تئاتري‌هادر جزر و مد سختي
امسال شايد براي برخي از حوزه‌هاي هنري سال خوبي بوده و حداقل مشكلات را داشتند اما براي تئاتري‌ها سال سخت به حساب مي‌آيد. هر چند كه همه هنرمندان اذعان دارند تغيير در مديريت دولت برايشان اميدواري را به ارمغان آورده است و اين اميدواري در تئاتري‌ها نيز ديده مي‌شود. با اين حال اكثر هنرمندان تئاتر معتقدند كه سال 92، براي تئاتري‌ها سالي همراه با فراز و نشيب‌هاي فراوان بوده، مهم‌ترين چالش اين ماه‌هاي گروههاي نمايشي عدم پرداخت دستمزدها و نبود بودجه است. بودجه‌اي كه حتي مديران نيز تلاش فراواني براي گرفتنش كردند اما به نظر مي‌رسد هنوز تئاتر و هنر نمايش در سطح كلان‌تر و از سوي مسئولان فرهنگي به عنوان يكي از اولويت‌هاي هنري پذيرفته نشده تا برايش فكري كنند و تئاتر نيز جز دغدغه‌هاي اوليه آنان باشد. بسياري از كارگردانان،نمايشنامه‌نويسان و بازيگران راه‌اندازي تماشاخانه‌هاي خصوصي در نيمه دوم سال توسط گروههاي جوان تئاتري، تغيير مديريت و برگزاري جشنواره‌هاي تئاتر را مهم‌ترين رويدادهاي خوش تئاتر 92 عنوان مي‌كنند و اميدوارند در سال آينده برخي مشكلات از گردونه تئاتر ايران خارج شود. رحمت اميني؛ نمايشنامه‌نويس و كارگردان به نظرم در سالي كه گذشت براي تئاتر اتفاق مهمي نيفتاد و تنها اتفاق خوب تغيير مديريت بوده، با اين حال قضاوت نمي‌كنم كه اين تغيير خوب بوده يا بد اما انتظاري كه در تعيين و نوع مديريت مي‌رفت، چيز ديگري بود. در تئاتر ايران بيشتر مديران تئاتري خود از هنرمندان حوزه نمايش بوده و دستي بر آتش داشتند و حالا نمي‌دانم انتصاب يك غيرتئاتري بر مديريت تئاتر ايران تا چه اندازه در رشد تئاتر موثر است اما در اين مدت كوتاه كه قضاوت نيز سخت است، اين مدير هنوز نتوانسته انتظارات را برآورده سازد.البته اميد همچنان در ميان هنرمندان وجود دارد. يكي ديگر از اتفاقات تئاتر طلبكار بودن بسياري از گروههاي نمايشي است كه با وجود روزهاي آخر اسفند هنوز هم كاري صورت نگرفته است. اميدوارم بخشي از انتظارات در نيمه اول 93 عملياتي شود. با اين حال حضور گروههاي جوان در عرصه اجراي نمايش و راه‌اندازاي تماشاخانه خصوصي مي‌تواند اتفاقات نويد بخش در سال 92 باشد.در حوزه هنري سازمان تبليغات نيز اتفاقات خوبي كه در تئاتر افتاد، برگزاري جشنواره سوره ماه بود كه تكليف اجراهاي عمومي مشخص شد و اين جشنواره توليد محور بود. حسين پارسايي؛ مدير اسبق مركز هنرهاي نمايشي و كارگردان از اتفاقات ناخوشايند، عزيزان و چهره‌هاي نمايشي بودند كه از دنيا رفتند، فقدان اين هنرمندان براي جامعه تئاتري تلخ بود. همچنين به‌طور طبيعي محدوديت‌هاي مالي كه در همه كشور و سطوح ديده شد و در حوزه نمايش نيز براي هنرمندان مشكل‌ساز شد و باعث سرخوردگي هنرمندان تئاتر شد، اميدوارم در سال آينده وضعيت بودجه بهتر شود. در اين ميان بودجه اندك ديرهنگام هم نتوانست متناسب با تقاضاي هنرمندان باشد. اين عدم حمايت بودجه‌اي برنامه‌هاي گروههاي نمايشي را به هم ريخت و گروه‌ها دچار بلاتكليفي در روزهاي پاياني