشاره به اینکه دولت ها و سیاست گذاران بازار سرمایه عمدتا در شرایط ویژه سیاست هایی را برای تقویت بازار سرمایه، شرکت ها و بنگاه های اقتصادی به اجرا می گذارند گفت: این سیاست ها بگونه ای اجرایی می شود که ضمن حفظ نقدشوندگی بازار، رفتارهای هیجانی سرمایه گذاران مدیریت شود. وی در تشریح روش های تقویت و توسعه بازار سرمایه گفت: یکی از این روش ها، تشکیل صندوق های ثبات یا توسعه در بازار سرمایه است که چنین روشی در کشورهایی همچون چین، تایوان، هنگ کنگ، روسیه و برخی کشورهای دیگر به اجرا گذاشته شده است و سیاست گذاران بازار سرمایه با تأسیس این صندوق ها توانسته اند به افزایش نقدشوندگی و تعادل بخشی بازار و نیز جلوگیری از رفتارهای هیجانی کمک کنند. تقویت منابع صندوق توسعه توسط حقوقی ها، به معنای دخالت دولت نیست سخنگوی سازمان بورس بازارگردانی رسمی سهام را از دیگر روش های تقویت قابلیت نقدشوندگی سهام در بازار سرمایه دانست و با مقایسه کارکرد صندوق های توسعه یا ثبات بازار سرمایه با بازارگردان ها افزود: این دو راهکار، نقش متفاوت در بازار سرمایه بازی نمی کنند بلکه نقش مکمل یکدیگر را دارند و هدف هر دو حفظ ثبات و نقدشوندگی در بازار سرمایه است، البته صندوق های ثبات کارایی بیشتری در این موارد دارند، اما در مجموع در برخی کشورها هر دوی این روش ها و در برخی دیگر از طریق یک روش اهداف فوق مورد توجه قرار می گیرد. دبیر شورای عالی بورس در پاسخ به اینکه آیا سیاست اخیری که درخصوص تقویت صندوق توسعه بازار سرمایه توسط سازمان بورس به اجرا گذاشته شد و نیز توصیه وزیر اقتصاد به حقوقی ها برای تقویت منابع صندوق، به معنای دخالت دولت در بازار سرمایه است افزود: این موضوع از دو منظر قابل بررسی است، اولاً اینکه دولت هیچگونه منابعی وارد بازار سرمایه نکرده است، در واقع این سهامداران حقوقی بزرگ هستند که منابعشان در صندوق توسعه بازار سرمایه است و با ورود منابع جدید به این صندوق، به منافع بلندمدت فکر می کنند و قصدشان برقراری ثبات بلندمدت بازار سرمایه است تا اگر بازار در مقاطعی رفتارهای هیجانی داشت، این صندوق بتواند نقدشوندگی بازار سرمایه را تأمین کند و این رویکرد، به هیچ وجه مداخله دولت تلقی نمی شود، ضمن اینکه تأمین کنندگان منابع صندوق توسعه بازار سرمایه، همان سهامداران حقوقی بزرگ مانند بانک ها، بیمه ها و شرکتهای سرمایه گذاری هستند که برای حفظ ارزش دارایی های خود، منابع صندوق را به عنوان عاملی برای حفظ ثبات و نقدشوندگی بازار تقویت میکنند و البته علاوه بر بحث بازارگردانی و تقویت نقدشوندگی سهام، اهداف سودآوری و تأمین منافع ذینفعان را نیز مدنظر دارند. راه اندازی صندوق های تخصصی برای بازارگردانی سهام، در دستور کار صالح آبادی در تشریح نکته دوم درخصوص صندوق توسعه بازار سرمایه گفت: این صندوق از سال ۹۱ و با توجه به اینکه خلأ چنین نهادی برای تقویت نقدشوندگی بازار و جلوگیری از رفتارهای هیجانی احساس می شد راه اندازی گردید و موضوعی که اخیرا پیگیری شد تقویت منابع صندوق برای ایفای نقش بهتر و مؤثرتر، از جمله در زمینه بازارگردانی سهام در بازار بود، البته