البته بنده خود نیز زمانی این حرف ها را می زدم و فکر می کردم که امام در یک زمان خاصی کلمه جمهوریت را بکار برده اند اما با تحقیقی که انجام دادم دیدم که نه واقعا ایشان روی جمهوریت و مردم و نقش مردم و سهم داشتن مردم در مشروعیت نظام عنایت داشتند و این را در جاهای مختلف نیز به تفسیر کشیده ام.
کد خبر :
328990
سرویس سیاسی « فردا »- این روزها نقل قول هایی را می شنویم که از زبان امام خمینی (ره) مطرح می شود و هیچ سند و نشانه ای نیز در خصوص مطرح شدن این سخنان در فرموده های امام راحل وجود ندارد. از یک سو آیت الله مصباح در سخنانی عنوان کرد که امام (ره) چون درصدد نفی حکومت سلطنتی بودند، لفط جمهوری را به کار بردند و در اظهاراتی دیگر مطرح کرد امام برای اقناع طرف‌های مقابل، به رأی مردم استدلال می‌كنند. از سوی دیگر نیز هاشمی رفسنجانی در جدیدترین اظهارات خود عنوان کرده که امام گفت درست نیست در میدان‌های رژه، پرچم آمریکا را بگذارند و از روی آن رژه بروند. این تفاسیر شخصی اما
انتقاد برخی از علما و اساتید حوزه علمیه قم را نیز به همراه داشته است. یکی از این منتقدین حجت الاسلام محسن غرویان بود که در گفتگویی با «فردا» انتقادات خود را مطرح کرد.
- ارزیابی شما از نقل قول ها و قرائت های مطرح شده توسط برخی سیاسیون به زبان امام راحل چیست؟ دیدگاه من این است که قرائت امام (ره) را باید از زبان مقام معظم رهبری کسانی که کنار دست امام راحل بودند و از اوایل کار انقلاب کنار ایشان بودند دریافت کرد. مردمسالاری دینی که رهبر معظم انقلاب مطرح کردند در حقیقت تفسیر همان جمهوریت از نظر حضرت امام است و تفسیرهای دیگر قرائت های شخصی محسوب می شود. - آیت الله مصباح گفته اند امام (ره) چون درصدد نفی حکومت سلطنتی بودند لفظ جمهوری اسلامی را بکار برده اند. آیا
واقعا همچین مسئله ای صحت دارد و حضرت امام (ره) واقعا کلمه جمهوری اسلامی را فقط برای نفی حکومت سلطنتی بود که به کار بردند یا اینکه ایشان اعتقاد کامل به جمهوری اسلامی داشتند؟ این مسئله به نظر من خلاف اصل است. علما می گویند خلاف اصل است که نکات و کلمات کسی را خلاف آنچه ظاهرش است تفسیر شود. امام (ره) همانطور که فرمودند جمهوری اسلامی، واقعا به این کلمه اعتقاد داشتند. البته بنده خود نیز زمانی این حرف ها را می زدم و فکر می کردم که امام در یک زمان خاصی کلمه جمهوریت را بکار برده اند اما با تحقیقی که انجام دادم دیدم که نه واقعا ایشان روی جمهوریت و مردم و نقش مردم و سهم داشتن
مردم در مشروعیت نظام عنایت داشتند و این را در جاهای مختلف نیز به تفسیر کشیده ام. در مشروعیت پلکانی به نظر من مشروعیت اول برای رهبر است که از لحاظ شرایط دینی و شرعی این مشروعیت را پیدا می کند و در پله دوم مردم هستند که مشروعیت بخش به فعلیت حاکم و رهبری هستند. - کمی بیشتر در خصوص تحقیقاتی که در این زمینه و در خصوص سخنان امام(ره) انجام دادید توضیح می دهید. چه شد که شما از آن تفکری که داشتید برگشته و به این نتیجه رسیدید که جمهوریت سخن واقعی کلام امام (ره) بود. هر متفکر و اندیشمندی یک سری تحقیقات بیشتر که انجام می دهد به تبع آن تحولاتی نیز پیدا می کند. بنده هم با تاملات
