یار دبستانی فقط یک ترانه نیست

سرویس فرهنگی « فردا »: وقتی نام جمشید جم به زبان می‌آید همه ناخودآگاه به یاد ترانه یار دبستانی می‌افتند. جم با خواندن این ترانه توانست به محبوبیت زیادی دست پیدا کند.

گرچه خودش نیز در روزهای اول ضبط هرگز فکر نمی کرد ترانه یار دبستانی بتواند تا این میزان با استقبال رو به رو شود، اما این ترانه نه تنها با نسل دوره انقلاب ارتباط برقرار کرد، بلکه نسل های دوم، سوم و چهارم بعد از انقلاب هم جم را با این ترانه می شناسند. او قبل و بعد از اجرای ترانه یار دبستانی ترانه های دیگری هم اجرا کرد، اما هیچ کدام به محبوبیت و ماندگاری آن نرسید. جمشید جم سال 57 وارد رادیو شد و به عنوان کارشناس ـ مجری، تهیه کننده و پژوهشگر موسیقی، برنامه های متنوعی را تا به امروز تولید کرده و همچنان به فعالیتش در این رسانه ادامه داده است. او علاقه مند است یک روز شرایط فعالیت تولید یک برنامه خوب موسیقی در تلویزیون برایش فراهم شود. با او درباره موسیقی و برنامه سازی در رادیو به گفت وگو نشستیم.

شما با ترانه یار دبستانی مطرح و شناخته شدید، اما چرا کارتان با این ترانه شروع و با همین ترانه هم تمام شد. چرا جمشید جم فقط با این آهنگ خلاصه شد؟

قبل از پاسخ دادن به سوال شما باید مقدمه ای بگویم. من کارهای زیادی انجام داده ام، اما روی یار دبستانی بیشتر متمرکز شدم. در ابتدا اصلا فکر نمی کردیم این کار به این شکل مورد توجه و استقبال واقع شده و ماندگار شود. در ابتدا من بیشتر موسیقی فیلم کار می کردم، برای این که معتقد بودم برای متن و موضوعی که می خوانم، حداقل یک دلیل دارم و آن مربوط به داستانی است که در یک فیلم وجود دارد.

وقتی آدم جوان است دلش می خواهد دیگران راجع به کارهایش نظر بدهند، بویژه در دوستی های آن روزها چنین چیزی بیشتر باب بود. شاید هیچ خواننده ای نتواند به تنظیم کننده یا آهنگساز بگوید این کار را بکن، این ساز را بیاور یا تمام کن، اما ما این کارها را می کردیم.

من خیلی قبل تر از انقلاب فعالیت در زمینه موسیقی را شروع کرده بودم، ولی هیچ وقت ترانه ای به دلم نمی نشست که آن را بخوانم. از سال 56 به بعد بخصوص چند ماه قبل از انقلاب که اوج حرکت های انقلابی بود، دغدغه و راه و روش ما چیز دیگری شد.

در دوران حکومت نظامی، ترانه ای را برای سریال «تلاش» خواندم که بیانگر کار، کوشش و زحمات مردم، کارمندان و... بود. اسم این اثر «سهم ما». شعرش از حسن فرازمند بود که شاعر توانایی است و اکنون در روزنامه اطلاعات کار می کند و ما تقریبا از نوجوانی با هم دوست بودیم. حسن فرازمند هم مانند منصور تهرانی یکی از یاران دبستانی من است.

پس از این که چند قسمت از سریال تلاش پخش شد، حکومت نظامی جلوی پخش موسیقی سریال را گرفت. اگر درست به یاد داشته باشم در شعرش می گفت «سهم ما از همه دنیا غم و اندوهه، چرا؟ بار زندگی رو دوشا مثل یک کوهه، چرا؟ همه هستی من و تو چرا باید که بسوزه، چرا جرم بی گناهی لبا رو باید بدوزه؟» و الی آخر. به هر حال آنها از این شعر و ترانه خوششان نیامد و جلوی پخشش را گرفتند و روزنامه اطلاعات آن روز، یادداشتی منتشر کرد با این عنوان که یک خواننده جوان به نام جمشید جم ترانه ای خوانده که صدایش از تلویزیون و از این سریال حذف شده است. اگر اشتباه نکنم بین ششم تا یازدهم آبان بود که این اتفاق افتاد. پیش از پیروزی انقلاب کارهای دیگری هم خواندم و همیشه کارهایی به دلم می نشست که متن و موضوع آن جذاب و پر معنا بود.