این برنامه وجود دارد که در کنار صندوق فعلی، صندوق های جدید تخصصی و با رویکرد بازارگردانی سهام صنایع مشخص راه اندازی شود که سهامداران عمده روی صنایع مختلف مدنظر خود، فعالیت بازارگردانی داشته باشند و به این ترتیب، شاهد فعالیت گسترده تر و حرفه ای تر صندوق های توسعه بازار سرمایه در بورس باشیم. وی با تأکید بر اینکه نه دولت و نه شخص وزیر اقتصاد به هیچ وجه مدنظرشان تزریق پول از منابع دولتی به بازار سرمایه نبوده است خاطر نشان کرد: اقدام اخیر در واقع هماهنگی خوبی بود که با سهامداران حقوقی بزرگ بازار در راستای تقویت منابع صندوق توسعه بازار سرمایه صورت گرفت. رییس سازمان بورس در عین حال خاطرنشان کرد: اصل موضوع حمایت دولت از سهامداران و تقویت بازار سرمایه در سایر کشورها نیز مدنظر دولت ها بوده و دولت ها، اغلب متناسب با شرایطی که بعضا در بازار سرمایه ممکن است به وجود بیاید، سیاست هایی را در راستای رفع نگرانی سهامداران و بهبود شرایط بازار اتخاذ می کنند، بنابراین نباید اینطور تصور شود که تحت هیـچ شرایطی، دولت اجازه ورود به بازار سرمایه و اعمال سیاست های حمایتـی در این بازار را ندارد. هدف صندوق، تقویت نقدشوندگی سهام است نه رشد شاخص دبیر شورای عالی بورس با بیان اینکه صندوق توسعه بازار سرمایه به هیچ وجه بدنبال مثبت نگه داشتن بازار بطور تصنعی نیست خاطر نشان کرد: بازارگردانی به معنی حمایت قیمتی از سهام نیست بلکه تقویت قابلیت نقدشوندگی سهام مبتنی بر ارزش ذاتی آنهاست، به این مفهوم که اگر قیمت سهمی بی دلیل و بدون پشتوانه منطقی، در حال افزایش است صندوق با عرضه آن سهم مانع افزایش قیمت شود و بالعکس، اگر سهمی بی دلیل زیر قیمت ارزش ذاتی در حال معامله است با تقویت جانب تقاضا بتواند سهم را در محدوده ارزش ذاتی کنترل کند، بدین ترتیب هم نقدشوندگی در بازار ایجاد می شود و هم از بروز نوسانات کاذب در بازار جلوگیری خواهد شـد. سخنگوی سازمان بورس تأکید کرد: خوشبختانه حجم و ارزش معاملات و کارایی بازار سرمایه آنقدر افزایش پیدا کرده است که اینگونه حمایت ها، اساسا نمی تواند منجر به تغییر کاذب در بازار شود، به علاوه هر سهم ارزش ذاتی مشخص خود را دارد و نیروی عرضه و تقاضا در بازار تعیین کننده قیمت سهام هستند، بنابراین نوع ورود صندوق به بازار قطعا با این هدف نیست که هر روز، شاخص را بالا و پایین ببرد و تغییر کاذب در قیمت سهام ایجاد کند. اطمینان بخشی به بازار و کاهش ریسک سیستماتیک، دو اولویت کلیدی وی با بیان اینکه امروز در بسیاری از بورس های بزرگ دنیا، مثل بورس نیویورک سازوکار بازارگردانی سهام حاکم است افزود: اگر در این بورس ها بازارگردانی صورت میگیرد اصلا به این معنا نیست که با عملیات بازارگردانی بورس لزوما مثبت می شود، چراکه مثبت شدن بازار به متغیرهای بنیادی شرکت ها، سودآوری شرکت ها و شرایط واقعی اقتصاد برمی گردد و این مجموعه عوامل، قیمت ها را در بازار سرمایه تعیین می کند، بنابراین عملکرد صندوق توسعه بازار را نیز باید در راستای این کارکرد، مدنظر قرار داد. رییس سازمان بورس با بیان اینکه تقویت صندوق، به معنی مشارکت فعالانه