«مسکن مهر» طرح اشتباهی نبود

یکی از ایراداتی که منتقدان به مسکن مهر وارد می‌کنند، جانمایی نامناسب پروژه‌های آن است که باعث شده روند خدمات‌رسانی به واحدها با مصائب فراوانی روبرو باشد. این وضعیت برای شهرهای جدید ایران حادتر است، اما مدیرعامل شرکت عمران پردیس می‌گوید: این شهر با سایر شهرهای جدید متفاوت است و جانمایی پروژه‌ها به خوبی انجام شده است.

مهدی هدایت در عین حال از مشکلات خاصی سخن گفت که شهر پردیس با آن دست‌و پنجه نرم می‌کند؛ «ما مشکلات خاص خود را داریم و بیشتر مشکل این است که وزارت نیرو حتما باید بحث آب و برق را جدی بگیرد و حتما باید انجام دهد که ما بتوانیم به وظیفه خود عمل کنیم.»

مهدی هدایت با حضور در خبرگزاری تسنیم در گفت‌وگوی تفصیلی به تشریح آخرین وضع طرح مسکن مهر این شهر پرداخت و ویژگی بارز پروژه‌های طرح مذکور پردیس را استفاده از تجربه‌های ناموفق سایر پروژه‌های مسکن مهر اعلام کرد.

مشروح گفت‌وگو با هدایت را در ادامه بخوانید؛

جانمایی نامناسب یکی از انتقاداتی بوده که همواره به طرح مسکن مهر وارد شده است، آیا این انتقاد در خصوص پردیس صادق هست یا نه؟ آیا پردیس این ظرفیت را داشت که بخش قابل توجهی از مسکن مهر را در خود جای دهد؟

هدایت: هر طرحی یک سری نقاط ضعف و قوت دارد و می‌توان گفت مسکن مهر هم یک فرصت است و هم تهدید. معتقدم این که بگوئیم مسکن مهر کلا قوت است و هیچ ایرادی ندارد، درست نیست. همچنین این که بگوییم مسکن مهر طرح اشتباه و غلطی بود،این هم درست نیست.

فقط در مورد پردیس و مکان یابی انجام شده بحث می کنم،در شهرهای جدید با توجه به این که ما فقط در چارچوب خود طرح جامع شهر عمل کردیم؛ در طرح ما این جایی که مسکن مهر ساخته شده جزو کاربری هایی بود که بایستی در آن جا کاربری مسکونی ایجاد می شد. در این مسیر بعضا نیاز شده که شهر را توسعه دادیم برای این که بتوانیم ظرفیت مسکن مهر را در این جا ایجاد کنیم. در موضوع مسکن مهر،کار در شهرهای جدید نسبتا راحت تر است چون مدیریت واحدی دارد و دولت در آنجا امکانات دارد و شهرهای جدید به عنوان نماینده شهرسازی در آن جا نقش آفرینی کنند و می توانند اثرگذار بوده و مشکلات را حل کنند.

معتقدم کاری که در شهر جدید پردیس انجام شده با کل کشور متفاوت است؛ یعنی ایراداتی از جمله جانمایی نامناسب در پردیس وجود ندارد. در آخرین پروژه مسکن مهر که عملا در پردیس آغاز شد، چکیده تجربیات گذشته به این پروژه آورده شد.

در مجموع کارهای خوبی انجام شد. همه دیدند که سایر وزارتخانه ها نمی توانند هم پای وزارت راه و شهرسازی وظایفشان را انجام دهند.مثلا در پرند واحدهایی را ساختند اما متاسفانه دیدند که خدمات زیربنایی نتوانست تا آن موقع تامین شود. از سوی دیگر بحث روبناها و فضاهای آموزشی و درمانی و مذهبی انجام نشد این مسائل باعث ایجاد مشکل شد. برای تکرار نشدن مشکلات زیربنایی مسکن مهر سایر شهرهای جدید ایران، در پردیس کار زیربناها و شبکه های آب و فاضلاب و برق را وزارت راه و شهرسازی انجام داد. منابع مورد نیاز این کار از کجا تامین شده است؟

هدایت: بخشی از منابع مورد نیاز از جانب متقاضیان و بخشی هم از جانب دولت تامین شده است. خوشبختانه موضوع احداث حداقل امکانات روبنایی مثل مدارس و مساجد و کلانتری و درمانی را نیز شرکت عمران پردیس انجام داده است.