سال شدند همت و تلاش خودجوش گروههاي نمايشي براي تاسيس تماشاخانه‌هاي خصوصي از رويدادهاي خوب سال 92 بود كه بالاخره اين ريسك بزرگ توسط گروههاي جوان انجام شد كه خودشان را از بخش دولتي جدا كردند و به نظرم اين نقطه آغازي براي استقلال گروههاي نمايشي است. البته نبايد اين نكته را ناديده گرفت كه گروه‌هي جوان نيز بدون پشتوانه دولت نمي‌توانند در عرصه تئاتر كاري كنند. از ديگر اتفاقات خوب تئاتري در سال 92 اجراهاي خوبي بود كه از گروههاي جوان روي صحنه آمد و اين نشان داد كه حرفي براي گفتن دارند.در سالي كه در روزهاي پاياني آن هستيم نمايش‌هاي خلاقانه‌اي كه كارگردانان آن اميد آينده هستند، اجرا شد. بايد بگويم با تمام كم‌وكاستي تئاتر در حال حركت است و اين حركت توسط هنرمندان صورت مي‌گيرد. سيروس همتي؛ نمايشنامه‌نويس و بازيگر و كارگردان چندين سال است كه حال تئاتر اصلا خوب نيست و اتفاق در خور تئاتري‌ها نيفتاده، يكي از مواردي كه هنرمندان منتظر آن هستند، اعمال قرارداد تيپ است، با تغيير دولت و راي هنرمندان به دولت اميد انتظار مي‌رفت در اين 9 ماه، قرارداد تيپ به مرحله اجرا درآيد و اين كار صورت نگرفت و همچنان مشكلات مادي براي هنرمندان وجود دارد. نمي‌دانم چه قانوني است كه شورايي كه مورد تاييد قرار گرفته اما در تغيير و تحولات يك مدير ديگر اين شورا ناديده گرفته مي‌شود. همچنين از ديگر مشكلات اين است كه به بهانه تئاتر خصوصي گويا بودجه تئاتر پايمال مي‌شود بار تمام هزينه‌ها به دوش هنرمندان گذاشته شده است. مخالف بحث خصوصي‌سازي تئاتر نيستم اما بحث اين است كه به اين بهانه، حمايتي صورت نمي‌گيرد، پس اين بودجه تئاتر صرف چه چيزي مي‌شود؟ هنرمند زماني كه اجرا دارد به جاي اينكه فكر كيفيت كارش باشد بايد به تعداد تماشاگران و فروش فكر كند، بايد تراكت دست بگيرد و بروشور پخش كند. پس نقش بودجه تئاتر در اين ميان چيست؟ مسئله ديگر مديريت تئاتر است، معتقدم بدترين اتفاق عدم سابقه تئاتري در پرونده حسين طاهري مدير مركز باشد و حالا هم كه ايشان يك تئاتري نيست اميدوارم حداقل مشاوران خوبي داشته باشد. اتابك نادري؛ مدير مجموعه تئاترشهر و بازيگر نگاه ويژه وزير به مقوله بازسازي تئاترشهر و شروع بازسازي مي‌تواند بهترين اتفاق باشد. همچنين اجراي نمايش‌هاي موفق در تئاتر شهر نيز از اتفاقات خوب اين سال بود. با توجه به ميانگين تماشاگران در مقايسه سال 91، اجراهاي امسال رضايت‌بخش بوده، افتتاح تالارهاي نمايشي از ديگر مشكلات اين سال‌هاي تئاتر است كه اميدواريم در سال آينده عملياتي شود. مجموعه تئاتر شهر مانند تعداد واگن است كه نمي‌تواند پذيراي مسافران زياد باشد.