سهامداران حقوقی بزرگ و عمده است، درباره دیگر مزایای این صندوق گفت: با تشکیل این صندوق به توسعه بازار سرمایه و جلب اطمینان بیشتر مردم برای ورود به بازار کمک می شود، چرا که فعالیت این صندوق منجر به جلوگیری از بروز بحران های ناشی از خروج سرمایه بخاطر نوسانات شدید در بازار شده و با تقویت ثبات در بازار سرمایه، افزایش اعتماد سرمایه گذاران خرد به بازار سرمایه و کاهش ریسک سیستماتیک بازار را بدنبال خواهـد داشت. بازارگردانی سهام، یک الزام با چندین محدودیت صالح آبادی صندوق توسعه بازار سرمایه را یک نهاد مالی دانست و در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه بازارگردانی سهام، یکی از کارکردهای اصلی صندوق است، چرا بطور مشخص تاکنون بازارگردان رسمی در بازار سرمایه ایران فعالیت نداشته است، گفت: از آنجایی که شرکت هایی که در سال های گذشته واگذار شدند، بیشتر شرکت های دولتی بودند، دولت نمی توانست بازارگردان این شرکت ها باشد، ضمن اینکه این شرکت ها سهامدار عمده هم نداشتند تا وظیفه بازارگردانی را برعهده بگیرد، بنابراین وجود بازارگردان رسمی برای اغلب سهام طی سال های اخیر عملا امکان پذیر نبود، به علاوه تعداد زیادی از شرکت ها نیز در قالب سبد سهام عدالت واگذار شده اند که منابع مالی لازم برای بازارگردانی این گروه از سهام، عملا وجود ندارد، بنابراین اگرچه حالت مطلوب این است که شرکت ها از دولت به یک بخش غیردولتی و خصوصی واگذار شوند تا سهامدار عمده بازارگردانی سهام را به عهده بگیرد؛ اما در شرایط فعلی و با توجه به توضیحات ارائه شده، فعالیت اینگونه صندوق ها در نقش بازارگردان می تواند ضمن پر کردن این خلأ، آرامش و اطمینان را در بازار و بین سهامداران ایجاد کنـد. صندوق توسعه بازار سرمایه، نهادی برای همه ذینفعان رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره چگونگی تقویت منابع مالی صندوق و تزریق این نقدینگی به بازار سرمایه گفت: قطعا منابع مالی صندوق به یکباره وارد بازار نخواهد شد، بلکه این منابع بصورت مستمر تقویت شده و در یک افق زمانی بلندمدت و متناسب با شرایط بازار، وارد بورس خواهد شد، زیرا صرفا برقراری ثبات کوتاه مدت در بازار مدنظر نیست و بازار سرمایه باید در بازه زمانی بلندمدت، با ثبات باشد. صالح آبادی با بیان اینکه منافع مشارکت در این صندوق، به خود نهادهای حاضر در آن برمی گردد گفت: رویکرد این صندوق، خرید واحدهای صندوق سرمایه گذاری (یونیت) با دید سرمایه گذاری بلندمدت است که علاوه بر ایجاد ثبات در بازار سرمایه، سهامداران صندوق را نیز از سودهای بازار منتفع میکند، بنابراین این مشارکت حقوقی ها در این صندوق، به هیچ وجه در تعارض با اهداف سودآوری آنها نخواهد بود. وی در پایان، درباره معیار ارزیابی موفقیت عملکرد صندوق توسعه بازار سرمایه خاطرنشان کرد: میزان موفقیت صندوق را نباید در لابه لای آمار و ارقام های خرید و فروش صندوق جستجو کرد، چون این صندوق مانند یک صندوق سرمایه گذرای دیگر در حال فعالیت است و بهترین ملاک برای ارزیابی این صندوق این است که در بازار شاهد نقدشوندگی سهام و ثبات نسبی باشیـم.