سیزدهم آبان 57 در دانشگاه بودم که مردم را به رگبار بستند، در همین زمین چمن دانشگاه که امروز مقر نماز جمعه است. تا این که منصور تهرانی، دوست هنرمندم به من پیشنهاد داد ترانه یار دبستانی را بخوانم. با توجه به این که در کوران انقلاب بودیم، برای ما هم اجرای این آهنگ و خواندن ترانه یار دبستانی مهم بود. ما در سال 1332 سه یار دبستانی در دانشگاه داشتیم.

در سال 1332 سه نفر که در اتفاقات 16 آذر در دانشگاه به شهادت رسیده بودند، من از آقای شریعتی در مورد آنها پرس وجو کردم و ایشان گفتند آنها بر خلاف شایعات رایج نه تنها چریک نبودند که در واقع سه شهید مسلمان بودند. به هر حال مبدا سه یار دبستانی برای من از آنجا بود؛ مهدی شریعت رضوی، احمد قندچی و مصطفی بزرگ نیا که بعدها متوجه شدم یکی از آنها برادر خانم دکتر شریعتی بوده است.

یار دبستانی فقط یک ترانه نیست و من فقط نخواستم یک کاری را خوانده باشم، بلکه با تمام وجودم آن را اجرا کردم. به هر حال من آن را با جان و دل خواندم و روی همین هم متمرکز شدم، چون برایم تاریخچه داشت. واقعا هم فکر نمی کردیم خیلی زود بگیرد و بر سر زبان ها بیفتد.

فکر می کنم در همان اوایل انقلاب بود که شما به رادیو رفتید؟

21 بهمن 57 با کمک نیروی هوایی به رادیو رفتیم و رادیو را گرفتیم. از آنجا که دغدغه ام موسیقی و عشقم رادیو بود، در آنجا ماندم تا به امروز که 35 سال از آن زمان گذشته است، کارم را در رادیو ادامه داده ام. آن روزها وقتی از رادیو به پارک دانشجو می آمدم و از آنجا تا میدان انقلاب قدم می زدم، می دیدم دکه ها و میزهایی که در پیاده روها گذاشته بودند و روی هر کدام دو باند ضبط گذاشته و نوار می فروختند، ترانه یار دبستانی پخش می شود. کسی مرا نمی شناخت و نمی دانست من خواننده این اثر هستم.خیلی خوشحال بودم و دلم می خواست فریاد بزنم این صدایی که می شنوید صدای من است.

آن استقبال و حرکت در پنج، شش سال اول خاطره و سپس جنگ شروع شد و من هر رزمنده، مقام، مسئول، همراه و همکاری را می دیدم که چقدر سریع با این کار خو می گیرد و وقتی می فهمیدند خواننده این کار من هستم، همدیگر را در آغوش می گرفتیم.

به غیر از یار دبستانی کارهای زیادی را هم قبل و هم بعد از آن خواندم. یکسری موسیقی فیلم کار کردم، ترانه فیلم «بازرس ویژه» را بعد از انقلاب خواندم که مضمون آن درباره امام حسین(ع) است. ریتم آن ترانه هم مثل یار دبستانی بوده و منصور تهرانی آن را تنظیم کرده است، ولی استقبال از یار دبستانی به گونه ای دیگر بود. همچنین نادر گلچین که از دوستانم است در آن زمان شرکت تولید و تکثیر نوار داشت، یک کاست منتشر کرد که در آن کاست هم من برای مولا علی(ع) یک کار با ارکستر بزرگ خواندم. این کاست شامل شش، هفت کار از نادر گلچین و یک کار از من بود.

همچنین یک کاست برای پیروزی رزمندگان در جبهه ها خواندم و خیلی جالب است بدانید وقتی پیشنهاد این کار به من داده شد، گفتم آن را به صورت رایگان و به خاطر دلم انجام می دهم زیرا برای قهرمانی رزمنده ها و شهدا بود. نام آن کاست پیروزی و شامل ده آهنگ بود.

هنرمند همه کارهایش را مثل بچه خودش می داند و به همه کارهایش اهمیت می دهد، ولی چرا هر وقت نام جمشید جم می آید فقط یار دبستانی مطرح می شود و نامی از دیگر ترانه های او به میان نمی آید.