یعنی ایراداتی که دکتر آخوندی، وزیر راه و شهرسازی به مسکن مهر مطرح می کند را در پروژه پردیس برطرف کردیم. به‌عبارت دیگر وزیر راه معتقد است باید یک شهر بسازیم نه فقط مسکن. باید در پردیس آن نیازی که برای حضور مردم به عنوان شهروند لازم دارند، تامین شود که خوشبختانه پس از حضور آقای آخوندی، ایجاد فضاهای سبز در برنامه های شرکت عمران قرار گرفت. بر این اساس در واحدهای مسکن مهر و در فازهای در حال احداث قرار بر این شده علاوه بر مدرسه، مساجد، کلانتری، مراکز درمانی، فضاهای سبز و سایر نیازها را تامین کنیم تا وقتی متقاضیان در چارچوب مسکن مهر پردیس مستقر می شوند ،مشکلی از جهت خدمات زیر بنایی و روبنایی نداشته باشند.

در موضوع دسترسی ها ما کار بسیار خوبی انجام دادیم حتی قبل از این که واحدها تکمیل شود،تمام دسترسی ها را با پیشرفت 100 درصدی انجام دادیم یعنی دوخت و دوز این فازها را به آزادراه و بزرگراه و هم به مترو انجام دادیم.

مترو؟

هدایت: مترویی که قرار است احداث شود. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته این مسیر نیاز به پل مترو دارد و برای این که دوباره کاری نشود و هزینه های مضاعفی برای دولت تحمیل نشود،آن پل ها را هم ساختیم؛یعنی این دسترسی ها انجام شده و پیشرفت فیزیکی خوبی هم داشته است. 2 دهنه تونل برای ارتباط فاز 11به 9 و همچنین به بزرگراه ساخته شده، علاوه بر این 17 تقاطع غیر همسطح ساخته شده است.

به عبارت دیگر هر کس به فازهای مسکن مهر ما برود زودتر از شهر قدیم پردیس می تواند به واحدها دسترسی داشته باشد برای چالش‌های سایر شهرهای جدید ایران در پردیس فکر شد؛اینها جزو نقاط قوت پردیس است که ما هم زیربناها و هم روبناها و هم دسترسی ها را ایجاد کردیم.

با توجه به این مسئله پروژه‌های مسکن مهر در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

تنها پروژه مسکن مهر در کشور هستیم که پیشرفت فیزیکی مسکن در فازهای مختلف پردیس 50 درصد است، اما پیشرفت فیزیکی زیربنایی خدماتی واحدهای مسکن مهر 70 درصد است. در حال حاضر هم شبکه‌های آب و فاضلاب و هم تیرهای برق در فازهای مسکن مهر کار شده است.

هزینه‌های این انشعابات چگونه تامین شده است؟

هدایت: بخشی از هزینه‌های انشعابات را شرکت عمران پردیس و بخش دیگری هم با کمک متقاضیان تامین شده است. در پروژه‌های مسکن مهر پردیس آورده متقاضیان را از همان ابتدا اخذ کردیم. قبلا متقاضی ثبت نام می کرد و پروژه با وام بانکی به مرحله 70 درصد پیشرفت فیزیکی می رسید و بعد به متقاضیان اعلام می‌شد که آورده خود را بیاورند.

این در حالی بود که متوجه می شدند خیلی از این افراد آورده ندارند. در بلوکی که 10 نفر شریک هستند اگر 5 نفر آورده خود را نیاورند عملا کار تکمیل آن بلوک به سرانجام نمی رسد.ما در تعاونی‌ها مشکل داریم، دلیل پروژه های مسکن مهری هم که عموما متوقف شده این است که مردم آورده خود را تامین نمی کنند. البته در پردیس برای این که این اتفاق پیش نیاید بنا بر تجربه قبلی ثبت نام با آورده اولیه انجام شد.

به‌عنوان مثال تا متقاضی در فاز 8 ،36میلیون را کامل نکند قراردادش را نمی بندیم یا در فاز 11 متقاضی باید 26 میلیون تومان آورده را واریز کرده باشد تا پیش‌قرارداد مسکن مهر تحویلش شود. بر اساس برآوردهای انجام شده با این ارقام بلوک های ما به اتمام می رسند یا به مرحله اتمام نزدیک می شوند.

این رویه چه دستاوردی برای شما به همراه داشت؟

هدایت: هدف ما این بود که با گروهی با حداقل امکانات مالی بتوانیم در کنار هم این واحدها را تکمیل کنیم. در واقع همه مشکلات پروژه های قبلی مسکن مهر را آسیب‌شناسی کردیم و نقاط ضعف‌ها نیز بررسی شد. علی رغم این که حاشیه های کار زیاد بود، اما در شهر پردیس تمام این ها برطرف شد. قبلا در پردیس واحدهای مسکن مهر را با قیمت حدود 10 میلیون تومان داده بودیم و این واحدها به 40میلیون رسید.

