آیا ایران برنده بازی در اوکراین می‌شود؟

فارس: دور دوم مذاکرات بین ایران و 1+5 برای رسیدن به توافق جامع قرار است از فردا در وین آغاز ‌شود. در دور قبل مذاکرات بیش از آنکه به محتوا پرداخته شود به چارچوب زمانی مذاکرات پرداخته شد ولی گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای حاکی از آن بود که در دور جدید که از فردا آغاز خواهد شد، مذاکرات وارد مراحل حساس و محتوایی می‌شود و غربی‌ها تلاش می‌کنند تا خواسته‌های خود مبنی بر کاهش تعداد سانتریفیوژهای فعال ایران، تعطیلی سایت آب سنگین اراک و سایت فردو و حتی بحث درباره توان موشکی ایران را مطرح کنند که نشان دهنده اهمیت این دور از مذاکرات است. نکته قابل توجه این است که در این دور از مذاکرات برخلاف دور قبل(وین یک) عرصه بین المللی شاهد وقوع بحران سیاسی مهمی بود که طی آن آمریکا و روسیه همانند سال‌های جنگ سرد رودروی یکدیگر قرار گرفتند. وقوع بحران اوکراین و تقابل آمریکا و روسیه در این بحران باعث شده تا در آستانه یکی از حساس‌ترین مراحل مذاکرات بین ایران و 1+5 زمزمه‌هایی از شکاف در این مجموعه شنیده شود. هرچند رسانه‌های آمریکایی از هفته گذشته با درپیش گرفتن خط رسانه‌ای تلاش دارند تا این مسئله (اختلافات در 1+5) را کتمان کنند و تاکید می‌کنند که اختلافات بین کرملین و کاخ سفید درباره اوکراین ربطی به مسئله سوریه و مذاکرات هسته‌ای با ایران ندارد. در همین زمینه دنیس راس دیپلمات ارشد آمریکایی در امور خاورمیانه گفته که بحران اوکراین محاسبه‌های ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در مورد مذاکرات هسته‌ای گروه 1+5 و ایران و بحران سوریه را تغییر نمی‌دهد؛ حمایت پوتین از مذاکرات هسته‌ای با ایران، یک لطف نیست که او به آمریکا می‌کند. وی تاکید کرده که ولادیمیر پوتین منافع خود را در جلوگیری از هسته‌ای شدن ایران دنبال می‌کند. اما زمانی که پای برخی اختلافات به میان می‌آید، وی باید به منافع استراتژیک بلندمدت‌تر خود فکر کند. این موضع گیری از دیپلمات کارکشته‌ای چون راس نشان از نگرانی آمریکایی‌ها از تاثیر بحران اوکراین بر همکاری‌هایشان با روسیه می‌دهد. غربی‌ها بر این باورند که در صورت فشار بیشتر اتحادیه اروپا و آمریکا بر روسیه در بحران اوکراین آنگاه ایران شرایط را در 1+5 برای خود مساعد خواهد دید و به این نتیجه می‌رسد که تحت فشار کمتری قرار دارد و حتی این درک برای ایران حاصل می‌شود که در چنین شرایطی احتمال تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران دشوارتر خواهد بود. در همین زمینه گری سیمور هماهنگ کننده سابق بخش کنترل تسلیحاتی کاخ سفید تصریح می‌کند که بحران اوکراین مذاکره با ایران را دشوارتر می‌کند و درصورت افزایش فشارها بر روسیه ائتلاف در 5+1 از بین خواهد رفت. اکنون غرب با چند سناریو مواجه است،‌ اگر اوکراین و کریمه برای آمریکا از پرونده هسته‌ای ایران مهمتر باشد آنگاه فشارها بر روسیه برای عقب نشینی افزایش خواهد یافت و اگر ایران دارای اهمیت بیشتری باشد آنگاه کاخ سفید است که با تلاش‌های کرملین برای الحاق کریمه مدارا خواهد کرد و در سومین سناریو آمریکا بازی میانه‌ای را در پیش خواهد گرفت که هم ائتلاف در 5+1 را حفظ کند و هم برای تلاش‌های پوتین در کریمه هزینه ایجاد کند که این سناریو محتمل‌تر و البته دشوارتر هم خواهد بود. در همین زمینه «ولی کوزه‌گر کالجی»، کارشناس و پژوهشگر مسائل آسیای مرکزی و قفقاز در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری فارس با اشاره به اینکه به طور طبیعی پس از ایجاد شکاف میان غرب و روسیه، مسکو به سوی ایران متمایل می‌شود، گفت: آمریکایی‌ها احتمالاً به دلیل سه مسئله پیچیده اوکراین، سوریه و مسئله هسته‌ای ایران باید با محاسبه بیشتری مقابل روسیه قرار گیرند و من فکر می‌کنم که غرب هر سه پرونده را باهم به پیش ببرد و هیچ یک را قربانی نمی‌کند. وی تاکید کرد که ایران در پرونده اوکراین باید همانند بحران گرجستان در سال 2008 موضع بی‌طرفانه فعالی را اتخاذ کند تا در بلندمدت این بحران به زیانش تمام نشود. در همین راستا هفته گذشته سید عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه به منظور رایزنی با همتایان خود راهی مسکو و سپس پکن شد. وی در حاشیه این سفر به خبرنگاران گفته بود که هدف این مذاکرات هماهنگی میان سه کشور در مذاکرات پیش رو است. برآینده آنچه گفته شد این احتمال را تقویت می‌کند که ایران شرایط جدید در 1+5 را درک کرده و اکنون در مرحله حساس مذاکرات تلاش خواهد کرد تا به بهترین شکل از شکاف در 5+1 برای رسیدن به نتایجی بهتر در مذاکرات جامع بهره بگیرد.