چون یار دبستانی خاطره شد. اگر این ترانه را برای کسی که آن را تا به حال نشنیده پخش کنید، سریع با آن ارتباط برقرار می کند.

من گمان می کنم به خاطر خون هایی بوده که در آن زمان ریخته شده و من به عشق آنها خواندم؛ آنهایی که جانشان را برای ما فدا کردند و هر کس در هر سنی آن را می شنید، برایش خاطره می شد و ناخودآگاه به من مسئولیتی می داد که روی بقیه کارهایم سرمایه گذاری نکنم، یعنی حتی خیلی جاها نمی گفتم این کارها مال من است. مثلا من آهنگ نوایی را با ارکستر بزرگ اجرا کردم که شاید خیلی جلوتر از خیلی از عزیزانی است که این ترانه خراسانی را خواندند، اما شاید یکی دو بار پخش شد.

در این مدت فقط دعوت های دانشگاه ها را پذیرفتم و رفتم ترانه یار دبستانی را خواندم، زیرا خودم از آن خاطره داشتم. خوشبختانه نسل سوم هم همراه این ترانه شد و امروز هم می بینم نسل چهارم هم این ترانه را گوش می دهد و آن را زمزمه می کند.

زمانی که این ترانه را می خواندید، آیا فکر می کردید این ترانه آنقدر ماندگار شود که حتی نسل دوم، سوم و چهارم این ترانه را با خود زمزمه کنند و بشناسند؟

خیر، زمانی که من این ترانه را در استودیو خواندم همه شوکه شدیم. استقبال هم که بی نظیر بود. این اتفاق در روزگاری افتاد که ما هنوز نمی دانستیم خط مشی موسیقی بعد از انقلاب چگونه خواهد بود، اما یار دبستانی جزو اولین هایی بود که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان ترانه مجوزدار اجازه پخشش را داد.

چطور شد که به رادیو رسیدید؟ آیا دغدغه تان پیوند موسیقی با رادیو بود؟

من در رشته موسیقی تحصیل می کردم و کارم موسیقی و خوانندگی بود. به هر حال هر کسی برای خودش یک خاستگاه ذهنی دارد و چیزهایی را در گنجه ذهنش نگه می دارد و بایگانی می کرده و یک دورنمایی برای خودش تصویر می کند. من هم رادیو برایم یک تصویر ذهنی بود و به محض این که 21 بهمن 57 با کمک مردم و نیروی هوایی وارد رادیو شدیم، مثل این بود که به سرمنشا​ رودخانه رسیده ام. در واقع به جایی رسیده بودم که همیشه آرزویم بود. با خود فکر می کردم آیا ممکن است کارهایی که خوانده ام از این جعبه جادویی پخش شود؟ بعد دیدم خودم در آنجا هستم، به همین دلیل همچنان و حتی امروز هم با روی خوش از کسانی که وارد می شوند و اول راه هستند و نیاز به کمک و مشورت دارند، استقبال می کنم و همان برخوردی را می کنم که خودم آرزویم بود که در آن روزگار اینگونه با من برخورد شود.

هر کاری از دستم بربیاید برای جوانان انجام می دهم و همیشه از خدا خواسته ام این روی خوش را از من نگیرد و آن را جزو سرمایه های خودم می دانم. من، عشق و همه چیزم را در رادیو می دیدم، الان 35 سال از آن تاریخ گذشته، ولی گمان می کنم تازه یک ماه است وارد رادیو شده ام و لذت می برم در کنار جوان ها کار می کنم و همچنان هم این موقعیت ادامه دارد. اگر برنامه ای می سازم حتما در کنارم تعداد زیادی از جوانان هستند. هم از آنها انرژی می گیرم و هم تجربه ام را به آنها منتقل می کنم.

با توجه به این که به شکل تجربی وارد عرصه تهیه کنندگی رادیو شدید، این مساله برایتان دشوار نبود؟

گرچه من تجربه کار در رادیو را نداشتم، اما صدابرداری را می دانستم، کارم موسیقی بود و خوانندگی دغدغه دیگرم بود و رادیو هم آمیخته ای از اینهاست. در آن روزگار ما انگیزه داشتیم. بنابراین وقتی وارد رادیو شدم، نکات کلیدی اولیه را می دانستیم و با حرکات جهشی پیشرفت کردیم. جامعه و مردم، قدرتی به ما داده بودند که سریع به کار مسلط شدیم، گویا مدت هاست به این کار مشغول بوده ایم.