از سوی دیگر برای اولین بار در فاز 8 واحدهای مسکن مهر نسبتا لوکسی ساختیم که مساحت واحد با احتساب مشاعات حدود 150متر است. مسکن مهر با این متراژ در سطح کشور نداشتیم شاید در جاهایی که ارزش زمین و تراکم مسکونی پایین است،ویلایی بود ولی اولین بار بود که ما در ناحیه شهری تهران و شهرهای نزدیک تهران،واحدهایی ساختیم که هم پارکینگ آنها تامین شود و هم با مشاعات بین 120 تا 150متر باشند.

این ها از امتیازات شهر پردیس بودند که خوشبختانه آقای آخوندی هم بعد از اخذ رای اعتماد به پردیس آمد و از این پروژه بازدید کردند و کارهای انجام شده را دیدند. وارد کل کشور نمی شوم ولی در مورد پردیس ایرادهای معمول ( مانند همکاری عمل نکردن وزارت نیرو یا آموزش و پرورش و یا وزارت بهداشت در عمل به تعهدات) مدیریت شد و شرکت عمران پردیس همه کارها را انجام داد. شهر پردیس قدیم از چه زمانی ایجاد شد؟

هدایت: حدود 17 سال پیش.

آن موقع ظرفیت شهر چقدر بود؟

هدایت: در مرحله اول 50هزار نفر پیش بینی کردند ولی بعد به حدود 450 یا 500 هزار نفر رسید، تعداد جمیعت آن ها را در آمار تصویب کردند.

الان ظرفیت آن چگونه است؟

هدایت: الان تقریبا همان طرح افق جمعیتی که در شهر جامعه مصوب شده را الگو قرار داده‌ایم و با حضور مردم و تکمیل پروژه ها عملا پرونده شهر جدید پردیس بسته می شود. البته اگر سیاست جدیدی و افزایش محدوده جدیدی نباشد، تکلیف تمام فازها مشخص می شود. این جمعیت برای کل پردیس است؟

هدایت: بله

جمعیت پردیس در حال حاضر چقدر است؟

هدایت: حدود 70-80هزار،حدود 80هزار واحد هم کلا برنامه مسکن مهر ما بود که اگر هر خانوار را 4 نفردر نظر بگیریم،120هزار نفر می شود، اگر همه بیایند نهایتا همان 400هزار نفر می شود.

کل جمعیت در نظر گرفته شده برای مسکن مهر پردیس چه تعداد بوده است؟

هدایت: حدود 13هزار واحد برنامه قبلی مسکن مهر در فاز 3 و 9 قدیم بوده است.

که هنوز هم مشکل دارند.

هدایت: بله،حدود 33500 واحد نیز در فاز 11، حدود 26 هزار واحد در فاز 8 و حدود 10هزار واحد هم در فاز 5 و بخشی از فاز 9 داریم. در فاز 9 با محاسبه واحدهای قدیم و جدید 6200واحد مسکن مهر در حال ساخت است. در فاز 5 حدود 6700 واحد و در فاز واحد 26هزار واحد برنامه کل مسکن مهرماست.حدودا 90درصدی از واحدهای که در فاز 3بوده،تحویل شده مابقی هم حداکثر تا اردیبهشت تحویل می شود. در فاز 9 حدود 3000 واحدی که قبلا شروع کردیم به علت عدم مجوز امکانات زیربنایی فعلا امکان تحویلش نیست.

برای تحویل این پروژه‌ها که چند سالی است ساخته شده‌اند چه اقداماتی انجام شده است؟

هدایت: در جلساتی که با دوستان (وزارت نیرو) داریم آنها قول داده اند تا خردادماه سال آینده بخشی از خدمات زیربنایی پروژه های آماده را کامل کنند. پروژه‌های مسکن مهر فاز 9در بدبینانه ترین حالت تقریبا پاییز سال آینده تحویل می شود یعنی اگر خدمات زیربنایی تامین شود پروسه تحویل واحدها از خردادماه آینده آغاز و تا مهرماه ادامه خواهد داشت

وضع خدمات زیربنایی در پروژه‌های جدید چگونه است؟

هدایت: در این پروژه جدید یک مشکلی داریم که دوستان باید روی این موضوع عنایت ویژه ای داشته باشند.تعهد وزارت نیرو تامین آب و برق در ورودی پروژه ها بود، یعنی وظیفه وزارت نیرو فقط این بود که پست های انتقال و پست های فوق را بسازند و انشعابات را به ما بدهند،چون شبکه ها را خودمان انجام می دهیم پست‌های انتقال زمینی را تحویل داده ایم ولی آنها هنوز کار را شروع نکرده اند که اخیرا استاندار تهران در جلسه مسکن استان تاکید خیلی جدی داشت که این پست های انتقال شروع شود.