اميدوارم در سال 93 تمامي بدنه دولت به كمك تئاتر بيايند و حوزه نمايش و تئاتر به فرهنگ گسترش همگاني برسد. نهادهاي ديگر كه سالن دارند با تئاتر وارد تعامل شوند. هادي مرزبان؛ كارگردان اتفاق خوب در تئاتر براي من اين است كه هر وقت روي صندلي مي‌نشينم و اولين شب اجراي يك نمايش را نگاه مي‌كنم هميشه برايم دلنشين‌ترين اتفاق است. من در اين سال‌ها كه تئاتر كار كردم، اين احساس را نسبت به كار خودم و ديگر دوستان دارم و هيچ‌گاه اولين شب اجراي يك نمايش را فراموش نمي‌كنم، بدترين خاطرات براي من، سر اجراي نمايش «نوبت ديوانگي» افتاد، اين نمايش در تالار وحدت تنها 19 شب اجرا شد و بعد با وجود مخاطب و فروش خوب،تعطيل شد و به نظرم نمايش جوان‌مرگ شد. نمي‌دانم چرا مسئولان آن وقت اين نمايش را در نيمه‌هاي راه تعطيل كردند. آمدن مسئولان جديد بخصوص آقاي «علي مرادخاني» به معاونت هنري اتفاق بزرگي بود كه در اين سال رخ داد. اين تغيير مديريت اميدواري‌هايي را به هنرمندان تئاتر داده است.به نظرم مديران ما تمام تلاش‌شان را مي‌كنند كه مشكلاتي كه از قبل وجود داشت را حل كنند و با اين همه مشكلات، هنوز هم‌زمان مي‌برد كه مشكلات حل شوند. سيدصادق موسوي؛ رئيس اسبق تئاترشهر امسال براي من در عرصه تئاتر كار خاصي صورت نگرفت و كارهاي هميشگي‌ام را ادامه دادم. يكي از نكات مهم براي اهالي تئاتر ايران تغييرات نيمه اول سال بود تغيير دولت و به دنبال آن تغيير در مديريت تئاتر كشور و به دنبال آن اميدواري به آغاز تحولات جاري در عرصه تئاتر مهم‌ترين اتفاق بوده و همچنين اميدواري كه براي هنرمندان در حوزه تئاتر به وجود آمد. سعي مي‌كنيم اميد خودمان را همچنان حفظ كنيم. مسعود دلخواه؛نمايشنامه‌نويس و كارگردان افزايش بودجه و منابع مالي، گسترش فضاهاي نمايشي كه از آرزوهاي ديرينه هنرمندان تئاتر است، دو آرزويي است كه اميدوارم در سال آينده تحقق يابد. با به حقيقت رسيدن دو آرزوي قبلي، طبيعي است كه تئاتر از لحاظ كيفي به رشد چشم‌گيري دست خواهد يافت و باعث پرورش اذهان مي‌شود. بدين‌ترتيب كيفيت هنري كارها در كنار كيفيت فرهنگي و پيام‌هايي كه از نمايش‌ها به مخاطبان منتقل مي‌شود، ارتقا خواهد يافت. همچنين آرزو دارم كه فارغ‌التحصيلان تئاتر و كساني كه وقت و انرژي خود را صرف پرداختن به هنر تئاتر مي‌كنند، احساس قوي‌تري نسبت به امنيت شغلي شان پيدا كنند. حسن باستاني؛ نمايشنامه‌نويس و كارگردان در آستانه آغاز سال نوي خورشيدي، پيشاپيش فرا رسيدن نوروز باستاني را به تمام هموطنان گرانقدر در سراسر جهان تبريك مي‌گويم و از خداوند منان برايشان عمري با بركت و تندرستي خواستارم. اميدوارم سال 93، زمينه‌اي براي گشايش دريچه‌هاي فرهنگي ايران باشد تا با تعاملات ميان هنرمندان در عرصه‌هاي جهاني معرفي و شناخته شوند. در اين راستا، بايد نگاه عميق‌تر و آسيب شناسانه‌اي به هنرهاي نمايشي شود و ضعف‌ها و اشكالات زيرساختي آن رفع شود. محدوديت تالارهاي نمايشي در شهرهاي مختلف كشور و پايتخت، تعدد گروههاي نمايشي، تجمع آثار صحنه‌اي براي اجرا در تئاترشهر، جشنواره‌زدگي، عدم اختصاص بودجه و اعتبارات مكفي به تئاتر و عدم تسويه بدهي‌هاي آثار اجرا شده از جمله مواردي است كه بايد مورد توجه خاص قرار گيرد. يقينا مديريت صحيح و آسيب شناسانه مي‌تواند بر مشكلات و موارد ذكر شده فائق آيد. اميدوارم روزهاي آينده، نويدبخش اتفاقات شايسته‌اي براي تئاتر و هنرمندان اين عرصه باشد. منبع: تهران امروز