در بدو ورود، من به عنوان نویسنده، سردبیر و تهیه کننده آغاز به کارکردم. البته با احترام به پیشکسوتانی که جلوتر از ما بودند، باید بگویم ما سریع خودمان را به آنها رساندیم و همیشه هم با احترام از آنها آموختیم. امروز هم توقع دارم همه کسانی که وارد این عرصه می شوند، احترام به کسی را که حتی یک ماه از آنها جلوتر است، فراموش نکنند. چون اگر احترام بگذارند فردا دیگران به خودشان احترام خواهند گذاشت.

ما سعی کردیم از تجربه دیگران استفاده کنیم و امروز هم من تجربه هایم را به جوانانی که اطرافم هستند یا با من کار می کنند، منتقل می کنم. ما در آن زمان خیلی سریع کار را یاد گرفتیم و البته مدتی بعد دوره های فشرده ای را نیز دیدیم که از لحاظ علمی هم کار را یاد بگیریم، اما به یاد دارم با وجود گذراندن این دوره ها باز به خودم اجازه نمی دادم آن زمان پشت نوار برنامه ها بنویسم تهیه کننده جمشید جم. به دلیل این که برای پیشکسوتان احترام زیادی قائل بودم. در مجموع من قدم به قدم جلو آمدم و با حفظ احترام به پیشینیان و امانتداری، کار رادیو را تا به امروز ادامه دادم.

اکنون دیگر این بحث احترام به پیشکسوت در میان جوانان خیلی کمرنگ شده است. فکر می کنید چرا چنین اتفاقی افتاده است؟

ادب، احترام و نزاکت بالاترین سرمایه است و اگر حرمت رعایت نشود، خیلی چیزها از بین می رود. امروزه یکی از مهم ترین چیزها که باید دغدغه مان باشد، احترام به پیشکسوتان، بزرگ ترها و آثار دیگران است. امروز خوانندگانی که تازه وارد این عرصه می شوند و تازه کار هستند به اندازه چند آهنگ، حتی یک آلبوم و به مدت حداکثر یک سال بهتر است از دیگران حتی تقلید کنند، اما پس از آن باید راه خودشان را پیدا کنند و ضمن احترام به آثاری که از آنها استفاده یا برداشت می کنند، راه و روش خودشان را بروند. متاسفانه این نکته در نسل امروز کمتر دیده می شود. ضمن این که من نسل امروز را خیلی توانمندتر از خودمان در آن دوره می بینم، چون ما پیشینه خوبی نداشتیم که از آن استفاده کنیم، اما امروزی ها نمونه های خیلی خوبی دارند که می توانند از آنها بهره ببرند و با احترام به پیشکسوت ها جلو بروند.

با توجه به این احترامی که برای همکاران پیشکسوت در رادیو و در عرصه موسیقی قائلید، چقدر برای شنونده های رادیو احترام قائل هستید؟

معتقدم مخاطبان ما در رادیو ولی نعمتان ما هستند. اگر من حس کنم یک شنونده از برنامه ام ناراحت شده و دیگر شنونده آن برنامه نیست، آن را یک ضربه بزرگ می بینم. به همین دلیل در این 35 سال مخاطبان من جزو خانواده من شده اند.

با توجه به این که امروزه ابزارهایی مانند پیامک و ضبط صدا در اختیارمان هست، امکان ارتباط نزدیک تر با مخاطب و حضور مردم در برنامه ها خیلی بیشتر است، قبل از این که برنامه به پایان برسد حتما از دستیارانم یا از هماهنگی برنامه می پرسم تلفن پخش نشده ای باقی مانده است؟ یا پیامی هست که خوانده نشده باشد؟ و اگر برنامه به صورت سلسله وار ادامه داشته باشد، حتما برای روز بعد می گذارم. برای همه شنوندگانی که با برنامه تماس می گیرند یا پیامک می فرستند فوق العاده احترام قائل هستم، زیرا این کار نشان دهنده میزان توجه و علاقه این افراد بوده و این توجه و علاقه قابل قدردانی و ستایش است. آنها که برای ارتباط با ما وقت می گذارند، بخش مهمی از برنامه ما هستند و ما باید با احترام از آنها یاد کنیم. معتقدم اگربرنامه شنونده و بیننده زیادی نداشته باشد، لطمه بزرگی به آن برنامه وارد می شود و زود سقوط خواهد کرد.