در بحث آب و فاضلاب هم تامین آب در تصفیه خانه در تعهد وزارت نیرو هست ولی بقیه را خود انجام می دهیم. دوستان باید عنایت داشته باشند که سهمیه ما داخل مدار بیاید،در تصفیه خانه باید بتوانیم آ ب این پروژه ها را تامین کنیم. مابقی کار را که عموما کارهای سخت افزاری است،خودمان انجام می دهیم، مثلا وزارت آموزش و پرورش باید نیروی انسانی را در مدارس تامین کند و وزارت بهداشت و درمان،پزشک و متخصص و نیروهای درمانگاه هایی که می سازیم را تامین کند.

در پردیس اکثر مواردی که هست تعیین تکلیف شده و الان هم در حال احداث است، اخیرا استاندار تهران در بازدید از 2000واحد مسکن مهر فاز 3 از روند پیشرفت مناسب پروژه‌ها تعجب کرد.

ساخت مدرسه‌ها، مساجد،کلانتری ها و مراکز درمانی پیشرفت خیلی خوبی داشت و این مسئله باعث شده تا یک مقدار نگرانی های مدیران ارشد استان و کشور را نسبت به پردیس کمتر شود. البته این دلیل نمی شود که بگوییم مشکل نداریم، ما مشکلات خاص خود را داریم و بیشتر مشکل این است که وزارت نیرو حتما باید بحث آب و برق را جدی بگیرد و حتما باید انجام دهد که ما بتوانیم به وظیفه خود عمل کنیم. این کارها که شما انجام دادید از قبل در تعهد آن ها (دستگاه‌های خدمات‌رسان) نبوده است؟

هدایت: در آن زمان وزیر وقت با توجه به تجربه ای که داشت و واقعیت هایی را که در سایت ها می دید،گفت اگر بخواهیم به امید وزارت نیرو بمانیم با این وضعیت اعتباری و بحثی که درمورد فروش نفت در کشور بود زمان را از دست می دهیم، مردم هم بسیار علاقه مند بودند در مسکن مهر پردیس ثبت نام کنند یعنی بیشترین فشار روی وزیر آن موقع به خاطر تقاضای های پردیس بود،مردم به خصوص مردم شهر تهران علاقه داشتند به پردیس بیایند و شاید در پرند بخشی از مردم شهرهای دیگر مستقر شدند.

در پردیس بیش از 90 درصدی مردم تهرانی هستند،در نتیجه ما خیلی جدی بررسی کردیم، به خاطر همین مسائل اگر پروژه ها را شروع نمی کردیم و این زیربناها و روبناها را خودمان انجام نمی دادیم،اصلا امکان نداشت که بتوانیم به تعهدات خود در قبال مردم عمل کنیم.یعنی مطمئنم همین امروز هیچ گونه خدمات زیربنایی را با توجه به محدودیت اعتبار نمی توانستند شروع کنند و مردم هم خیلی بدبین می شدند الان در سایت های ما درک و شعوری وجود دارد که مثلا وقتی می بینند آب و فاضلاب کار شده و ساختمان و روبنا هست نگرانی کمتر است.

ولی وقتی می بینند که در جایی فقط ساختمان ساخته شده و دیگر هیچ چیزی نیست نگرانند.بالاخره مردم نمی توانند خانواده خود را در جایی بیاورند که هنوز خدمات آن کامل نشده است. قرار بر این شد که بخشی از طرف دولت و بخشی از طریق آورده متقاضیان تامین شود و برای این کار توجیه منطقی وجود داشت که اگر در پرند خدمات زیر بنایی و روبنایی به موقع تامین می شد مردم 3- 4ماه زودتر واحدهای خود را تحویل می گرفتند.

این صرفه جویی که از بابت ماندن هزینه اجاره در سبد خانوار خیلی به نفع آنها بود شاید اگر مردم در همان روز ثبت نام به وزارت نیرو یک میلیون تومان می دادند،الان 100 درصدی کار پرند جمع شده بود.از بس این کار انجام نشد و به افزایش قیمت خورد که عملیاتی نشد.