بیشتری که کردم به این تئوری رسیدم که مردم در مشروعیت نظام سهم دارند و تفسیر این جمله امام که میزان رای ملت است نیز همین است. مقام معظم رهبری نیز که مردمسالاری دینی را مطرح کردند دیدم که بر اساس مبانی تئوریک اسلامی ما باید یک وجه معقول و در عین حال مبتنی بر اصول اسلامی برای این مردمسالاری دینی داشته باشیم. از همین رو در پایان به این نتیجه رسیدم که مشروعیت پلکانی می تواند تفسیر و تعیین کننده باشد. - بعد اینکه گفته شده امام برای اقناع طرف های مقابل به رای مردم استدلال می کند، این نوعی نادیده گرفتن مردم به شمار نمی رود؟ بله همین است. مانند این است که بگوییم امام
صرفا ظاهر سازی کرده است. جمهوریت را مطرح کردن به نظر من خلاف مبانی فکری و فقهی حضرت امام است. حقیقتا امام برای مردم سهمی در مشروعیت قائل بودند و تفسیر فقهی و دینی و علمی نیز در این نظر حضرت امام وجود دارد. - شما نیز به جمله معروف میزان رای ملت است که از سوی امام (ره) مطرح شد نیز اشاره کردید. به نظر شما با توجه به این سخن امام، اظهارات آقای مصباح نوعی قیاس مع الفارق نیست؟ آیت الله مصباح قائل به نظریه انتصاب مطلق است و بعضی از فقها از جمله حضرت امام این انتصاب مطلق را قبول ندارند. بلکه امام ترکیبی از انتخاب و انتصاب را قبول داشتند. - با توجه به شرایط کنونی جامعه، به
نظر شما مطرح کردن چنین مسائلی در این برهه از زمان چه معنایی می تواند داشته باشد؟ من فکر می کنم که یک مقداری طرح کردن دوباره این مسائل در شرایطی فعلی نوعی جوسازی در تقابل با نوع نگاه رئیس جمهور کشور است. اما این به صلاح کشور و مردم نیست و باید مانند سایر علما با دولت همکاری و همفکری کرد تا این دولت بتواند با پشتوانه ملت، مصالح کشور را تامین کند. - در طول سال های اخیر مشاهده می شود که هر کس از اهداف و تفکرات امام (ره) برداشتی شخصی انجام می دهد و صحبتی را مطرح می کند. از یک سو آقای مصباح و از سوی دیگر آقای هاشمی. به نظر شما این نوع رفتار و این برداشت های شخصی کار درستی
است؟ برداشت ها مختلف است و کسی هم نمی تواند جلوی برداشت ها و قرائت های افراد را بگیرد. اما آنچه الان ملاک است قانون است و در قانون اساسی نیز رای مردم است که مشروعیت دارد. مجلس شورای اسلامی نیز خود مشروعیتش را بر همین محور گرفته و خبرگان رهبری نیز نمایندگان اکثریت ملت هستند. بنابراین شورا و مشورت و رای گیری از مردم یکی از عناصر جدایی ناپذیر در قانون اساسی ماست و رای مردم همه جا حضور دارد و در مشروعیت نهادهای حاکمیتی ما تاثیر گذار است. کارشناسان و متخصصین، خبرگان و کسانی که با فلسفه اسلامی آشنا هستند تشخیص می دهند که قانون اساسی که رکن اصلی نظام ماست بر اساس
مشروعیت الهی و بر مبنای هر دو ملاک انتخاب و انتصاب است. برای جلوگیری از ادامه این روند در آینده چه پیشنهادی شما مطرح می کنید؟ این مسائل مسائلی فکری است و با پیشنهاد و توصیه حل نمی شود. این قرائت ها وجود دارد و نشان دهنده آزادی بیان جامعه است. اما باید در فضای اخلاقی و احترام به رای طرف مخالف اگر باشد اشکالی نیز ندارد و باعث رشد و توسعه فکری در جامعه نیز خواهد شد.