شما الان برنامه های مختلفی دارید و یکی از آنها آوای نیمه شب است که اختصاص به پخش ترانه های مختلف دارد. برای این که این برنامه به روزمرگی نیفتد از چه راهکارهایی استفاده می کنید؟

من آنچه تجربه کرده ام ​در برنامه اجرا می کنم و تجاربم به من می گوید اگر شنونده ای حضور داشته باشد و در برنامه ای دخالت کند، آن برنامه ماندنی می شود. شنونده ای که ساعت 2 تا 3 بامداد به این برنامه رادیو تهران گوش می کند، برای من خیلی عزیز بوده و به نظرم این حضور واقعا مهم تر از حضور خودم در آن برنامه است.

سعی کردم آنچه را به عنوان اندوخته نزد خود نگه داشته ام عرضه کنم؛ یعنی چیزهایی را که یاد گرفته ام به مخاطبان ارائه کنم به همین دلیل آنچه را فرا گرفته ام با شنوندگان مرور می کنیم، اطلاعات موسیقایی به هم می دهیم و کار به جایی می رسد که شنوندگان هم شروع می کنند به کنکاش کردن. رد و بدل کردن اطلاعات میان ما و شنوندگان باعث نگهداشتن شنونده می شود.

من می خواهم حساسیت گوش ها و سلیقه مان را بالا ببریم. در این برنامه با کمک سایر همکارانم، کسانی مانند دستیار جوان و فعالم بشیر جعفری نیا، صادق شایان، آرمین محمدتقی نژاد، یاسر کتاییان و گویندگانم مهدی مجنونی که از ادبیات خاص خودش استفاده می کند و محمدرضا علی اکبری که یک هفته در میان مسئولیت گویندگی را به عهده دارد و سایر دوستانم بهترین برنامه را به مردم عرضه کنم.

رویکرد جدیدی که در رادیو تهران طی یک سال گذشته حاکم بوده، موجب شده تعداد پیامک ها افزایش یابد. به همین دلیل دچار روزمر گی نمی شویم ضمن این که هر چیزی را که پخش می کنیم، مسئول هماهنگی برنامه یادداشت می کند، مگر چیزهایی را که جزو تاریخ موسیقی یا هنرهایی است که از نظر موسیقایی مجبوریم آنها را بارها پخش کنیم. مثلا ترانه الهه ناز که آقای بنان از پیشقراولان موسیقی، آن را خوانده است​ یا برنامه های گل ها را تا جایی که زمان برنامه اجازه دهد پخش می کنیم، تکنوازی داریم، قطعات موسیقی پخش می کنیم و از شنوندگان می خواهیم به ما بگویند صدای چه سازهایی را می شنوند، زیرا در گروه نوازی خیلی سخت است شما بتوانید صدای یک ساز را تشخیص داده و از بقیه جدا کنید، ولی شنوندگان ما امروزه این توانایی را دارند.

این خدمت بزرگی بوده که رادیو تهران انجام داده و من واقعا سپاسگزارم از مدیریت این رادیو که اجازه داد این طراحی ادامه پیدا کند و مردم در برنامه مشارکت زیادی داشته باشند. حضور مردم موجب تداوم و استحکام یک برنامه می شود و از سویی توقع آنها نیز از برنامه های دیگر بالا می رود. شنونده وقتی برنامه را از آن خودش بداند در هر شرایطی آن را گوش می کند.

با توجه به این که شما برنامه های مختلف موسیقی را در رادیو تولید کرده اید، آیا هیچ وقت علاقه مند نشده اید به تلویزیون بروید؟

خیلی دوست داشتم به تلویزیون بروم، اما به هر حال در رادیو ماندم و فقط هر وقت از من دعوت کردند تا در برنامه ای شرکت کنم، به تلویزیون رفتم و وقتی هم من را دعوت کردند، گفتم من نمی آیم که فقط یار دبستانی را اجرا کنم، حتما باید درباره موسیقی حرف بزنم و در هر برنامه ای که حضور یافتم اطلاعاتی راجع به موسیقی ـ که فکر می کردم به نفع مردم است ـ ارائه داده ام.

موسیقی سرمایه بزرگی است که باید آن را حفظ کنیم.پنج، شش سالی است مشغول پژوهش هستم درباره تاریخ موسیقی و اعتقاد و یقین دارم اکثر تاریخ های موسیقی موجود دارای اشتباهاتی است و غلط های زیادی دارد. در این کتاب ها مرتب ما را وابسته به دیگران نشان داده اند، در صورتی که همه آنها موسیقی شان را از ما گرفته اند. البته موسیقی ملل مد نظرم نیست، موسیقی ایرانی و همین دستگاه و مایه آوازی که الان داریم.

تاریخ ما خیلی قطورتر از تاریخ مکتوب هفت هزار ساله مان است. تاریخ موسیقی ما خیلی بیش از اینهاست. به همین دلیل من خیلی دلم می خواست که بتوانم برنامه ای در تلویزیون داشته باشم و این اطلاعات را به مردم ارائه کنم. به نظرم در یک برنامه موسیقی هر خواننده ای فقط نباید بیاید بایستد و بخواند، باید اطلاعاتی بدهد، حداقل در مورد آنچه خوانده توضیحاتی بدهد.

متاسفانه این نکته به درستی جا نیفتاده که ما بیاییم اطلاعات را به درستی بین مردم تقسیم کنیم، در مورد هر اثر مردم فقط اسم اثر و نام خواننده اش را می دانند؛ این که چه کسی ساخته، چه کسی شعرش را گفته؟ چه کسی تنظیمش را انجام داده حرفی به میان آورده نمی شود. من در برنامه سورها و نامه ها سعی می کردم اطلاعات دقیقی به مخاطب بدهم. به همین دلیل پخش این برنامه ده سال ادامه پیدا کرد. الان هم در تلویزیون برنامه موسیقایی پخش می شود، اما من به این برنامه ها اعتقادی ندارم. من می گویم باید اطلاعات دقیق به مردم داد. ما موسیقی پاک و سالم و منزهی داریم که از آن به درستی استفاده نشده است. انواع و اقسام موسیقی که داریم شما را به تفکر وا می دارد. شما را به معبود و عشق به معبود بیشتر نزدیک می کند و از آن راه می توانید خدا را بهتر بشناسید.

پس چرا بعد از گذشت این همه سال تجربه، این آرزو را محقق نمی کنید؟

چون در این سال ها در رادیو متمرکز بودم و امروز هم دیگر جزو پیران رادیو هستم، همیشه منتظر بودم دیگران این پیشنهاد را بدهند. در تلویزیون هم هنرمند زیاد داریم، هر کس هم که می آید گروهی را در کنار خودش دارد. اگر خواننده ای که به یک برنامه تلویزیونی می آید، بگوید این ترانه را چگونه خوانده، شعرش چگونه انتخاب شده، چه کسی آهنگش را ساخته و چه نوازندگانی در ساخت آن سهیم بوده اند، طبیعتا برای مردم جذاب می شود. وقتی اطلاعاتی را ارائه دهند که عام است و به درد مردم می خورد آن گاه آن برنامه تلویزیونی، موسیقایی شنیدنی و دیدنی می شود. ما آنجایی موفق هستیم که مردم حضور داشته باشند و چیزی را به آنها بدهیم که نیاز دارند. من واقعا دلم می خواهد یک برنامه خوب و شنیدنی درباره موسیقی برای تلویزیون بسازم.

ما در رادیو با موسیقی می توانیم مردم را نگه داریم. بنابراین در تلویزیون از ترفندهایی می توانیم استفاده کنیم که مردم علاقه مند به موسیقی جذب شوند. در تمام خانه ها می بینید مردم در حین کارهای روزمره شان گاهی ترانه ای را زمزمه می کنند، مردم ما مردم خوش صدایی هستند. وقتی کسی نماز می خواند اگر اندکی صوت موسیقایی در خواندنش باشد، می گوییم چقدر زیبا و ملکوتی می خواند. اذان که پخش می شود سوای قواعد تجوید و مذهبی اش، آن اذانی شنیدنش برای شما لذتبخش تر است که رنگ و بوی موسیقی دارد.

کسی که نماز را با صدای بلند می خواند، اگر موسیقی می داند یا لحنش موسیقایی است شما را جذب می کند. ما به چنین چیزهایی نیاز داریم، نه این که فقط چند آهنگ پخش کنیم برای این که برنامه مان پر شود. بویژه در تلویزیون می توانیم از این راه وارد شویم و یک موسیقی سالم را معرفی کنیم.

امروزه اگر ما نغمه های ایرانی را که در موسیقی محلی مان فراوان است، برداریم با ارکسترهای بزرگ به بیرون مرزها ببریم، به معرفی موسیقی کشورمان کمک بزرگی کرده ایم. اکثر کشورها موسیقی شان را از ما گرفته اند، اما موسیقی ما را نمی شناسند، به این دلیل که به درستی عرضه نشده است.

آیا طی این سال ها که به عنوان تهیه کننده، نویسنده، پژوهشگر موسیقی، سردبیر و... فعالیت کردید، به آنچه می خواستید رسیده اید؟

من سوای آرزوی بهترین ها برای فرزندان، خانواده و دوستانم، واقعا هر چه را که خواسته ام خداوند بزرگ به من عطا کرده است. یعنی من وقتی وارد عرصه موسیقی شدم، نزد خیلی از بزرگان از دو ماه تا ده سال دوره دیدم و چیزهایی را آموختم که بسیاری از این افراد الان فقط نام شان در کتاب ها باقی مانده است، همیشه حسرت این را داشتم که خدایا می شود یک بار صدای من از رادیو پخش شود؟ یک بار نام من گفته شود؟ همیشه دلم می خواست دست بیندازم به آن بالا و قله را بگیرم که گرفتم.

از این بابت خیلی خدا را شکر می کنم و وقتی به آن روزگاران برمی گردم و یار دبستانی را می خوانم و آن روزها را به یاد می آورم، هنوز دستم می لرزد و با خودم فکر می کنم به آن حال و هوا، آن روح و آن روزگار و مردم بسیار فهیمی که داریم.

من به آنچه دلم می خواست رسیدم. همیشه تاکیدم بر این است که «یار دبستانی من، با من و همراه منی، چوب الف بر سر ما، بغض من و آه منی، حک شده اسم من و تو، رو تن این تخته سیاه، ترکه بیداد و ستم، مونده هنوز رو تن ما» و آنجا هم باز معتقدم و می گویم اگر ما دردی هم داریم «کی می تونه جز من و تو، درد ما رو چاره کنه؟ یار دبستانی من...» من این را همیشه در زندگی ام می بینم و به آن اعتقاد دارم و واقعا دلم می خواهد سرلوحه کارها و حرکت هایم قرار دهم و به همین دلیل همیشه خدا را شکر می کنم به آنچه دلم می خواست رسیدم و آرزو می کنم همیشه سر پا و سر حال و سلامت باشم، با افتخار به این که در کنار مردم عزیزم هستم.

توصیه های خواننده یار دبستانی به جوانان

جمشید جم، تجارب زیادی در موسیقی و برنامه سازی دارد و وقتی پای صحبت هایش می نشینیم، متوجه قلب رئوف و مهربان او می شویم. او معتقد است اگر ما در کنار هویت ملی، هویت دینی نداشته باشیم، چیزی کم داریم. وقتی حرف از مطالعه می شود، او اعتقاد دارد که متاسفانه کمی در مطالعه تنبل هستیم. او علاقه مند است اگر جوانان دغدغه موسیقی دارند، اگر می خواهند به ایرانی بودنشان ببالند، حداقل باید شاهنامه فردوسی را یک بار بخوانند، زیرا معتقد است تاریخ موسیقی را در شاهنامه می توانیم پیدا کنیم. هر برگی از شاهنامه، برگی از تاریخ موسیقی ماست. او می گوید درست است می گویند شاهنامه افسانه است، اما شاهنامه برگرفته از داشته های سینه به سینه اجداد ماست که فردوسی آن را ترسیم کرده است. او به جوانان توصیه می کند پنج گنج نظامی را بخوانند و ببینند ما چه اندوخته غنی داریم.

جم می گوید اگر جوانان می خواهند نواختن سازی را یاد بگیرند، اگر می خواهند صدایشان را پرورش دهند، به صورت صحیح و علمی این کار را انجام دهند، نه به این منظور که حتما خواننده شوند، حتی اگر می خواهند یک قاری خوب بشوند، حتی اگر می خواهند نمازی که برای دل خودشان می خوانند با صوت زیبایی بخوانند، در کلاس هایی شرکت کنند که استادان دلسوزی داشته باشد و درونی و با عشق آن را بیاموزند. آن گاه چه برای مقاصد دینی و چه دنیایی، بخوبی می توانند حضور پیدا کنند. بنابراین علاقه مندان به موسیقی آن را به درستی بیاموزند و این درست آموختن مستلزم این است که بیشتر به سمت و سوی مطالعه بروند و اطلاعات بیشتری کسب کنند.

منبع: جام جم آنلاین